Verbum

Паланці́н ’жаночая накідка ў выглядзе шырокага шаля з футра або аксаміту’ (ТСБМ). З рус. паланти́н (уст. палатин) ’тс’ < франц. palatine ад palatin прым. ’пфальцскі’, таму што гэта ўпрыгожанне было ўвезена ў Францыю пры Людовіку XIV з Пфальца (гл. Фасмер, 3, 190).

Па́левы ’бледна-жоўты з ружовым адценнем’ (ТСБМ). Праз рус. па́левый ’тс’ з франц. paillé ’саламянага колеру, бледна-жоўты’ ад paille ’салома’ (Фасмер, 3, 191; там жа і інш. літ-pa). На думку Праабражэнскага (2, 7), рус. з фран. pâle ’бледны’.

Паніхі́да ’царкоўная служба па нябожчыку’ (ТСБМ), дыял. панафі́да, панахі́на, панахві́да. Рус. панихи́да, дыял. панахи́да, панафи́да, укр. панахи́да, ст.-рус., ц.-слав. панахида, ст.-рус. яшчэ панафида, понахида. Запазычанне з сяр.-грэч. παννυχίδα ад παννυχίς ’усяночная’ (Фасмер, 3, 197 і наст.).

Па́пка ’вокладка з картону, скуры і пад. для захоўвання папер, малюнкаў і пад.’ (ТСБМ). Праз рус. па́пка з ням. Pappe ’картон’, якое ад Pappe ’каша’, таму што раней слаі паперы звязваліся тоўстай праслойкай клейстара’ (Клюге-Гётце, 431; Фасмер, 3, 201).

Папі́рус ’шматгадовая травяністая трапічная расліна сямейства асаковых; матэрыял для пісьма, які вырабляўся з гэтай расліны егіпцянамі і іншымі старажытнымі народамі; рукапіс на такім матэрыяле’ (ТСБМ). З рус. папи́рус ’тс’, якое з ням. Papyrus < лац. papȳrus. Далей гл. папера (Фасмер, 3, 201).

Пароль ’сакрэтнае ўмоўнае слова або фраза для апазнання сваіх людзей на вайсковай службе або ў канспіратыўных арганізацыях’ (ТСБМ). З рус. пароль (Крукоўскі, Уплыў, 82), якое з франц. parole ’слова, гутарка’ < народна-лац. *parábola з грэч. παραβολή ’прытча’ (Фасмер, 3, 208).

◎ Партны́ ₁ ’ільняны’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), портны ’тс’ (ТС). Да портг (гл.).

◎ Партны́ ₂ ’кравец’ (Касп., Сл. ПЗБ). Рус. портной ’тс’. Магчыма, з рус., дзе скарачэнне са ст. портной швец, ст.-рус. пъртныи шьвьць. Да портг (гл. Фасмер, 3, 335).

Партупе́я ’плечавы паясны рэмень, да якога прышпільваецца халодная зброя, палявая сумка і пад.’ (ТСБМ). З рус. портупе́я ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), дзе з франц. porte‑épée (Праабражэнскі, 2, 110; Фасмер, 3, 336). З рус. таксама партупе́й‑прапаршчык, партупе́й‑юнкер.

Патрыёт ’той, хто любіць сваю радзіму, свой народ’ (ТСБМ). Праз польскую (patriota) ці рус. мову з ням. Patriot, якое з франц. patriote ’сын бацькаўшчыны’ < с.-лац. patriōta < ст.-грэч. πατριώτης ’зямляк, суайчыннік’ (Праабражэнскі, 2, 27; Фасмер, 3, 217; SWO, 1980, 558).

Патэ́нт ’пісьмовае пасведчанне або грамата на права’ (Нас., ТСБМ). З польск. patent ці з рус. патент, якія праз ням. Patent былі запазычаны з франц. lettre patente, а апошняе з с.-лац. litterae patentes ’адкрыты ліст’ (Фасмер, 3, 216; SWO, 1980, 556).