verláufen

*

1.

vi (s) прахо́дзіць, міна́ць (пра час)

2) прахо́дзіць (пра дарогу, мяжу)

3) (in D) канча́цца, губля́цца (у лесе і г.д., аб дарозе)

4) (in А) перахо́дзіць (у іншы колер)

2.

vt

j-m den Weg ~ — перабе́гчы каму́-н. даро́гу

3.

(sich)

1) заблудзі́цца, заблука́ць

2) канча́цца; спада́ць (пра паводку; перан. – пра натхненне, уздым)

die Sáche hat sich ~ — спра́ва зайшла́ ў тупі́к

3) разыхо́дзіцца, растава́ць (пра натоўп)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Туры́ца 1 ‘дзікая карова’; ‘рослая, дужая дамашняя карова’, перан. ‘мажная, здаровая жанчына’ (Нас.), ту́рыца ‘карова’: пайду́ ту́рыцу заганяць (Рэг. сл. Віц.), туры́ця фалькл. ‘самка тура’ (драг., Сл. ПЗБ). Насовіч (644) лічыў назву вытворнай ад тур ‘дзікі вол’ (гл. тур 1), параўн. укр. тури́ца ‘самка тура’, рус. фалькл. тури́ца ‘эпітэт свахі’, польск. turzyca ‘шэрсць на некаторых жывёлах’, ‘вясенняя ўрачыстасць’, харв. дубр. ту̀рица ‘карнавальная маска на Грамніцы’, адносна апошняга Вук Караджыч дапускае сувязь з назвай бога вайны Тура (Сабр. дела, 17, 166); славац. Turice ‘Сёмуха’ Вайтыла-Свяжоўска (Зб. Слаўскаму, 481) лічыць плюралізаванай формай з суф. ‑ica ад прыметніка *turьjь ‘тураў, які датычыць тура’; паводле Краліка (634), назва паганскага свята прыходу вясны або лета, прысвечанага зверу, які сімвалізуе сілы прыроды.

Туры́ца 2 ‘шабельнік балотны, Comarum palustre L.’ (бяроз., Нар. лекс.), туры́ця ‘тс’ (драг., Бел. дыял. 1), туры́ца ‘шляз, Aithaea officinalis L.’ (лун., Арх. Вяр.), туры́ца (травы) (Сержп. Грам.): ад крываўкі добрэ піць настой у гарэлцы карэння турыцы (Сержп. Прымхі), туры́ца, туры́ця ‘вадаперыца, вадзяны кураслеп, Hottonia palustris L.’ (ганц., драг., Сл. ПЗБ). Няясна; назва аб’ядноўвае розныя расліны, пераважна балотныя, фармальна звязаныя з тур 1, турыца 1, аднак матывацыя застаецца да канца не высветленай, параўн. укр. тури́ця ‘асака, Carex L.’, польск. turzyca ‘тс’, серб., харв. ту́рица ‘павіліца, Galium L.; панікніца, Geum L.’. Аўтары ЕСУМ (5, 680–681), спасылаючыся на польск. turza trawa, turzowa trawa ‘асака’, лічаць, што з-за сваёй жорсткасці яна магла быць кормам толькі для такіх буйных жывёл, як тур або зубр, параўн. польск. turówka ‘зуброўка’; перанос назвы на іншыя расліны мае іншую матывацыю (магчыма, колер травы, падобны да поўсці звяроў, як паказчык эфектыўнасці ўздзеяння пры лячэнні і інш.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

while

[hwaɪl]

1.

n.

час -у m., адрэ́зак ча́су

a long while — до́ўга

in a little while — неўзаба́ве

a little while ago — няда́ўна

for a while — на не́йкі час

2.

conj.

1) тады́ як; калі́, паку́ль

While I was speaking, he said nothing — Калі́ я гавары́ў, ён нічо́га не каза́ў

2) хоць

While I like the color of your hat, I do not like its shape — Хоць мне падаба́ецца ко́лер твайго́ капелюша́, не падаба́ецца мне яго́ны фасо́н

•

- while away time

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

со́нечны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сонца (у 1 знач.). Сонечны прамень. Сонечнае цяпло. Сонечная энергія. Сонечнае зацьменне. □ А сосны да неба ўзнімаюць галіны, нібыта вітаючы сонечны ўсход. А. Вольскі. // Які грунтуецца на скарыстанні энергіі Сонца. Сонечны рухавік. Сонечная ванна.

