лі́да
(іт. lido = бераг)
пясчаныя косы на беразе Адрыятычнага мора, якія аддзяляюць ад мора лагуны 1.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́сечыся і (радзей) вы́секчыся, ‑чацца; зак.
Разм. Стаць карацейшым; выпасці; вылезці (пра валасы). Некалі таўшчэзныя, доўгія, русыя косы Хрысціны патанчэлі, высекліся, выцвілі і страцілі свой ранейшы бляск. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каса́ч 1 ’касач, Iris pseudacorus’. Ад касаты (гл.) пры дапамозе суфікса ‑jь; kasat‑jь > kasačь.
Каса́ч 2 ’цецярук-самец’ (ТСБМ). Гл. папярэдняе.
Каса́ч 3 ’заяц’ (Касп.), да косы ’касавокі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пацяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Перамясціць, перанесці куды-н. усё, многае.
П. жэрдзе.
2. каго-што і без дап. Цягаць некаторы час.
П. па судах.
3. каго-што. Пакрасці, прысвоіць сабе ўсё, многае.
Яны снапы ў мяне з азярода пацягалі.
4. каго-што за што. Патузаць, паторгаць за што-н.
П. за косы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
не́рунгі
(ням. Nehrung)
доўгія пясчаныя косы на паўднёвым беразе Балтыйскага мора, якія аддзяляюць ад яго паўпрэснаводныя ліманы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
белано́гі, ‑ая, ‑ае.
З белымі нагамі. Капытамі білі коні — Беланогія ганцы... Глебка. / у перан. ужыв. Беланогія бярозы Падышлі да ручая, Расчасалі свае косы, Паплылі б, калі б не я. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Сельскагаспадарчая машына для скошвання траў. Конная касілка. Трактарная касілка. □ І гудуць касілкі, Свішчуць тонка косы, І наўсцяж кладуцца Роўныя пракосы. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
са́жань, -жня м., в разн. знач. са́же́нь ж.;
прайсці́ сто ~жняў — пройти́ сто саже́не́й (са́жен);
ме́раць са́жнем — ме́рить са́же́нью;
с. дроў — са́же́нь дров;
◊ ро́стам ко́сы с. — ро́стом в косу́ю са́же́нь;
ко́сы с. у пляча́х — коса́я са́же́нь в плеча́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе і ладава́ць, ‑ду́ю, ‑ду́еш, ‑ду́е; заг. ла́дуй і ладу́й; незак., што.
Разм. Прыводзіць у парадак, падпраўляць. Ладаваць збрую. □ — Ты ўчора прыходзіў да мяне? — стоячы на праходзе, спытаў Андрэйка, калі Паўлік пачаў ладаваць кнігі ў парце. Краўчанка. // Роўна, парадкам укладваць. У кожным двары выцягвалі косы, граблі, ладавалі ў вазы. Мележ. // Збіраць, рыхтаваць, укладваць. У дарогу збіралася ледзь не ўся вёска — кляпалі косы, ладавалі торбы, падмазвалі каламаззю восі, падганялі хамуты і вупраж. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каса́², -ы́, мн. ко́сы і (з ліч. 2, 3, 4) касы́, кос, ж.
Ручная сельскагаспадарчая прылада, якая складаецца з доўгага загнутага ляза, насаджанага на касільна, і служыць для скошвання травы, збожжа і пад.
Кляпаць касу.
◊
Найшла каса на камень — сутыкнуліся розныя непрымірымыя погляды, інтарэсы, характары.
Хоць касою касі — вельмі многа.
|| памянш. ко́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)