proper [ˈprɒpə] adj.

1. адпаве́дны, нале́жны, падыхо́дзячы;

in the proper way/order нале́жным чы́нам; у нале́жным пара́дку;

I’m not sure that’s a proper subject for a school debate. Я не ўпэўнены, што гэтая тэма падыходзіць для школьнай дыскусіі.

2. прысто́йны

3. пра́вільны

4. (пасля назоўніка) у ву́зкім значэ́нні, ва ўла́сным сэ́нсе;

Physics proper doesn’t interest me. Фізіка сама па сабе мяне не цікавіць.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

прыве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі; -ве́дзены; зак.

1. каго (што). Ведучы, памагчы дайсці.

П. дзяцей дадому.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго (што). Паслужыць шляхам да чаго-н.

Сляды прывялі паляўнічых да нары.

Сцежка прывяла на паляну.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што), да чаго. Давесці да якога-н. выніку, стаць прычынай чаго-н.

Новыя факты прывялі вучонага да важнага адкрыцця.

Усё гэта можа п. да вялікіх непрыемнасцей.

4. каго-што і ў што. Зрабіць што-н. (што ўказана назоўнікам).

П. ў захапленне. П. прыгавор у выкананне. П. ў належны выгляд.

5. каго. Даць прыплод, нарадзіць (разм.).

Свіння прывяла адзінаццаць парасят.

6. што. Паведаміць для падмацавання чаго-н., напомніць.

П. выказванне вучонага. П. прыклад.

|| незак. прыво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. прывядзе́нне, -я, н. (да 3, 4, 6 знач.) і прыво́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

właściwy

właściw|y

1. адпаведны, належны;

2. уласцівы; характэрны;

3. сапраўдны;

ciężar ~y фіз. удзельная вага;

~e znaczenie — прамое значэнне;

~a władza — сапраўдная ўлада;

~y człowiek na ~ym miejscu прык. чалавек на сваім месцы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

падпра́віць, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак., каго-што.

1. Паправіць крыху, у некаторых месцах; выправіць. [«Буржуй»] загадаў пафарбаваць вагон, падправіць дах, змяніць некалькі дошак у падлозе. Лынькоў. Лоўгач перачытаў.. [артыкул], трохі падправіў, замяніў асобныя словы і там, дзе гаворка ішла аб задачах зеленгаса, рашыў дапісаць цэлы абзац. Савіцкі. // Прывесці ў парадак, надаць належны выгляд. Малады ўрач сеў зручней, непрыкметна падправіў капялюш і плашч. Шамякін. Нават больш за сабой [Ніна] наглядаць стала. Косы падправіць, хустку прыгажэй завяжа. Галавач.

2. Разм. Аднавіць, палепшыць, наладзіць што‑н. разбуранае, заняпалае. Завод [Хурс] падправіў і пусціў так, як ішоў і раней. Чорны. Душа [Сузона] поўнілася спакоем і ўпэўненасцю: прыеду, за зямельку вазьмуся, падпраўлю гаспадарку. Галавач.

3. Разм. Крыху паправіць чыё‑н. здароўе; падлячыць. Аляксей заўважыў цяпер, што шчочкі.. [дачкі] нездарова блеклыя.., локцік завостраны, пальчыкі тонкія. «Трэба падправіць дзяўчынку», — падумаў ён з пяшчотаю і з жалем. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нала́дзіцца, ‑ладжуся, ‑ладзішся, ‑ладзіцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пайсці на лад; прыняць належны кірунак. Справы наладзіліся. □ Работа ў школе наладзілася. Колас. Размова хутка ў нас наладзілася, і дзяўчына ахвотна разгаварылася. Кухараў. // Устанавіцца, усталявацца. Пагода пасля ўчарашняга дажджу ніяк не наладзіцца — то пакажацца, выблісне на хвіліну з-за хмары сонца, то раптам схаваецца зноў — і непрыветны, хмуры цень праплыве, прабяжыць па зямлі. Сачанка. [Люба:] — Наладзіцца жыццё, абы толькі скончылася вайна. Васілевіч.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць прыгодным (для работы, карыстання і пад.). Станок наладзіўся. Наладзілася санная дарога.