2. Такі, калі свеціць сонца, з сонцам. І калі запахне кропам, тады, здаецца, устае ўваччу сонечная-сонечная раніца, калі трапечуцца кропелькі расы на кветках. Лынькоў. У небе не было ні хмаркі, стаяў ясны сонечны дзень. Гурскі. Надвор’е было сонечнае. Кавалёў.

3. Які асвятляецца сонцам; асветлены сонцам. Сонечная паляна. Сонечны пакой. □ Раніцаю мокры вецер біўся з лесу ў сонечнае акно. Чорны. Над Свіслаччу, Дзе малады барок Вяршалін пікамі блакіт папоркаў, Цвіце нясмелым цветам чабарок, Паслаўшыся на сонечным пагорку. Калачынскі. Пасля цемры і вільгаці, што панавалі ў пячоры, на сонечным беразе было асабліва хораша. Бяганская.

4. перан. Радасны, светлы, шчаслівы. Жывём у сонечнай краіне І будзем жыць у добры час, Дзе праўда ясная не гіне, Дзе праўдзе служыць кожны з нас. Купала. // Які выяўляе радасны настрой. Добрай раніцы, чароўная чарцёжніца з сонечнай усмешкай! Васілёнак.

5. Падобны колерам на сонца; ярка-жоўты. Сонечны колер — след таго, што будынкі яшчэ свежыя, новыя. Скрыган.

•••

Сонечнае спляценне гл. спляценне.

Сонечная сістэма гл. сістэма.

Сонечны гадзіннік гл. гадзіннік.

Сонечны ўдар гл. удар.

Сонечныя плямы гл. пляма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хрыбе́т, ‑бта, М ‑бце, м.

1. Пазваночнік чалавека, жывёлы або рыбы. Поўсць на высокім хрыбце непрыгожа ўскудлачаная, брудна-бурая, а пад шыяй вісіць клоччам, як бывае вясной, калі звер ліняе. Шамякін. Абодва бакі жэраха пакрыты бліскучай серабрыстабелай луской, якая на самым хрыбце афарбавана ў шэры і нават цёмны колер. Матрунёнак. [Чабаноўскі] абапёрся на яе плячо. Ядзя абхапіла рукой яго спіну, праз тонкі шынель адчувала востры хрыбет. Асіпенка. // перан. Аснова, апора, касцяк. Магутнай партыі падмурак, Яе хрыбет і дыктатура, Яе граніт — рабочы клас. Бялевіч.

2. Разм. Спіна (у чалавека або жывёлы). Пад зялёным хмызам Церлася хрыбтом, Хмыз бязрогім, лысым Кратала ілбом [ласяня]. Калачынскі. [Андрэй:] — А я нагой у хрыбет [вартавога], а рукой на рэгулятар. Лынькоў.

3. перан. Верхні край чаго‑н. (хвалі, страхі і пад.). На страсе, на самым хрыбце, селі два белыя галубкі і сядзяць, нікуды не хочуць ляцець. Пестрак. Вецер грае на прасторы, На хрыбтах імглістых хваль. Бядуля.

4. Рад гор, якія працягнуліся ў адным кірунку; горны ланцуг. Горны хрыбет. □ Раптам шлях засланілі хрыбты Алатау, Ля падножжа — у яблынях Алма-Ата. Панчанка. Унізе зялёная даліна, кветкі, сцюдзёная вада ў шумлівай рачулцы, а ўзнімеш вочы — не верыцца: хоць смаліць сонца, а вунь на хрыбтах снегавыя шапкі. Гроднеў. Над Аюдагам — над Мядзведзь-гарою — Хрыбет увесь імглой завалакло. Караткевіч.

•••

Спінны хрыбет — пазваночнік.

Ламаць хрыбет гл. ламаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цвет ​1, ‑у, М цвеце, м.

1. зб. Кветкі на раслінах і дрэвах у перыяд цвіцення. Зноў наш двор пацярушаны пялёсткамі белага цвету, што асыпаецца з вішань. Брыль. Прыемна пахне агурочным цветам. Мыслівец. / у перан. ужыв. Так, будзе дождж, і снег, і іней — Ніколі ж цвет жыцця не згіне. Чарнушэвіч.

2. Цвіценне; час цвіцення. Верас у самым цвеце. Заліты бледна-ліловым полымем дол, і як залатыя ўспышкі па ім — бярозкі. Навуменка. Пакідай хлеб на бабовы цвет. Прыказка.

