БІ́КС

(Бекс, Быкс),

гравёр па метале канца 18 — пач. 19 ст. Зрабіў 5 гравіраваных на медзі пліт для б-кі К.Тышкевіча ў Лагойску (зберагаюцца ў Нац. музеі ў Варшаве).

т. 3, с. 150

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

КУПРЫ́Т

(ад лац. cuprum медзь),

чырвоная медная руда, мінерал класа прыродных аксідаў, аксід медзі, Cu2O. Прымесі: цынк, свінец, жалеза, волава, кадмій і інш. Крышталізуецца ў кубічнай сінганіі. Агрэгаты шчыльныя, зярністыя і зямлістыя. Колер чырвоны розных адценняў. Бляск алмазны або паўметалічны. Цв. 3,5—4. Шчыльн. 6,1 г/см​3. Трапляецца ў верхніх акісленых частках медзяносных жыл, дзе асацыіруе з ліманітам, самароднай меддзю, азурытам, малахітам і хрызаколай. Руда медзі. Радовішчы ў Расіі (Урал), ФРГ, Вялікабрытаніі, Аўстраліі, ЗША і інш.

Купрыт.

т. 9, с. 38

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

барні́т

[ад ням. J. Born = прозвішча аўстр. мінералога (1742—1791)]

багатая медная руда, сульфід медзі і жалеза.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

медзяры́т

(польск. miedzioryt, ад miedź = медзь + ryt = гравюра)

назва гравюры на медзі ў канцы 16—17 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэзісты́н

(ад лац. resistere = супраціўляцца)

сплаў медзі, марганцу і жалеза; выкарыстоўваецца пры вырабе супраціўлення электрычных награвальных прыбораў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гравю́ра ж. Gravur [-´vu:r] f, Gravüre [-´vy:-] f -n; Radíerung f -, -en, Stich m -(e)s, -e;

гравю́ра на ме́дзі Kúpferstich m;

гравю́ра на дрэ́ве Hólzschnitt m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВАТЭРЖАКЕ́ТНАЯ ПЕЧ

(англ. water-jacket літар. вадзяная кашуля),

шахтавая плавільная печ, сценкі якой складзены з пустацелых метал. скрынак (кесонаў), што ахалоджваюцца вадой. Выкарыстоўваецца ў металургіі (пры вытв-сці свінцу, медзі, нікелю, волава).

т. 4, с. 39

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

КУПАРВА́СЫ,

тэхнічная назва крышталегідратаў сульфатаў некаторых цяжкіх металаў. Найб. пашыраны жалезны К. — FeSO4 7H2O (гл. Жалеза злучэнні), медны К. — CuSO4 5H2O (гл. Медзі злучэнні), нікелевы К. — NiSO4 7H2O, цынкавы К. — ZnSO4 7H2O.

т. 9, с. 35

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вы́ліць I сов.

1. (жидкость) вы́лить; вы́плеснуть;

2. перен. (чувства) изли́ть, вы́лить

вы́ліць II сов. (изготовить посредством литья) вы́лить, отли́ть;

в. звон з ме́дзі — вы́лить (отли́ть) ко́локол из ме́ди

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хальказі́н

(ад гр. chalkos = медзь)

мінерал класа сульфідаў свінцова-шэрага колеру з металічным бляскам; руда для атрымання медзі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)