уста́віць, -та́ўлю, -та́віш, -та́віць; -та́ўлены; зак., што.
1. у што. Паставіць, змясціць у сярэдзіну чаго-н.
У. шыбу ў раму.
У. зубы (штучныя). У. слова ў размову (перан.)
2. чым. Заняць, укрыць паверхню.
У. стол ядой.
3. перан., у каго-што і каго-што. Нерухома ўтаропіць на каго-, што-н. (вочы, позірк).
У. позірк у прастору.
|| незак. устаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. уста́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач.) і устаўля́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расплю́шчыць 1, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.
Раскрыць, адкрыць (пра вочы). Срэтун-Сурчык расплюшчыў свае заспаныя вочы, са здзіўленнем паглядзеў на Лабановіча і, пазнаўшы яго, вінавата пасміхнуўся. Колас. Колькі ляцеў я — не памятаю, А калі ачухаўся і расплюшчыў вочы, убачыў я, што ляжу на броўцы. Лынькоў. // Разамкнуць (пра павекі). [Кот] нехаця расплюшчыў павекі і ўбачыў перад сабой Мышку. Шуцько. Апанаска расплюшчыў павекі: адчуў — нехта тармошыць яго, катурхае, штосьці незразумелае гаворыць. Даніленка.
расплю́шчыць 2, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., каго-што.
Моцна націснуўшы, ударыўшы чым‑н., зрабіць плоскім. Расплюшчыць манету. // Расціснуць, раструшчыць сваім цяжарам, ударам. Ні на шлюпцы не выратуешся, ні з коркавым поясам. Расплюшчыць аб гэту каменную сцяну. Б. Стральцоў. Пакуль снарад намацае на целе волата слабае месца, колькі фашыстаў змяце танк знішчальным агнём, расплюшчыць сваім шматтонным цяжарам. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пыл (род. пы́лу) м., пыль ж.;
○ касмі́чны п. — косми́ческая пыль;
◊ аж п. куры́ць — дым коромы́слом; пыль столбо́м;
пуска́ць п. у во́чы — пуска́ть пыль в глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазату́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Затуліць, засланіць усё, многае або ўсіх, многіх. Пазатульваць вочы далонямі. Пазатульваць дзяцей ад ветру.
2. Утуліўшы, схаваць усё, многае або ўсіх, многіх. Пазатульваць твары ў каўняры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няскро́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не вызначаецца скромнасцю; нясціплы. Няскромны чалавек. // Які вырашае адсутнасць скромнасці. Мяне надзвычай зацікавілі маладыя вочы і старая галава.. Альжбеты. На маё няскромнае запытанне аб гэтым яна махнула абрывіста рукою. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насме́шлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які любіць насміхацца. Насмешлівы чалавек.
2. Які выражае насмешку. У .. [жанчыны] былі спакойныя, крыху насмешлівыя вочы, густыя пасівелыя валасы. Мележ. І адразу ж на ўсё дэпо прагучаў нечы насмешлівы голас. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпу́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. прыпух, ‑ла; зак.
Трохі апухнуць, успухнуць. Злыя вочы яе паменшыліся, пачырванелі, павекі прыпухлі. Дуброўскі. Ліпа была цяжарная на апошніх месяцах, губы яе прыпухлі, на твары ляжалі жаўтаватыя плямы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасумне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць сумным, сумнейшым. Віця пасумнеў: шкада, што не давялося нічога ўбачыць самому. Корзун. У люстэрку не адразу пазнаў сябе [Алесь]. Твар стаў бледны, нос завастрыўся, пабольшалі і пасумнелі вочы. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачысце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць чыстым, чысцейшым. Нават бярозкі сталі прыгажэйшыя, і ўсё навокал пачысцела! Брыль. За некалькі дзён, старанна паголены, адмыты, Дзям’ян пачысцеў, на шчоках з’явілася ружовасць, блакітныя вочы пасвяжэлі, заблішчалі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перано́ска, ‑і, ДМ ‑носцы, ж.
Разм.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пераносіць — перанесці (у 1–6 знач.).
2. Р мн. ‑сак. Пераносная лямпа. Славік падняў вышэй «пераноску», ад яркага святла якой слязіліся вочы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)