-ба суфікс, вядомы ва ўсіх слав. мовах. Праслав.‑ьba (суфікс, які ўтвараў nomina actionis ад дзеясловаў на ‑iti‑, ‑ěti): параўн. бел.варажба, ганьба, служба, хадзьба і г. д. Гл. Мейе, Études, II, 271–275; Остэн–Закен, IF, 26, 307–324; Вондрак, Vergl. Gr., І, 604–605; Атрэмбскі, LP, 3, 170–173. Пытанне аб паходжанні ‑ьba (іменны ці дзеяслоўны суфікс) спрэчнае. Пра ‑ба ў бел. мове падрабязна гл. Вярхоў, Бел. лінгв. зб., 164–173.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ган ’недахоп’ (Нас., Касп.). Каспяровіч параўновае гэта слова з зага́на ’тс’. Аднак лепш параўноўваць (бо фармальна стаіць бліжэй) з укр.га́на ’бессаромнасць, сорам, ганьба’, польск.gana, чэш.hana і г. д., якія адносяцца да слав.*ganiti ’ганьбіць і да т. п.’ (бел.га́ніць, укр.га́нити, рус.дыял.га́нить, польск.ganić, чэш.haniti). Аб слав.*ganiti падрабязней гл. Слаўскі, 1, 254–255 (там і агляд літ-ры). Форма ган, мусіць, нейкае беларускае новаўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
валачы́ць, ‑лачу, ‑лочыш, ‑лочыць; незак.
1.каго-што. Тое, што і валачы; розніца толькі ў тым, што валачыць азначае дзеянне, якое адбываецца шматразова і ў розны час. Валачыў воўк, павалаклі і ваўка.Прыказка.
2.што. Разм. Насіць (пра адзенне). Скінь лахманы, што доўгія векі, Ты валачыла з кастры, з палыну.Купала.
3.перан., што. Весці бязрадаснае, цяжкае жыццё. [Старац:] Ганьба таму, хто, радзіўшыся ў ярме, валочыць яго пакорна.Купала.Гэта была гнедая, яшчэ не да смерці худая кабылка, якраз тая гарапашніца, што валочыць сялянскую горкую долю.Брыль.
4.што. Спец. Рабіць валачэнне. Валачыць дрот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
disgrace
[dɪsˈgreɪs]1.
n.
1) га́ньба, нясла́ва f.
He is in disgrace — Ён зьнясла́ўлены
2) няла́ска, непрыхі́льнасьць f.
2.
v.t.
1) га́ньбіць, зьнеслаўля́ць
2) паніжа́ць ра́нгам, разжа́лаваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
taint
[teɪnt]1.
n.
1) пля́ма, зага́на f.
2) мара́льная пля́ма; га́ньбаf.
2.
v.t.
пэ́цкаць, пля́міць; псава́ць (і мара́льна), зара́жаць
3.
v.i.
пэ́цкацца, пля́міцца; зара́жацца; псава́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Mákel
m -s, -
1) га́ньба, (гане́бная) пля́ма
2) зага́на, хі́ба
an ihm ist kein ~ — ён бездако́рны [беззага́нны]
mit éinem ~ beháftet sein — мець які́-н. недахо́п [зага́ну]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
адве́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1.каго-што і без дап. Праведаць, наведаць каго‑, што‑н. Яму [Януку Сялібу] хацелася адведаць дом, Зноў паглядзець на роднае гняздо.Танк.[Рыгорыха:] — Прыязджае маці, Глафіра Парфіраўна, адведаць магілу сына, паглядзець наша жыццё.Гурскі.[Панна Рузя:] — Ваша ранейшая настаўніца колькі ўжо часу хварэе, а вы?.. Хоць бы разочак схадзілі адведаць! Ганьба!..Брыль.
2.чаго. З’еўшы або выпіўшы трохі чаго‑н., вызначыць смак; пакаштаваць. — Просіць садоўнік Наведацца ў сад, Бабка Тадора Адведаць чарніц.Броўка.Пакаштуй, калі хочаш, адведай — Вунь — кубанскія кавуны!Прыходзька.
3.чаго. Спазнаць, зведаць, паспытаць. Гуляюць хмаркі ў небе сінім, І ледзь хвалюецца рака... Так моцна хочацца дзяўчыне Адведаць шчасце рыбака.Іверс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)