эмігра́цыя
(лац. emigratio)
1) перасяленне людзей з краіны, дзе яны жылі, у чужую краіну па палітычных, эканамічных, рэлігійных ці іншых прычынах і пражыванне там пасля перасялення (параўн. іміграцыя); 2) сукупнасць ураджэнцаў іншай краіны, якія пражываюць у дадзенай краіне ў якасці яе грамадзян;
3) тое, што і дыяпедэз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
apprentice
[əˈprentɪs]
1.
n.
1) чаля́днік -а m., ву́чань раме́сьніка або́ мастака́
2) навічо́к -ка́, пачатко́вец -ўца m.
2.
v.t.
аддава́ць або́ прыма́ць у наву́ку
They apprenticed their son to a blacksmith — Яны́ аддалі́ свайго́ сы́на ў наву́ку да каваля́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
arrangement
[əˈreɪndʒmənt]
n.
1) уклада́ньне, (у)пара́дкаваньне, разьмяшчэ́ньне, разьмеркава́ньне n.
2) плян -у m., камбіна́цыя f.
3) ула́джаньне, пагадне́ньне n.; дамо́ўленасьць f.
They came to an arrangement — яны́ дамо́віліся
4) пераро́бка, адапта́цыя f.; прыстасава́ньне n.
5) Music. аранжыро́ўка f.
•
- arrangements
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ду́рань, -рня, мн. -рні, -рняў, м.
1. Неразумны, тупы, разумова абмежаваны чалавек.
Д. быў, дык і рабіў дурное.
Дурняў не сеюць, яны самі родзяцца (з нар.). Д. дурнем (вельмі дурны).
2. Назва гульні ў карты.
Гуляць у дурня.
◊
Не дурань (зрабіць, рабіць што-н.; разм.) — любіць, мае схільнасць да чаго-н.
Не дурань паспаць.
Няма дурняў (разм.) —
1) выказванне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўленне рабіць што-н.;
2) не ашукаеш, не спадзявайся.
Пашыцца ў дурні (разм., неадабр.) — паставіць сябе ў нязручнае, смешнае становішча.
Прымусь дурня богу маліцца, дык ён і лоб разаб’е (разм., неадабр.) — неразумны чалавек і ў добрай справе нашкодзіць.
Шукаць дурняў (разм.) — хітрасцю прымушаць каго-н. рабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шлях, -у, М на шляху́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Тое, што і дарога (у 1 знач.).
Шырокі ш.
Ш. у гарах.
Іх шляхі разышліся (перан.: яны рассталіся).
2. Месца, лінія ў прасторы, дзе адбываецца рух, перамяшчэнне.
Паветраны ш.
Чыгуначны ш.
Шляхі зносін.
3. Падарожжа, перамяшчэнне куды-н.
Небяспечны ш.
Ш. праз балота.
4. Напрамак, маршрут.
Збіцца са шляху.
Правільны ш. развіцця.
Кружным шляхам.
5. перан. Напрамак дзейнасці, развіцця чаго-н., спосаб дзеяння.
Накіраваць на правільны ш.
Мірным шляхам.
○
Дыхальныя шляхі — орган у выглядзе каналаў, якія забяспечваюць жыццядзейнасць арганізма.
◊
Апошні шлях — пра пахаванне каго-н.
Быць на шляху да чаго-н. — набліжацца да чаго-н.
Жыццёвы шлях — жыццё.
Стаяць на шляху чыім або ў каго — служыць перашкодай каму-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
hitch2 [hɪtʃ] v.
1. е́здзіць на спадаро́жных машы́нах;
They hitched a ride in a lorry. Яны пад’ехалі на грузавіку.
