Ка́тарга ’катарга’ (ТСБМ, БРС, Касп.). Параўн. рус. ка́торга, укр. ка́торга, польск. katorga, балг. каторга і г. д. Паводле Шанскага, 2, К, 98, уласна рускае ўтварэнне; першая фіксацыя такога словаўжывання адносіцца да 1643 г. У аснове ляжыць с.-грэч. назва галеры κάτεργον (у мн. л. κάτεργα). У грэч. мове, акрамя Галера’, данае слова мела і значэнне ’прымусовая праца’. Такім чынам, няма патрэбы меркаваць разам з Шанскім аб уласна рускім паходжанні такога словаўжывання (значэнне ’прымусовая праца’ для слова κάτεργα зафіксавана вельмі надзейна ў вядомым слоўніку Дзіоканжа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лёстачкі, ле́стачкі, лёсткі ’ліслівыя словы, усхваленні, кампліменты’, ’падлізванне’ (Нас., ТСБМ, Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Бес., Яруш., КЭС, лаг.; калінк., З нар. сл.), ле́стачка ’падліза’, ’пястун’ (Нас.) разам з дзеясловам ле́сціцца ’лашчыцца, лёсткамі здабываць прыхільнасць’ (Нас.) узыходзяць да прасл. lьstь ’ліслівасць’ (ст.-слав. льсть, ст.-рус. льсть, лесть, ст.-бел. лесть — з XIV ст.), якое запазычана з прагерм. listi‑. Параўн. гоц. lists ’хітрасць’, laisjan ’вучыць’, ст.-в.-ням. list ’мастацтва, мудрасць’ (Фасмер, 2, 487; Махэк₂, 327; Слаўскі, 4, 177; Бязлай, 2, 135; Мартынаў, Лекс. взаим., 48–50).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Супо́льны ’агульны, сумесны’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Шат., Гарэц., Др.-Падб., Касп., Варл., Бяльк.), сюды ж супо́льна ’разам, сумесна’ (ТСБМ, Ласт., Касп., Бяльк., Варл., Гарэц., ЛА, 5), супо́льнік ’паплечнік, аднадумец; саўдзельнік, хаўруснік’, су́польнікі ’суседзі’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. супольныи ’агульны, сумесны’ (Сташайтэне, Абстр. лекс., 135). Укр. спі́льний, польск. spólny ’супольны’, чэш. společný, славац. spoločny ’тс’. Прасл. *sǫpolьnъjь (Трубачоў, Проспект, 80), што да прасл. *sъ polu, дзе *polъ ’палавіна, палова’; старая аснова на ‑u; гл. таксама Шустар-Шэўц, 1343; Махэк₂, 570; Борысь, 569; ЕСУМ, 5, 374.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
blend2 [blend] v.
1. зме́шваць; зме́швацца;
Blend together the flour, eggs and sugar. Змяшайце разам муку, яйкі і цукар.
2. (with) спалуча́ць; спалуча́цца; гарманізава́ць; зліва́цца;
blend traditional and modern styles спалуча́ць традыцы́йны і суча́сны стыль
blend in [ˌblendˈɪn] phr. v.
1. спалуча́цца;
These colours blend in nicely. Гэтыя колеры прыгожа спалучаюцца.
2. падме́шваць, дадава́ць;
Blend in a little sugar into the mixture. Дадайце крыху цукру ў гэтую сумесь.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тра́нспарт
(ад лац. transportare = перамяшчаць)
1) галіна народнай гаспадаркі, звязаная з перавозкай людзей і грузаў, а таксама сродкі для такой перавозкі (напр. чыгуначны т., аўтамабільны т.);
2) партыя грузаў, што прыбылі разам (напр. т. хлеба);
3) сукупнасць сродкаў перавозкі спецыяльнага прызначэння (напр. санітарны т.);
4) ваеннае судна для перавозкі грузаў, людзей (напр. мінны т., дэсантны т.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
sobą
сабой; сабою;
być sobą — быць (заставацца) самім сабой;
mamy ze sobą coś wspólnego — паміж намі ёсць нешта агульнае;
mieszkać ze sobą — жыць разам;
mam to za sobą — гэта засталося ў мінулым
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
durcheinánder
adv не разбіра́ючы, як папа́ла, упераме́шку
~ bríngen* — vt пераблы́таць, зблы́таць; збіць з тро́пу
~ réden — vi гавары́ць ра́зам [перапыня́ючы адзі́н аднаго́], гавары́ць няўця́мна
~ wérfen* — vt раскі́даць, перавярну́ць дагары́ нага́мі
verschíedene Begríffe ~ wérfen* — блы́таць ро́зныя паня́цці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
aggregate
[ˈægrɪgət]
1.
n.
1) агу́льная ко́лькасьць, су́ма f.
2) аб’ядна́ная ма́са, суку́пнасьць f.
in the aggregate — ра́зам; у цэ́лым, суку́пна
3) Geol. ска́ла-зро́стак, агрэга́т -у m.
2.
adj.
1) супо́льны, агу́льны
aggregate income — супо́льны прыбы́так
2) агрэга́тны, складны́
3. [ˈægrɪgeɪt]
v.t.
злуча́ць, задзіно́чваць, аб’ядно́ўваць
4.
v.i.
злуча́цца, задзіно́чвацца, аб’ядно́ўвацца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Гайно́ ’бярлога, логава’ (БРС, Шат., Бяльк., Мат. Гом., 3, Шатал.); ’бярлог’ (Яшк., Касп., Грыг., Мядзв.), таксама ’гняздо’ (Мат. Гом., 3), га́йна ’логава, беспарадак’ (Янк. III). Укр. гайно́ ’гной, кал; падсцілка з саломы для жывёлы; бярлога; беспарадак’, рус. га́йно́ ’гняздо, логава звера; гняздо птушкі; сабачая будка, палатка; хлеў; падсцілка для свіней і да т. п’. Няма ў слоўніках Слаўскага і Фасмера. Рудніцкі (531) хоча бачыць тут эўфемізм для зыходнага слова *govьno. Няпэўна. Невядома, ці ёсць нейкая сувязь з чэш. hejno, славац. hajno, польск. дыял. gajno ’стада авечак, сагнаных разам’ (аб гэтых словах гл. Махэк₂, 164).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Катля́р ’меднік’ (Касп., Нас.). Вядома ва ўсіх слав. мовах са значэннем ’меднік, лудзільшчык, кацельшчык і да т. п’. Параўн. рус. котляр, укр. котляр, кітляр, чэш. kotlár, славац. kotlär, в.-луж. kótlar, н.-луж. kótlar, польск. kotlarz, серб.-харв. кдтлар, котлдр, макед. котлар, балг. котлар. Трубачоў (Эт. сл., 11, 215–216) лічыць, што гэтыя словы працягваюць прасл. *kotblʼarъ ’тс’ (утварэнне суфіксам ‑arь ад *kotbfe ’кацёл’, запазычанага з герм. моў). Магчыма, што гэта так. Але Трубачоў не выключае і іншае тлумачэнне:⇉прасл. *kotbUarъ поўнасцю ўзята з герм. *katilarja‑ ’тс’ (разам з суфіксальнай часткай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)