◎ Ле́таўнік ’дровы, назапашаныя летам на наступны год’ (ст.-дар., Нар. сл.). Да лётавы < лета (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падарунак, дарунак, дар, гасцінец; прэзент (разм. уст.); даніна, памяць (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Вярэ́ці ’месца на два ці чатыры бакі абапал чаго-небудзь’ (ст.-дар., Яшк.). Да вярэ́цея (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перапярэ́сціць ’набіць’ (ст.-дар., ЖНС). Да пера- і пярэсціць ’лупцаваць, рабіць пярэстым ад моцнага біцця’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лазбе́нік ’каробка, з якой ходзяць у лес па ягады’ (ст.-дар., Нар. словатв.). Да лазбёнь© (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пуцёвы ’добры, спагадлівы’ (ст.-дар., Жыв. НС), пуця́шчы ’добры’ (карм., Мат. Гом.). Да пуць ’лад, парадак’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раско́ль ’стары, зношаны венік’ (ст.-дар., Бел. дыял.). Няясна; магчыма, да ро́ска ’дубец, розга’, гл. розга 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыда́рыцца ’здарыцца; пашчасціць’ (Нас., Байк. і Некр., Ласт.). Безумоўна, звязана з коранем ‑дар‑ (< прасл. *darъ, *dariti), які, нягледзячы на фармальныя цяжкасці, вылучаецца і ў зда́рыцца (гл.; апошняе разам з укр. зда́ритися ЕСУМ, 2, 254 лічыць запазыч. з польск.). Семантычнае развіццё ад ’дар, падарунак і пад.’ да ’здарыцца, адбыцца’ становіцца больш зразумелым у сувязі з наяўнасцю ў прыда́рыцца значэння ’пашчасціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́пель ’таптуха лавіць рыбу’ (люб., Паўл.), сюды ж з іншай суфіксацыяй то́пень ’рыбалавецкая снасць, зробленая з лазовых дубцоў у выглядзе конуса’ (глус., Янк. Мат.; ПСл, Мат. Гом.), ’таптуха, рыбалоўная снасць’ (ст.-дар., Нар. сл.), ’таптуха’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ). Ад тапіць 1 (гл.), параўн. чэш. tápal ’від рыбацкай сеткі’ (ад ст.-чэш. tápati se < topiti se, гл. Махэк₂, 636).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ле́мант, лёмент ’крык’, лементлівы ’крыклівы’, лементуха ’крыклівая жанчына’ (ст.-дар., Сл. паўн.-зах., Сцяшк. Сл., СТ). Да лямант (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)