3. Сабрацца, прыладзіцца рабіць што‑н. На адным з чарцяжоў [Парфірый] спыняецца. Азіраецца на дзверы, вымае з-за пазухі маленькі фотаапарат. Наладзіўся і здымае чарцёж. Краўчанка. Берагава.. [жонка] наладзілася дахаты. Гартны. Вечарам дацэнт настроіў радыё.. і наладзіўся слухаць канцэрт. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

right​1 [raɪt] n.

1. пра́ва; прывіле́я;

We have a constitutional right to defend ourselves. Мы маем канстытуцыйнае права абараняць сябе.

2. пра́вільнасць, правата́; справядлі́васць

3. pl. rights а́ўтарскае пра́ва

4. the right, the Right пра́выя

5. пра́вы бок;

to the right напра́ва;

on the right спра́ва

♦

bang to rights BrE/ dead to rights AmE, infml вы́крыты, вы́яўлены (у здзяйсненні злачынства);

put/set smth. to rights прыво́дзіць што-н. у нале́жны стан

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

right​2 [raɪt] adj.

1. пра́вільны, справядлі́вы

2. нале́жны; пра́вільны; зру́чны; дакла́дны;

the right size патрэ́бны паме́р;

The diagram is not right. Дыяграма няправільная;

Is that the right time? Гэта дакладны час?

3. здаро́вы; у до́брым ста́не

4. пра́вы;

a right hand пра́вая рука́;

make a right turn зрабі́ць паваро́т напра́ва;

on my right hand спра́ва ад мяне́

♦

in one’s right mind пры сваі́м ро́зуме і цвёрдай па́мяці;

(as) right as rain infml ≅ зусі́м здаро́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

досто́йный

1. дасто́йны; (стоящий) ва́рты;

о́пыт, досто́йный подража́ния во́пыт, ва́рты перайма́ння;

быть досто́йным чего́-л. заслуго́ўваць чаго́-не́будзь, быць дасто́йным (ва́ртым) чаго́-не́будзь;

он досто́ин уваже́ния ён дасто́йны пава́гі, ён заслуго́ўвае пава́гі;

2. (заслуженный) заслу́жаны; (надлежащий) нале́жны;

досто́йная оце́нка заслу́жаная (нале́жная) ацэ́нка;

3. (почтенный) дасто́йны, паважа́ны;

досто́йный челове́к дасто́йны (паважа́ны) чалаве́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запра́віць, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак., што.

1. Падаючы належны выгляд, засунуць, укласці край, канцы чаго‑н. куды‑н. [Ганна Васільеўна] заправіла пад хустку пасму сівых валасоў, і твар яе стаў суровым. Няхай. Увёў Аўдолевіч каня ў аглоблі, заправіў дугу і давай засупоньваць хамут. Брыль. // Заслаць, прыбраць. Заправіць ложак.

2. чым. Пакласці ў страву прыправу, закрасу. Антаніна Міхайлаўна засмажыла грыбы, шчодра заправіла іх смятанай. Колас. // Унесці ў глебу ўгнаенні. У калгасе ўсё дэталёва прадугледзелі, усё паставілі на службу ўраджаю: загадзя падабралі ўчасткі, багата запрасілі іх угнаеннямі, паклапаціліся пра насенне высокаўраджайных, перспектыўных сартоў. «Звязда».

3. чым і без дап. Падрыхтаваць для карыстання (машыну, прыбор і пад.), заліўшы або заклаўшы неабходнае рэчыва. Заправіць сіфон. Заправіць бак бензінам. Заправіць машыну. // Уставіць патрэбную дэталь у якую‑н. прыладу, механізм, рыхтуючы іх да работы. Заправіць бабіну ў прадзільную машыну. // Змясціць, паглыбіць што‑н. у што‑н. Заправіць насенне ў глебу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

gehörig

1.

a

1) які́ нале́жыць (каму-н.); які́ адно́сіцца (да чаго-н.)

2) нале́жны; даво́лі вялі́кі

2.

adv нале́жным чы́нам, як нале́жыць, мо́цна

j-m ~ die Wáhrheit ságen — сказа́ць каму́-н. усю́ пра́ўду ў во́чы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)