смалава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які мае ў сабе смалу, са смалой. Касцёр атрымаўся багаты! Усе цягалі хмыз і ламачча, а самы смалаваты корч на агонь прывалок Даўгалёнак. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смугля́к, ‑а, м.
Разм. Смуглы мужчына, хлопец. — Я... я Мікешка .. — А я Смагул, — паспешліва заявіў аб сабе чорнагаловы смугляк. Беразняк. З вуліцы брацік ускоквае, дзесяцігадовы смугляк. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супастаўля́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, што можа быць супастаўлены з іншым (іншымі). Супастаўляльныя даныя.
2. Які грунтуецца на супастаўленні; які мае ў сабе супастаўленне. Супастаўляльнае вывучэнне моў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турмалі́навы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да турмаліну, уласцівы яму. Турмалінавы бляск. Турмалінавыя крышталі. // Які мае ў сабе турмалін. Турмаліпавая жыла. // З турмалінам, аздоблены турмалінам. Турмалінавы пярсцёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шырокавяшча́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шырокавяшчання, прызначаны для шырокавяшчання. Шырокавяшчальная радыёстанцыя.
2. Іран. Шматслоўны, які заключае ў сабе шматлікія і разнастайныя абяцанні. Шырокавяшчальныя прамовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНАБЕРГІ́Т
(ад назвы радовішча Анаберг у ФРГ),
мінерал класа арсенатаў Ni3[AsO4]2·8H2O. Поўны ізамарфізм з эрытрынам. Часта мае ў сабе кобальт, прымесі кальцыю, магнію, жалеза, цынку. Крышталізуецца ў манакліннай сінганіі. Утварае скарынкі, налёты, зямлістыя агрэгаты. Колер светла-зялёны. Бляск шкляны, да зямлістага. Цв. 2,5—3. Шчыльн. 3,1 г/см³. Утвараецца ў зонах акіслення арсенідаў кобальту і нікелю. Анабергіт («нікелевыя кветкі») — пошукавая прыкмета на нікелевыя руды.
т. 1, с. 331
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБЛЯПІ́ХАВЫ АЛЕ́Й,
алей з пладоў абляпіхі. Вадкасць ад светла-жоўтага да аранжава-карычневага колеру, t застывання -20 °C, шчыльн. 0,92·103 кг/м³, нерастваральны ў вадзе, растваральны ў арган. растваральніках. Мае ў сабе 11—12% насычаных тлустых кіслот (C16, C18), 23—42% алеінавай, 32—36% лінолевай, 14—27% ліналенавай кіслот, багаты карацінамі, караціноідамі, вітамінам Е.Антысептык, выкарыстоўваюць пры апёках, пашкоджаннях скуры, язвавых і інш. захворваннях.
т. 1, с. 28
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пралама́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ло́міцца; зак.
1. Ламаючыся, утварыць у сабе адтуліну, дзірку.
Лёд быў тонкі і праламаўся.
2. Змяніць свой напрамак пры пераходзе з аднаго фізічнага асяроддзя ў другое (спец.).
Сонечны прамень праламаўся ў прызме.
|| незак. прало́млівацца, -аецца (да 1 знач.), прало́мвацца, -аецца (да 1 знач.) і праламля́цца, -я́ецца (да 2 знач.).
|| наз. праламле́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разбі́цца, разаб’ю́ся, разаб’е́шся, разаб’е́цца; разаб’ёмся, разаб’яце́ся, разаб’ю́цца; разбі́ся; зак.
1. Раскалоцца ад удару, трэснуць, распасціся на часткі.
Шклянка разбілася.
Самалёт разбіўся.
2. перан. Расстроіцца, разбурыцца.
Разбіліся планы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раздзяліцца на часткі, групы.
Р. на атрады.
4. Пашкодзіць, разбіць сабе да крыві частку цела пры падзенні, удары або забіцца насмерць.
Р. насмерць.
|| незак. разбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
румя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; незак.
1. каго-што. Фарбаваць румянамі.
Р. сабе твар.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрываць румянцам.
Мароз румяніць шчокі.
Зара румяніць неба.
|| зак. нарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 1 знач.) і зарумя́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (да 2 знач.).
|| звар. румя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца (да 1 знач.); зак. нарумя́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)