Ішчэ́ (Шат., Бяльк., Янк. II, Сл. паўн.-зах.). Фанетычны варыянт яшчэ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БРОЧ

(англ. broch),

абарончыя збудаванні ў Шатландыі, мясц. варыянт зах.-еўрап. умацаванняў на пач. новай эры. Уяўлялі сабой круглыя вежы сухой муроўкі (13,7—21,3 м у дыяметры, выш. да 12 м). У іх пустацелых сценах (таўшчынёй 3,7—4,6 м) размяшчаліся жылыя памяшканні і ўсходы на верхні паверх і на дах. Вядома каля 400 такіх вежаў у Паўн. і Зах. Шатландыі. Найлепш захаваўся броч на в-ве Моўза (Шэтлендскія а-вы).

т. 3, с. 264

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«ДАЛІ́ВА»,

прыватнаўласніцкі герб. У блакітным полі сярэбраная перавязь з левага верхняга кута ў ніжні правы, на перавязі 3 чырвоныя 4-пялёсткавыя (або 5-пялёсткавыя) ружы; клейнод — 2 чорныя валовыя рагі, паміж імі 3 пастаўленыя адна над адной ружы. Існуе варыянт герба: поле чырвонае. Паводле падання, узнік у пач. 11 ст. У ВКЛ існаваў з пач. 15 ст. Гербам карысталіся больш за 130 шляхецкіх родаў Беларусі, Літвы, Польшчы, Украіны.

А.К.Цітоў.

т. 6, с. 19

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дайджэ́ст да́йджэст

(англ. digest = літар. кароткі выклад)

1) выданне, якое змяшчае адаптаваны выклад мастацкага твора;

2) перыядычнае выданне, якое перадрукоўвае (часта скарочана) матэрыялы з іншых выданняў;

3) скарочаны варыянт любой кнігі ў перыядычным друку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Згвы́ліць ’плакаць’ (Касп.). Звонкі варыянт сквіл ’піск’ (гл.), як аскрак — возґры і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пу́рзнуць ’пырснуць, моцна паліцца’ (ТС). “Звонкі” варыянт гукапераймальнага пырснуць, гл. (у < ы пасля губнога).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трымкаце́ць (трымкоце́ць) ‘трымцець, трэсціся, калаціцца, дрыжэць’ (ТС), варыянт трамкаце́ць (гл.). Інтэнсіў да трымцець (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тырка́н ‘чорны таракан, Blatta orientalis’ (глыб., Жыв. НС). Фанетычны варыянт да таркан, тарака́н, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

«БУ́ЛЬБА»,

бел. сцэнічны танец. Муз. памер 24. Тэмп жвавы. Створаны на аснове аднайм. нар. песні. Першы сцэн. варыянт паст. К.Алексютовічам у 1930-я г. (Ансамбль бел. нар. песні і танца). Вял. пашырэнне ў СССР танец атрымаў пасля пастаноўкі І.Майсеевым (Дзярж. ансамбль нар. танца Расіі), дзе ў жартоўнай форме паказваецца, як садзяць, вырошчваюць і капаюць бульбу. Танец у яго харэагр. рэдакцыі (з рознымі адхіленнямі) увайшоў у нар. танц. рэпертуар, зазнаў уплыў мясц. танц. Традыцый.

т. 3, с. 332

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ра́хаць 1 ’рохкаць’ (Гарэц.), ря́хаць ’тс’ (Нас.). Фанематычны варыянт гукапераймальнага рохаць (гл.).

Ра́хаць 2 (ря́хаць) ’мець надзвычайную прыхільнасць да каго-, чаго-небудзь’ (Нас.). Фанематычны варыянт ро́хаць (гл.) ’мець моцную прыхільнасць да каго-небудзь, якая праяўляецца ва ўздыхах’ (Нас.) у выніку метафарычнага пераноса з ро́хаць ’рохкаць’ (гл. папярэдняе слова).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)