новабудо́ўля, ‑і, ж.
1. Будаўніцтва новых заводаў, дамоў і пад. Працаваць на новабудоўлі. Новабудоўлі дзесятай пяцігодкі.
2. Будаўнічы аб’ект, новае збудаванне. Мяняліся краявіды: залатая восень Падмаскоўя, трактары і малатарні на палях Смаленшчыны, новабудоўлі Беларусі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрараста́ць, ‑ае; зак.
Прарасці — пра ўсё, многае. Восень у той год выдалася халодная і дажджлівая. Як пачаліся дажджы ў жніво, дык цягнуліся да самых прымаразкаў. Жыта папрарастала ў снапах, атава пагніла ў пракосах... С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм. Тое, што і шуснуць (у 3 знач.); упасці, праваліцца куды‑н. За восень у балота так наліла, што ў поцемках можна шуснуцца ў прорву — і памінай як звалі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rainy
[ˈreɪni]
adj.
1) дажджлі́вы, мо́кры
rainy fall (weather) — дажджлі́вая во́сень
2) дажджавы́, які́ нясе́ дождж
rainy cloud — дажджава́я хма́ра
•
- rainy day
- save for a rainy day
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
аднато́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Нязменлівы, аднастайны паводле тону, гучання; манатонны. Аднатонныя песні спявала восень, жалобна шумеў аголены лес. Колас. Ноч звініць за акном аднатоннымі кроплямі. Скрыган.
2. Аднаколерны. Аднатонны стэп. Афарбоўка лесу ніколі не бывае аднатоннай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўро́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Разм. Дрэнны, нізкі ўраджай; недарод. Лугіны былі захоплены працай, бо ўсе ведалі, што скора надыдзе восень, што няўрод і неўмалот у гэтым годзе, а стараста з ураднікам — будуць збіраць падатак. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бада́й (разм.).
1. часц. Ужыв. для выказвання нядобрых пажаданняў, праклёнаў.
А б. ты прапаў!
2. пабочн. сл. Выказвае дапушчэнне якой-н. магчымасці, схільнасць згадзіцца з чым-н.
Па багацці ўбораў няма б. прыгажэйшай пары года, як восень.
3. прысл. Амаль.
Тут некалі корчмы стаялі б. праз кожныя дзесяць кіламетраў.
◊
Бадай ці не... — падобна на тое, што.
Бадай што —
1) магчыма што, відаць што.
Бадай што я з вамі згодзен;
2) амаль, амаль што.
Мы ўжо праехалі бадай што паўдарогі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
патро́ху, прысл.
1. У невялікай колькасці, нямнога. Мяса патроху клалі ў булён, які варылі на полудзень. Пташнікаў.
2. Паступова, памаленьку. Расходзіцца цемра патроху, Тхне вільгаць з нізін. Колас. Толькі пад восень стала патроху аціхаць, зацягвацца рана. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скана́нне, ‑я, н.
1. Смерць. Сказалі хлопцы так перад скананнем: «Не расстаёмся, не!» Пысін. Скананне скорае пужае.. [бабулю]. Бядуля.
2. перан. Канец. Восень нарадзіла ясноту хоць перад скананнем дня. Чорны.
•••
Да сканання — тое, што і да (самага) скону.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зажаўце́ць, ‑ее; зак.
1. Пачаць жаўцець, зрабіцца жоўтым. Праз два гады, пад восень, адразу неяк зажаўцелі аж чатыры ліпы. Пальчэўскі.
2. Паказацца, вылучыцца сваім жоўтым колерам. Далей наблізіўся забалочаны луг, за якім раптам зажаўцелі пясчаныя зыбучыя гурбы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)