2. прывя́зваць;
hitch the horse to the cart прывяза́ць каня́ да во́за
hitch up [ˌhɪtʃˈʌp] phr. v. падця́гваць (штаны, спадніцу і да т.п.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
auseinánder
adv паасо́бку, далёка адзі́н ад аднаго́
~ schréiben* — піса́ць раздзе́льна
~! — разыдзі́ся! (каманда)
sie sínd ~ — яны́ разышлі́ся, яны́ ня ў зго́дзе
~ bíegen* — разгіна́ць
~ bríngen* — vt разніма́ць
~ fáhren* — vi (s) раз’язджа́цца
~ fállen* — vi (s) распада́цца, разва́львацца
~ fálten — vt разгарну́ць
~ géhen* — vi (s) разыхо́дзіцца, расступа́цца; распада́цца
~ hálten* — vt раздзяля́ць; адро́зніваць
~ jágen — vt разганя́ць
~ kómmen* — vi (s) разыхо́дзіцца; разлуча́цца
~ láufen* — vi (s) разбяга́цца; разыхо́дзіцца
~ néhmen* — vt разніма́ць, разбіра́ць, дэманці́раваць
~ rücken — vt рассо́ўваць, адсо́ўваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нагле́дзецца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца і наглядзе́цца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
1. Уволю паглядзець. Дзяўчынцы вельмі хацелася пастаяць, добра нагледзецца на дзівосную кветку. Сіняўскі. [Стэпа:] — Хоць пасядзі на расстанні з мацерай. Бо калі мы ўжо ўгледзімся — хто можа сказаць... — Яна разгорнілася і заплакала. — Дай мне наглядзецца на цябе... Гартны. / (з адмоўем «не» або дзеясл. «магчы»). [Маці] — Не пушчу раней, не пушчу... Я яшчэ на вас, дзеткі, добра не нагледзелася. Пальчэўскі. Некалькі дзён .. [Галя і Зоя] не адыходзілі адна ад другой і не маглі наглядзецца адна на адну. Сяргейчык.
2. Паглядзець, убачыць многа чаго‑н.; убачыць не адзін раз што‑н. У хаце поўна кабет, яны пры ўваходзе Міці на хвіліну змоўклі, а потым зноў загаварылі пра сваё.. — чаго нагледзеліся яны, колькі набедаваліся... Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́жні, ‑яя, ‑яе.
Пусты, нічым не запоўнены. Сама сталоўка займала палавіну дома і двума ходамі злучалася з кухняй: праз адны дзверы неслі страву ў сталоўку, а праз другія выносілі парожнюю пасуду. Колас. Аўтобус абганяў калоны самазвалаў з гравіем і цэментам, а насустрач імчаліся парожнія машыны. Грахоўскі. // Разм. Нікім не заняты, свабодны. Якраз тут было не так багата людзей, і .. [Рыгор] пайшоў на адной лаўцы парожняе месца. Гартны. Хата была вялікая і парожняя, хоць бяры спраўляй вечарынку. Пташнікаў. Яны самі — і дзядзька, і цётка, і баба, і Казік, і сястра Казікава Стэфа — абедаюць за сталом, а я адзін, як той воўк. І яны абедаюць паперадзе: — стол потым парожні гуляе. Баранавых.
•••
Пераліваць з пустога ў парожняе гл. пераліваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвяро́зы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не ўжываў спіртнога; не п’яны. Непрыемна цвярозаму чалавеку глядзець на п’яных, і я паспешліва пачаў шукаць вачыма таго, хто мяне цікавіў. Карпюк. / у знач. наз. цвяро́зы, ‑ага, м.; цвяро́зая, ‑ай, ж. Лабановіч ужо зусім ап’янеў. Праўда, цвярозых тут і не было, апрача паненак, — яны былі толькі вясёлыя, — і Саханюка, які гарэлкі не піў. Колас. // Уласцівы такому чалавеку. — У п’яным выглядзе чалавек робіць тое, чаго ў цвярозым стане ніколі б сабе не дазволіў. Прокша.
2. перан. Разважлівы, сур’ёзны, якому не характэрны летуценнасць, фантазёрства. [Пятро Сцяпанавіч:] — Вы думаеце, хто яны, самыя цвярозыя рэалісты? Рамантыкі, у якіх выраслі зубы жыццёвай мудрасці. Палтаран. Цвярозыя думкі перамешваліся з абрыўкамі ўспамінаў, сапраўднае, перажытае чаргавалася з нейкімі зданямі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)