3. перан.; чаго. Лепшая частка якога‑н. грамадства, асяроддзя. Цвет навукі. □ Ідзе эпохі новай цвет — То піянеры, акцябраты. Хведаровіч. Мы — цвет чалавецтва, мы — сілы ўздым. Дудар.

4. перан. Гады маладосці, росквіт сіл. Пытаю: хто тут пачывае? Дзяўчына можа маладая У поўным цвеце красы-сілы Сыйшла без часу да магілы? Колас. От і жыццё праходзіць, і ў самым, можна сказаць, цвеце яго .. [Агата] асталася адна. Сабаленка.

5. Абл. Кветка. Малы махаў ручкамі, цягнуўся, каб сарваць цвет, але бацька яго стрымліваў. Гурскі.

•••

Ліпавы цвет — высушаныя кветкі ліпы, якія ўжываюцца ў якасці патагоннага лякарства.

цвет ​2, ‑у, М цвеце, м.

Разм. Колер. Мы прасілі саломы — у ёй цвет сонца і раздолле неабсяжных палёў, якім родны былі нашы сэрцы і думкі, нашы казачныя пераходы. Лынькоў. Зімой і летам адным цветам. З нар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

pasować

I pas|ować

незак.

1. прыладжваць; прыстасоўваць;

2. пасаваць, падыходзіць;

kolor sukni ~uje do oczu — колер сукенкі падыходзіць (пасуе) да вачэй;

~uje jak ulał — сядзіць як уліты; як на цябе шыты

II pasować

незак. na kogo/co абвяшчаць кім/чым; пасвячаць у каго/што;

pasować kogo na rycerza — пасвячаць каго ў рыцары

III

1. карц. пасаваць; аб’яўляць пас;

2. адступаць; адмаўляцца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

barwa

barw|a

ж.

1. колер; афарбоўка; фарба;

~a ochronna — ахоўная афарбоўка;

~y narodowe — нацыянальныя колеры;

~y ciepłe (zimne) — цёплыя (халодныя) колеры;

bronić ~y swego klubu спарт. абараняць гонар свайго клуба;

2. тэмбр; афарбоўка;

~a dźwięku — тэмбр (афарбоўка) гуку;

~a głosu — тэмбр голаса;

3. уст. мундзір; парадная вопратка;

przy ~ach — у парадным адзенні; пры парадзе;

zmieniać ~ę — мяняць свае перакананні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

überlaufen

I überlaufen

* vi (s)

1) пераліва́цца (цераз край) (пра вадкасць, колер.)

2) (zu D) перабяга́ць, перахо́дзіць (да каго-н.)

II überláufen

* vt

1.

vt

1) абміна́ць, абыхо́дзіць (каго-н.); не лічы́цца (з кім-н., з чым-н.)

2) прабяга́ць вачы́ма

3) дакуча́ць, назаля́ць (каму-н.); абіва́ць (чые-н.) паро́гі

4) перапа́ўняць (напр., магазіны)

5) ахапля́ць, апано́ўваць

Angst überlä́uft mich — мяне́ бярэ́ страх

es überlä́uft mich kalt — мяне́ дрджыкі бяру́ць

2.

(sich) набе́гацца да сто́мы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

hot​1 [hɒt] adj.

1. гара́чы;

I am hot. Мне горача.

2. гара́чы, стра́сны;

a hot temper запа́льчывасць;

be hot on smth. ве́льмі захапля́цца чым-н.

3. гара́чы, напру́жаны;

a hot time гара́чыя дзянькі́;

a hot issue злабадзённае пыта́нне

4. све́жы, няда́ўна атры́маны (пра навіны);

a story that is hot off the press сенсацы́йнае паведамле́нне, то́лькі што надрукава́нае

5. во́стры, з пе́рцам; пяку́чы;

hot ointment пяку́чая мазь

6. я́ркі, рэ́зкі, крыклі́вы (пра колер);

hot yellow ядаві́та-жо́ўты

♦

get into hot water infml тра́піць у бяду́;

go/sell like hot cakes до́бра распрадава́цца;

be hot on smb.’s heels ісці́ сле́дам за кім-н.;

hot under the collar infml узвар’ява́ны, абу́раны, раз’ю́шаны;

not so/too hot не ве́льмі до́брай я́касці

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)