хва́ляВадзяны вал, зыб на рацэ, возеры ў ветранае надвор'е (БРС).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Вадаме́ры, вадаме́рнікі ’мошкі ў выглядзе павукоў з доўгімі нагамі’ (КЭС; Інстр. II), вадаме́рка ’тс’ (КТС). Рус.водомерка ’Hydrometra, даўганожка, вадзяны павук’. Да вада і мераць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ну́трыя ’вадзяны пацук’ (ТСБМ). Запазычанне, відаць, праз рус.ну́трия ’тс’ з ісп.nutria ’выдра’ (< лац.lutra ’выдра’), перанос назвы адбыўся на тэрыторыі Чылі (Махэк₂, 403).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Wásserratte
f -, -n
1) вадзяны́ пацу́к
2) жарт. марскі́ воўк
3) жарт. ама́тар пла́вання
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ *Пу́кавадзь, пу́ководзь ’разуха-асака’ (ТС). Першапачаткова, відаць, *пу́коваць, вытворнае ад пуковаты ’з вялікай колькасцю пукоў’ (гл. пук3) з азванчэннем канцавога зычнага (пад уплывам вада, вадзяны!).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вадзя́нкі1 ’сані для падвозкі вады’ (Юрч.). Ад прыметніка вадзяны ’прызначаны для вады’. Форма pluralia tantum тлумачыцца аналогіяй з сані.
Вадзя́нкі2 ’драўляная пасудзіна, якой чэрпаюць ваду з вядра’ (ДАБМ, 815). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзяны́ ’прызначаны для вады’. У ДАБМ слова прадстаўлена як адзінкавая назва на тэрыторыі Міншчыны. Форму множнага ліку можна тлумачыць як вынік аманімічнага адштурхоўвання: вадзя́нка ’пасудзіна’, — вадзя́нка ’хвароба’. Магчыма, таксама аналогія з іншымі назвамі посуду pluralia tantum (ночвы і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
млынм Mühle f -, -n;
вадзяны́ млын Wássermühle f -;
◊ ліць ваду́ начый-нмлын Wásser auf j-s Mühlen gíeßen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Вадзяні́ца ’гарлачык, Nymphaea L.’ (КЭС). Суфіксальны дэрыват ад прыметніка вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’. Форма жаночага роду тлумачыцца ўплывам роду назоўніка расліна (або аналагічнага): вадзяная расліна < вадзяніца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гідрааўтама́т
(ад гідра- + аўтамат)
аўтаматычная прылада, у якой вадзяны напор выкарыстоўваецца для сціскання або разрэджвання паветра, а таксама паветра — для паднімання вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)