вадзяны́ гл. вада.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вадзяны́ вадзяна́я вадзяно́е вадзяны́я
Р. вадзяно́га вадзяно́й
вадзяно́е		 вадзяно́га вадзяны́х
Д. вадзяно́му вадзяно́й вадзяно́му вадзяны́м
В. вадзяны́ (неадуш.)
вадзяно́га (адуш.)		 вадзяну́ю вадзяно́е вадзяны́я (неадуш.)
вадзяны́х (адуш.)
Т. вадзяны́м вадзяно́й
вадзяно́ю		 вадзяны́м вадзяны́мі
М. вадзяны́м вадзяно́й вадзяны́м вадзяны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вадзяны́ в разн. знач. водяно́й;

в. струме́нь — водяна́я струя́;

~на́я па́ра — водяно́й пар;

в. жук — водяно́й жук;

в. млын — водяна́я ме́льница;

○ в. арэ́х — водяно́й оре́х, рогу́льник;

в. гадзі́ннік — водяны́е часы́;

~ны́я зна́кі — водяны́е зна́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вадзяны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае дачыненне да вады, утвораны з вады. Вадзяная пара. Вадзяны струмень. □ Вясна .. у некалькі дзён змяніла палескі краявід. Балоты абярнуліся ў суцэльныя вадзяныя пустыні. Колас.

2. Які расце, жыве ў вадзе. Вадзяное зелле. Вадзяны павук. □ Вада ў канаве была чорная і па тым, як калышацца на яе паверхні лісце нейкіх вадзяных траў, Андрэй Міхайлавіч пазнаў, што канава мае ўласную плынь. Самуйлёнак.

3. Які прыводзіцца ў рух вадою. Вадзяное кола. Вадзяная турбіна. □ Неўзабаве бліснула пакручастая стужка рачулкі, а потым паказаўся і вадзяны млынок. С. Александровіч.

4. у знач. наз. вадзяны́, ‑ога, м. Уст. Тое, што і вадзянік. У багне, пад лазой, Вадзяны канае, З горкаю слязой Топіцца ў канаве. Пушча.

•••

Вадзяная блыха гл. блыха.

Вадзяное ацяпленне гл. ацяпленне (у 2 знач.).

Вадзяны гадзіннік гл. гадзіннік.

Вадзяныя знакі гл. знак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́да-вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. во́да-вадзяны́ во́да-вадзяна́я во́да-вадзяно́е во́да-вадзяны́я
Р. во́да-вадзяно́га во́да-вадзяно́й
во́да-вадзяно́е		 во́да-вадзяно́га во́да-вадзяны́х
Д. во́да-вадзяно́му во́да-вадзяно́й во́да-вадзяно́му во́да-вадзяны́м
В. во́да-вадзяны́ (неадуш.)
во́да-вадзяно́га (адуш.)		 во́да-вадзяну́ю во́да-вадзяно́е во́да-вадзяны́я (неадуш.)
во́да-вадзяны́х (адуш.)
Т. во́да-вадзяны́м во́да-вадзяно́й
во́да-вадзяно́ю		 во́да-вадзяны́м во́да-вадзяны́мі
М. во́да-вадзяны́м во́да-вадзяно́й во́да-вадзяны́м во́да-вадзяны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

паве́трана-вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. паве́трана-вадзяны́ паве́трана-вадзяна́я паве́трана-вадзяно́е паве́трана-вадзяны́я
Р. паве́трана-вадзяно́га паве́трана-вадзяно́й
паве́трана-вадзяно́е		 паве́трана-вадзяно́га паве́трана-вадзяны́х
Д. паве́трана-вадзяно́му паве́трана-вадзяно́й паве́трана-вадзяно́му паве́трана-вадзяны́м
В. паве́трана-вадзяны́ (неадуш.)
паве́трана-вадзяно́га (адуш.)		 паве́трана-вадзяну́ю паве́трана-вадзяно́е паве́трана-вадзяны́я (неадуш.)
паве́трана-вадзяны́х (адуш.)
Т. паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяно́й
паве́трана-вадзяно́ю		 паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяны́мі
М. паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяно́й паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

во́да-вадзяны́ физ. во́до-водяно́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вада́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. во́ды, вод і -аў, ж.

1. Празрыстая бясколерная вадкасць, якая ўяўляе сабой хімічнае злучэнне вадароду і кіслароду.

Шклянка вады.

Марская в.

2. (звычайна з азначэннем). Напітак, тэхнічныя растворы.

Газіраваная в.

Мінеральная в.

Вапнавая в.

3. Водная паверхня ракі, возера, мора і пад., а таксама яе ўзровень.

Падарожнічаць па вадзе.

Высокая в.

Дастаўляць грузы вадой.

4. мн. Водная прастора якога-н. раёна.

Тэрытарыяльныя воды.

Унутраныя воды.

5. мн. Плынь, хвалі, водная маса.

Глыбокія воды.

Воды Нёмана.

6. мн. Мінеральныя крыніцы, курорт з такімі крыніцамі.

Лячыцца на водах.

Мінеральныя воды.

7. перан., адз. Пра наяўнасць пустога, беззмястоўнага шматслоўя ў дакладзе, лекцыі і пад. (разм.).

Не даклад, а в.

○

Верхавая вада — вада, якая сцякла ў рэчку пасля дажджу ці ўтварылася з расталага снегу.

Жоўтая вада — хвароба вачэй, пры якой зрэнка набывае жоўты колер.

Цёмная вада — слепата, выкліканая атрафіяй зрокавага нерва.

◊

Таўчы ваду ў ступе або насіць ваду ў рэшаце (разм.) — займацца пустымі справамі, марнай працай.

Вадой не разліць (не разальеш) каго — пра неразлучных сяброў.

Як у ваду глядзеў — быццам загадзя ведаў.

Вады (нікому) не замуціць — не зрабіць шкоды.

Выйсці сухім з вады — застацца непакараным.

Віламі па вадзе пісана — пра што-н. маламагчымае, няпэўнае.

Ліць ваду на млын чый, каго — прыводзіць доказ або дзейнічаць на чыю-н. карысць.

Вывесці на чыстую ваду каго-н. — выкрыць чые-н. нядобрыя ўчынкі).

Цішэй вады, ніжэй травы — пра сціплага, вельмі спакойнага, ціхага чалавека.

|| памянш.-ласк. вадзі́ца, -ы, ж. (да 1 знач.; разм.) і вадзі́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 знач.; разм.).

|| прым. во́дны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.) і вадзяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Водны шлях.

Водны раствор.

Водны спорт.

Вадзяная пара.

Вадзяны павук.

Вадзяны млын.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вадзяны арэшак ’рагулькі, чылім; вадзяная травяністая расліна, Trapa’ (Касп.). Названа па месцы, дзе расце, і па плоду — арэхападобнай касцянцы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вадзяны́ вол ’птушка бугай, Ardea stellaris’ (Янк. Мат., Лыс.). Польск. wodny wół ’тс’. Да вол, паколькі крык гэтай птушкі нагадвае мычанне быка або вала. Параўн. іншыя назвы: бык, бугай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)