веласіпе́д
(фр. vélocipède, ад лац. velox, -ocis = хуткі + pes, pedis = нага)
двух- або трохколавая машына для язды, якая прыводзіцца ў рух нагамі пры дапамозе педалей.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гідрааэрамеха́ніка
(ад гідра- + аэрамеханіка)
раздзел механікі, які вывучае раўнавагу і рух вадкіх і газападобных асяроддзяў, а таксама іх узаемадзеянне паміж сабою і з цвёрдымі целамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
контррэфарма́цыя
(ад контр- + рэфармацыя)
рэлігійна-палітычны рух у Еўропе 16—17 ст. на чале з папствам, накіраваны супраць Рэфармацыі, за захаванне феадалізму і ўзмацненне каталіцызму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эклі́птыка
(гр. ekleiptike = зацьменне)
1) астр. вялікі круг нябеснай сферы, па якім адбываецца бачны гадавы рух Сонца;
2) плоскасць, у якой рухаецца Зямля вакол Сонца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
спуск, -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. -у, гл. спусціцца, спусціць.
2. -а. Месца, па якім спускаюцца ўніз.
Круты с.
3. -а. Прыстасаванне, якое прыводзіць у рух курок пры выстрале.
Націснуць на с.
4. -а. Шлюз у млыне для прапускання вады.
5. -а. Доўгі сталярны рубанак.
6. -а. Прагал у верхняй частцы старонкі перад пачаткам раздзела кнігі (спец.).
◊
Не даваць спуску каму (разм.) — не рабіць патурання каму-н., а строга патрабаваць.
|| прым. спускавы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).
С. механізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
штуршо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
1. Кароткі, рэзкі дотык або ўдар ад сябе.
Ш. у бок.
2. Рэзкае хістанне ў выніку ўдару, рыўка і пад.
Ледзь не ўпаў з лаўкі ад рэзкага штуршка цягніка.
Падземныя штуршкі.
3. У спорце: рух, якім штурхаюць што-н. (напр. ядро, штангу і пад.).
Ш. левай рукой.
4. перан. Тое, што выклікае што-н. або пабуджае да чаго-н. (разм.).
Ш. да вывучэння замежнай мовы.
|| прым. штуршко́вы, -ая, -ае (да 1—3 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
губе́рня, ‑і; Р мн. ‑рань; ж.
Асноўная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў дарэвалюцыйнай Расіі з пачатку 18 ст. і ў СССР да 1924–29 гг. // Уст. Губернскі горад. Стаіць [гарадавы], як той пастух над статкам, І наглядае за парадкам — На тое ж горад і губерня. Колас.
•••
І пайшла пісаць губерня (жарт. уст.) — усё прыйшло ў рух, пачаўся перапалох.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мато́рны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да матора; прызначаны для матораў. Маторны цэх.
2. Які прыводзіцца ў рух маторам; забяспечаны маторам. Маторная піла. □ Аднойчы Несцяровіч .. гнаў маторную лодку, стараючыся хутчэй даплыць да вядомага яму месца. Чорны.
мато́рны 2, ‑ая, ‑ае.
Спец. Рухальны (пра псіхафізіялагічныя працэсы). Маторная актыўнасць дзяцей. Маторныя нервовыя цэнтры.
•••
Маторная памяць гл. памяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мітусня́, ‑і, ж.
1. Хуткі і бесперапынны рух у розных напрамках. З маленства .. [Алесь] любіў каток і тую мітусню, што панавала на ім. Шыцік.
2. Паспешнае, неспакойнае перамяшчэнне з месца на месца. У вагоне пачалася мітусня, якая звычайна бывае перад апошняй станцыяй. Васілёнак.
3. Бязладнае мільганне перад вачыма. Адкрыеш вочы, і зноў пачынаецца мітусня зданнёвых прывідаў, незразумелая галюцынацыя. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўло́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якога цяжка злавіць, застаць дзе‑н. Царскія памагатыя збіліся з ног, шукаючы патайную друкарню, няўлоўнага і загадкавага Яську — гаспадара з-пад Вільні. С. Александровіч.
2. Ледзь прыкметны; няясны. Няўлоўны рух. □ [Ермакоў] пачуў няясны, няўлоўны тонкі гул, які то ўзнікаў, то прападаў. Мележ. Цеплыня, але нейкі няўлоўны подых восені чуецца навокал. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)