◎ Па́сыртухі, посыртухі ’блочкі, чапёлкі для падвешвання нітоў’ (Уладз.). Паводле Петлевай (Этимология–1985, 18), рэканструюецца як прасла (po) ‑sъrt‑uxa < sъrt‑, якое абазначае рух і паходзіць з і.-е.*ser‑ ’цячы, рухацца’, параўн. серб. -харв.sftałi ’несціся, імкнуцца’, ’нападаць’, ’бадзяцца’, балг.присрътам ’марудна і карпатліва рабіць нешта’, макед.сртам ’углядвацца, чакаць’, польск.siertać się ’кідацца’, каш.sarnęc ’уцячы’, рус.сёртать ’пераступаць з адной нагі на другую’ (Варбат, Этимология–1975, 32–34). Сюды ж і ушацк. сяр‑ толіцца ’выконваць доўга цяжкую работу’ (Нар. лекс.). Бел. лексема посыртухі адлюстроўвае ідэю руху — ’абарачальныя колцы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чаго́Iнареч. почему́, заче́м; чего́;
ч. ты прыйшо́ў? — почему́ (заче́м, чего́) ты пришёл?;
ч. ты так до́ўгае́здзіў? — почему́ (заче́м, чего́) ты так до́лго е́здил?;
◊ ч. там! — чего́ там!
чаго́IIмест., врод.п. чего́; см. што I 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разважа́ць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Супастаўляючы падзеі, паняцці і пад., мысліць, рабіць вывады; меркаваць, лічыць. І раптам яны ўдвух, рэдактар і загадчык аддзела рэдакцыі, пачалі горача разважаць: хто аўтар? Хто б гэта мог напісаць такі нарыс?Грамовіч.
2. Выказваць свае думкі, меркаванні, гаварыць аб чым‑н. — Якая гаспадыня, такі і дом, — разважаў .. [Комлік], апетытна закусваючы.Карпаў.Мы разважалі пра зіму, якая яна будзе сёлета — ляжа ўжо ці пачакае, ці гэта яшчэ толькі зазімак.Ермаловіч.//(звычайназадмоўем). Доўга і падрабязна абмяркоўваць што‑н. Стары расчуліўся да слёз, Не разважаў ён доўга, У світку ўхутаў і павёз Хутчэй дамоў малога.Смагаровіч.
разважа́ць2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак.да разважыць 3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
amplify
[ˈæmplɪfaɪ]1.
v.t.
1) пабо́льшваць, узмацня́ць
to amplify the demand for a product — пабо́льшыць по́пыт на праду́кт
2) дапаўня́ць; пашыра́ць
to amplify a description — дапо́ўніць апіса́ньне
3) перабо́льшваць
Don’t amplify the difficulties — Не перабо́льшвай ця́жкасьцяў
4) узмацня́ць (гук)
2.
v.i.
піса́ць ці гавары́ць до́ўга, у дэта́лях
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мудры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Тое, што і мудраваць (у 2 знач.). І мудрыць [над юшкай] доўга не трэба: перамыў .. [рыбу] ды ў чыгун, чым больш, тым будзе тлусцей ды смачней.Брыль.[Мужчына:] — А хто .. ў санках у цябе па двары катаўся? Ты мне, матка, не мудры. — Адчапіся. Ніхто не катаўся.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намалі́цца, ‑малюся, ‑молішся, ‑моліцца; зак.
Разм.
1. Многа, доўга памаліцца. А дома маліцца богу не выпадала, — больш награшыш, чым намолішся.Колас.
2.перан.(задмоўемідзеясл. магчы). Прасякнуцца любоўю, павагай да каго‑н. — Ды што вы, Якуб Панасавіч, .. [Захар] жа заўсёды не можа памаліцца на вас! — ўзмахнула.. [Каця] рукамі.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́суха, прысл.
Да поўнай сухасці. [Жанчына] выцерла насуха падлогу і пайшла, папрасіўшы мяне: — Івану Ігнатавічу скажыце, што прыбірала я. Адаркай мяне завуць.Хомчанка.Мыўся.. [Туравец] доўга, з асалодай фыркаючы, потым выцерся насуха краем.. сарочкі.Мележ.
насу́ха, ‑і, ДМ ‑су́се, ж.
Драпежнае млекакормячае сямейства янотавых, з выцягнутым носам у выглядзе хабатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахадзі́цца, ‑хаджуся, ‑ходзішся, ‑ходзіцца; зак.
Пахадзіць многа, доўга, уволю. Дзень прамінуў для Міхася неўзаметку, хоць і нахадзіўся ён і напрацаваўся за добры іншы тыдзень.Якімовіч.[У вёсцы] я цудоўна адпачыў, пазнаёміўся з многімі цікавымі людзьмі, нахадзіўся ўдосталь па лесе і сенажацях.Ляўданскі.// Стаміцца, змарыцца ад хады. Нахадзіўся, што ног не чуе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)