Пу́па ’вада’ (у размове з дзецьмі) (ТС). Адносіцца да т. зв. імітатыўных слоў, пра што сведчыць славен.púpati ’піць’, паводле Сноя (515), “дзіцячая рэдуплікацыя”, пры якой вусны складваюцца так, як быццам бы рыхтуюцца нешта выпіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапо́ршчыць ’тапырыць’ (ТСБМ), ’надуваць, крывіць (вусны, пысу)’ (Нас., Байк. і Некр.), ’выпінаць, вылупляць’ (Ласт.), тапо́ршчыцца ’надувацца, натапырвацца’ (Байк. і Некр.), ’паміраць (з’едліва-жартаўлівае)’ (Нас.). Параўн. рус.топо́рщить ’выстаўляць, натапырваць’. Звязана з тапырыць (гл.), параўн. тапаршчыць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ап’яне́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення; захмялелы. Пятро, крыху ап’янелы ад выпітага лікёру, абнімаў.. [Любу] і цалаваў у вусны, у гарачыя шчокі.Шамякін.
2.перан. Узбуджаны чым‑н. Ап’янелы ад шчасця.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
warga
warg|a
ж. губа;
~a górna — верхняя губа;
układ warga — уклад вуснаў;
zaciskać ~i — сціскаць вусны;
wydymać ~i — надзімаць вусны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вусны, горла, рот: перасыхаць, сохнуць.
У горле смагне.
3.перан. Моцна хацець чаго-н.; прагнуць.
С. працы.
|| зак.вы́смагнуць, -ну, -неш, -не; вы́смаг, -гла; -ні (да 1 і 2 знач.) ісасма́гнуць, -ну, -неш, -не; сасма́г, -гла; -ні (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазапяка́цца, ‑аецца; зак.
1. Запячыся, пакрыцца скарынкай — пра ўсё, многае. Пазапякаўся хлеб у печы.
2. Засохнуць — пра кроў, раны. Свежыя раны пазапякаліся крывёю.Гурскі.
3. Перасохнуць, патрэскацца ад смагі — пра ўсё, многае. Вусны пазапякаліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зява́ць ’міжвольна ўдыхаць паветра’. Рус.зева́ть, укр.зіва́ти, польск.ziewać, н.-луж.zewaś, чэш.zivati, славац.zívať ’тс’, славен.zę̋vati ’трымаць вусны адкрытымі, крычаць’, серб.-харв.зе́вати ’трымаць вусны адкрытымі, зяваць’, ’ззяць’. Ц.-слав.зѣвнѫти. Ст.-рус.зѣвати (XVIII ст.). Ад і.-е.*gʼhēi‑ ’быць пустым’ > прасл.*zě‑ з дадаткам дзеяслоўнага ітэратыўнага суф. ‑va‑: zěvati. Пра корань гл. ззяць1. Слав. слова мае балт. адпаведнікі: літ.žióvauti, лат.žàvât ’ззяць, зяваць’ (лат.ž не тлумачаць Мюленбах-Эндзелін, 4, 798 і 795; Фрэнкель, 1312; Траўтман, 368). Фасмер, 2, 91. Шанскі (2, З, 84) тлумачыць зевать ад зев (гл. зеў).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пасі́вераць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Абветрыцца; патрэскацца ад ветру, сіверу. Увесь дзень пякло сонца, па небе хадзілі пуховыя воблакі, у байцоў пасівералі губы.Гурскі.Твар быў шорсткі; пасівераў; патрэскаліся вусны — да іх было не даткнуцца.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
szminkować się
незак.
1. грыміравацца;
2. падфарбоўваць (свае вусны) памадай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
made-up
[,meɪdˈʌp]
adj.
1) зро́блены
2) вы́думаны, непраўдзі́вы
3) размалява́ны
made-up lips — размалява́ныя ву́сны
4) нава́жны, станаўкі́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)