квінтэсе́нцыя, ‑і, ж.

Кніжн. Аснова, самая сутнасць чаго‑н. Гэта гісторыя і з’яўляецца ядром апавядання, яго квінтэсенцыяй. «Полымя».

[Ад лац. quinta essentia — пятая сутнасць (у антычнай і сярэдневяковай філасофіі — асноўная сутнасць рэчаў).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мазаі́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць мазаічнага (у 2 знач.). Рыхласць кампазіцыі стварае ўражанне мазаічнасці, раскіданасці асобных эскізных малюнкаў. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́нніцтва, ‑а, н.

Грамадскі лад, заснаваны на прыгонным праве. Дзеянні рэвалюцыйных мас абумовілі падзенне прыгонніцтва ў Расіі. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

субты́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць субтыльнага. Танцмайстры выбіралі дзевяці- і дзесяцігадовых дзяцей, правяраючы роўнасць ног і субтыльнасць таліі. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хрысція́нін, ‑а; мн. хрысціяне, ‑ян; м.

Паслядоўнік хрысціянскай рэлігіі. Як шчыры хрысціянін, Гусоўскі адхрышчваецца ад небяспечнай спакусы. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абліза́ць, -ліжу́, -лі́жаш, -лі́жа; -ліжы́; -лі́заны; зак., каго-што.

1. Правесці языком па паверхні чаго-н.

А. губы.

2. Ачысціць каго-, што-н. лізаннем.

А. лыжку.

Кошка аблізала кацяня.

3. перан. Дакрануцца да чаго-н., прабегчы па чым-н. (пра агонь).

Языкі полымя аблізалі дровы ў коміне.

◊

Пальчыкі абліжаш — пра што-н. вельмі смачнае, прыемнае.

|| аднакр. аблізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| незак. аблі́зваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Спацы́р ‘прагулка’ (Скарбы). Праз польск. spacer ‘тс’ і, магчыма, ід. Spacir ‘тс’ (Шульман, Полымя, 1926, 8, 212) з ням. Spazier ‘тс’. Гл. шпацыр.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зы́ркі, ‑ая, ‑ае.

Яркі, асляпляльны. Прамяністае зыркае сонца. □ Зыркае полымя шугала высока ў неба, адбівалася ў вокнах вагончыка. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лаці́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Лацінскі алфавіт, лацінскае пісьмо. Газета «Наша ніва», друкавалася адначасова кірыліцай і лацінкай. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мане́рнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Ненатуральна паводзіць сябе; крыўляцца. Спачатку .. [Касьянава] манернічала і іграла дзяўчыну «не ад гэтага свету». «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)