перавярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярніся; зак.
1. Павярнуцца з аднаго боку на другі, павярнуцца процілеглым бокам.
Лодка перавярнулася (перакулілася).
2. Прайсці, перабыць.
Колькі тут народу перавярнулася!
3. у каго-што, перан. Ператварыцца ў каго-, што-н.; прыняць іншы выгляд.
Былі рублі, ды перавярнуліся ў вераб’і (прымаўка). Хлопчык перавярнуўся ў казляня (у казцы).
4. перан. Рэзка змяніцца, перамяніцца.
У яго жыцці ўсё перавярнулася.
|| незак. пераваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слых (род. слы́ху) м. слух;
○ абсалю́тны с. — абсолю́тный слух;
◊ на с. — на слух;
ні слы́ху ні ды́ху — ни слу́ху ни ду́ху;
ператвары́цца ў с. — обрати́ться в слух
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
zmienić się
зак.
1. змяніцца, перамяніцца;
2. w kogo/co ператварыцца ў каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
преврати́ться ператвары́цца; (обратиться) перавярну́цца;
◊
преврати́ться в слух навастры́ць слых, натапы́рыць ву́шы, ува́жліва прыслу́хацца;
преврати́ться в зре́ние пача́ць угляда́цца;
преврати́ться во внима́ние зрабі́цца ве́льмі ўва́жлівым.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спарахне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Згніць, ператварыцца ў труху, пыл. Дзедаўская хата даўно ўжо згніла і спарахнела. Машара. Падумала Марына будавацца. Стары дом спарахнеў ужо. Б. Стральцоў. // перан. Перагарэць (ад перажыванняў). Ад нечаканага гора нешта спарахнела ў Іванавай душы. Быкаў.
2. перан. Састарэць, зрабіцца драхлым (пра чалавека).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аска́рак ’цвёрды засушаны агрызак хлеба’ (кліч., вусн. паведамл. Выхоты). Утворана паводле мадэлі а‑ + корань назоўніка + ‑ак (о‑ + корань + ‑ъkъ), як і апёнак са значэннем ’тое, што знаходзіцца побач з прадметам, пазначаемым коранем’. Корань ‑скар‑ адцягнуты, напэўна, ад скарынка (гл.), дзе, аднак, адлюстроўвае корань скор‑ і а пад націскам павінна было ператварыцца ў о, але дээтымалагізацыя кораня ў скарынка і падобных утварэннях прывяла да ўспрыняцця кораня з а‑ незалежна ад націску. Параўн. яшчэ аскор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГАКХА́ЛЕ Гапал Крышна
(9.5.1866, г. Бамбей, Індыя — 19.2.1915),
дзеяч нац.-вызв. руху Індыі ў канцы 19 — пач. 20 ст. Адзін з вядучых лідэраў памяркоўнага крыла Індыйскага нацыянальнага кангрэса (ІНК). Да 1902 праф. гісторыі і палітэканоміі Фергюсан-каледжа ў г. Пуна. З 1899 чл. заканад. савета Бамбея (з 1902 — Цэнтр. заканад. савета пры англ. віцэ-каралі ў Індыі). З 1905 прэзідэнт ІНК. У 1905 заснаваў і да 1915 быў лідэрам «Т-ва слуг Індыі». Выступаў супраць эканам. ўплыву Вялікабрытаніі ў Індыі, але быў праціўнікам паліт. байкоту англ. улад, лічыў, што Брыт. імперыя павінна ператварыцца ў саюз свабодных народаў, а Індыя атрымаць аўтаномію шляхам паступовых рэформаў пад англ. кіраваннем.
т. 4, с. 441
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
zamienić się
зак.
1. абмяняцца, памяняцца;
zamienić się na miejsca — памяняцца месцамі;
2. (w kogo/co ) ператварыцца (у каго/што); абярнуцца (у што);
zamienić się w parę — ператварыцца ў пару;
zamienić się w słup (soli) — аслупянець
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
закарэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Засохнуць, зацвярдзець, ператварыцца ў корку. Кроў закарэла. □ Снег, снег. Нагой ступіў, не правальваецца, закарэў пасля адлігі. Калачынскі. Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля. Капыловіч.
2. Пакрыцца засохлай граззю, кроўю і пад.; забрудзіцца. Рана закарэла. Рукі закарэлі ад гразі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замяні́цца, ‑мянюся, ‑менішся, ‑меніцца; зак.
1. З’явіцца на змену адно другому. Старое замянілася новым.
2. чым. Разм. Памяняцца чым‑н. з кім‑н. Замяніліся шапкамі.
3. у што. Разм. Ператварыцца, перарабіцца ў што‑н. [Незнаёмы:] Трэба ісці не азірацца, — бо хто азірнецца — у слуп спячы заменіцца, якога і перуны пасля з месца не зрушаць. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)