статуа́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае выгляд статуі, пагадвае статую. Статуарная разьба. // Які выкарыстоўваецца для статуй. Статуарны мармур.

2. Кніжн. Такі, як у статуі, нерухомы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хронаметры́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які выконваецца пры дапамозе хранометра. // Прызначаны для запісу паказанняў хранометра. Хронаметрычны журнал.

2. Такі, як у хранометра. Хронаметрычная дакладнасць у рабоце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непако́ра, -ы,

1. ж. Непакорнасць, непадуладнасць каму-н.

Дух непакоры.

2. -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ко́р і -аў. Такі, якога немагчыма скарыць.

3. -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ко́р і -аў. Упарты чалавек; неслух.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасі́ўны¹, -ая, -ае.

1. Які не праяўляе дзейнасці, неэнергічны, абыякавы да ўсяго; проціл. актыўны.

П. наглядальнік.

Пасіўна (прысл.) адносіцца да чаго-н.

2. Залежны, пазбаўлены самастойнасці.

Іграць пасіўную ролю ў чым-н.

3. Пра знешні гандаль: такі, пры якім увоз перавышае вываз (спец.).

П. баланс знешняга гандлю.

|| наз. пасі́ўнасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарагі́, -а́я, -о́е; даражэ́йшы.

1. Які каштуе многа грошай, высока цэніцца; проціл. танны.

Дарагая мэбля.

Дорага (прысл.) каштуе.

2. перан. Які звязаны з вялікімі намаганнямі, ахвярамі.

Дарагая перамога.

3. перан. Такі, якім даражаць, якога шануюць.

Нам дарагая памяць герояў.

Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка (прыказка).

4. Ласкавы, мілы, любімы.

Д. друг.

Пішы часцей, дарагая сяброўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абхо́дны, -ая, -ае.

1. Такі, па якім можна ісці ў абход; кружны.

А. шлях.

2. перан. Не просты, звязаны з хітрыкамі, падманам (пра дзеянні, паводзіны каго-н.).

Дзейнічаць абходнымі сцежкамі.

3. Звязаны з абходам, акружэннем ворага.

А. манеўр.

Абходны ліст (лісток) — дакумент, у якім адзначаецца, што няма матэрыяльнай запазычанасці ў тых, хто ідзе ў адпачынак ці звальняецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уво́гуле.

1. прысл. Разглядаючы цалкам, не звяртаючы ўвагі на дробязі, прыватнае.

У. справы ідуць нядрэнна.

2. прысл. Заўсёды, ва ўсіх выпадках.

Ён у. такі.

3. Ужыв. ў знач. абагульняючага слова перад заключэннем, падагульненнем.

На гэтым работу закончым і ў. мы ўжо стаміліся.

4. у знач. пабочн. сл. У цэлым, у выніку.

Не дрэнны, у., чалавек, але п’е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фарма́льны, -ая, -ае.

1. гл. форма.

2. Прасякнуты фармалізмам (у 1 знач.).

Ф. падыход да справы.

3. Заснаваны на прынцыпах фармалізму (у 2 знач.).

Ф. метад.

4. Зроблены афіцыйна, законна.

Ф. дазвол.

Фармальная прычына.

5. Такі, дзе захавана толькі знешняя форма, які існуе толькі па форме, для выгляду.

Ф. падыход.

Фармальнае права.

|| наз. фарма́льнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шу́мны¹, -ая, -ае.

1. Які стварае шум¹ (у 1 знач.); гучны.

Ш. струмень.

Шумная размова.

2. Такі, дзе многа шуму¹ (у 1 знач.), надта ажыўлены.

Шумная аўдыторыя.

3. перан. Які выклікае шум¹ (у 2 знач.), сенсацыю.

Ш. поспех.

4. Які з’яўляецца шумам¹ (у 3 знач.), утвараецца пры дапамозе шуму¹ (спец.).

Шумныя гукі.

|| наз. шу́мнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ядо́к, едака́, мн. едакі́ і едако́ў, м.

1. Той, хто есць, мае патрэбу ў харчаванні, або (звычайна з азначэннем) пра чалавека, які выяўляе пэўныя адносіны да яды.

Які я., такі і работнік (з нар.).

2. Той, хто харчуецца дзе-н. або знаходзіцца дзе-н. на харчовым забеспячэнні.

Размеркаваць па едаках.

|| прым. ядо́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)