ГЕРЭФО́РДСКАЯ ПАРО́ДА буйной рагатай жывёлы. Мяснога кірунку. Выведзена ў 18 ст. ў Англіі (графства Херэфардшыр) ад мясц. жывёлы з выкарыстаннем блізкароднаснага спароўвання і працяглага адбору. Займае першае месца ў свеце па колькасці пагалоўя сярод мясных парод. Гадуюць у Вялікабрытаніі, ЗША, Канадзе, Аўстраліі, краінах СНГ і інш.: на Беларусі — у племсаўгасе «Беняконскі» Воранаўскага р-на.
Жывёла мае моцную канстытуцыю, гарманічны склад цела, добра вызначаныя мясныя формы. Масць чырвоная розных адценняў, галава, карак, падгрудак, ніжняя частка ног і хваста белая. Жывая маса нованароджаных бычкоў 32—34 кг, цялушак 28—32, дарослых быкоў 850—1000, кароў 500—600 кг. Мяса сакаўное, далікатэснае, мармуровае. Малочнасць кароў 1200—1600 кг, тлустасць малака 3,9—4%.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насе́сцісов.
1.в разн. знач. насе́сть;
у ваго́н насе́ла мно́га наро́ду — в ваго́н насе́ло мно́го наро́ду;
пыл насе́ў на во́пратку — пыль насе́ла на оде́жду;
ён насе́ў на нас са сваі́мі патрабава́ннямі — он насе́л на нас со свои́ми тре́бованиями;
2. навя́знуть;
мя́са насе́ла ў зуба́х — мя́со навя́зло в зуба́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
gar
1.
a
1) гато́вы (пра страву)
~ kóchen — давары́ць (да гатоўнасці)
das Fleisch ist ~ — мя́са звары́лася
2) вы́раблены; ду́блены (пра скуру)
2.
adv ве́льмі
~ nicht — зусі́м не
~ zu sehr — зана́дта, залі́шне
~ bald — зусі́м ху́тка [ско́ра]
~ kein — нія́кі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Паласа́ ’тонкі, доўгі кавалак якога-н. матэрыялу (металу, тканіны, паперы і пад.); доўгая, параўнальна вузкая частка якой-н. прасторы, паверхні, якая вылучаецца чым-н.’ (ТСБМ, Нас.), полоса́ ’тс’ (ТС), пало́ска ’шнур зямлі’, пало́сна ’палосамі’ (Бяльк.), палаза́ ’паласа’ (Сл. ПЗБ), полоса ’назва меры мяса, сала’ (КЭС, слуц.). Агульнаслав. (рус., укр.полоса ’паласа’, польск.plosa ’палоска зямлі, поле’, серб.-харв.пла̏са ’кавалак лёду, пляма’ і г. д. Прасл.polsa. Роднасныя с.-н.-ням.falge, ’поле пад парам’, бав.falg, англ.-сакс.fealg, англ.fallow, с.-в.-ням.valgen ’пераворваць’, гальск.-лац.olca ’зямля, прыгодная пад раллю’ (гл. Фасмер, 3, 315). Іншыя версіі лічацца менш верагоднымі: роднасць з літ.pàlšas ’бляклы’ (Міклашыч, 256), або з полаз, паўзці (Праабражэнскі, 2, 96).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слізі́ць ‘сачыцца’, ‘мокнуць (пра рану)’ (Сл. ПЗБ, ПСл), слі́зіць, слізі́ць ‘тс’ (ТС), сюды ж, відаць, і слю́знуць ‘прэць, гніць’ (Варл.). Параўн. укр.слизи́ти ‘сачыцца’, славац.sliziť ‘прапускаць вадкасць’, славен.slizéti ‘сачыцца’, серб.-харв.слизити ‘паціху цячы, сачыцца’, slíziti ‘тс’, балг.дыял.слизи ‘паціху прасочваецца праз якую-небудзь перашкоду, сочыцца’. Борысь (Czak. stud., 82) адносіць сюды і ўкр.сли́знути ‘таяць’, н.-луж.śliznuś ‘таяць, распускацца (пра снег, масла)’, старое польск.śliznąć ‘пакрывацца сліззю, рабіцца слізкім (пра мяса і інш.)’, śliżeć ‘станавіцца слізкім, вільготным (пра сала)’, славен.slizniti ‘таяць (пра снег, масла)’ і рэканструюе прасл.*sliziti ‘выдзяляць з сябе вільгаць, слізь’, што суадносіцца з *slizъkъ (з суф. ‑ъkъ), гл. слізкі, слізь. Параўн. БЕР, 6, 878; SEK, 4, 309.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стэп ‘бязлесная раўніна, пусташ’ (ТСБМ, Ласт., Байк. і Некр., ТС), сцеп (сьцеп, степ) ‘тс’ (ТС, Бяльк., Косіч). Параўн. укр.степ, рус.степь. Мяркуецца, што з’яўляецца метафарычным пераносам у геаграфічную тэрміналогію анатамічнага тэрміна прасл.*stьpь ‘хрыбет, спіна (у жывёл)’, параўн. рус.степь ‘хрыбет, спіна (у быка, каровы, каня, сабакі)’, гл. Мяркулава, Этимология–1968, 86–91), харв.stȃpi ‘свіныя лапаткі’, stȇpi ‘кавалак свінога мяса з лапаткамі’ (Борысь, Etymologie, 407–408), утворанага з дапамогай суф. ‑ь (< ‑ĭ‑) ад асновы, засведчанай у літ.stìpti ‘затрымлівацца, марудзіць; цапянець’, stiprùs ‘моцны, цвёрды’, лат.stipt ‘рабіцца цвёрдым’, лац.stipes ‘пень, калода’ (< і.-е.ste̯ip‑, stip‑). Іншыя версіі гл. Фасмер, 3, 755–756; ЕСУМ, 5, 409. Беларускае слова, відаць, з украінскай і/ці рускай моў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Суляя́ ’бутля’ (Гарэц.), сулі́я ’вялікая бутэлька’ (Бяльк.), суле́я, суле́йка ’лейка’ (Ласт.), суле́йка ’бутэлька, паўштоф, плоская бутля’ (віц., Шн.; Нік., Оч.). Параўн. укр.сулія́, рус.сулея́ ’тс’. Этымалагізавалася на аснове прасл.*liti (гл. ліць) як *sǫlěja (Фасмер, 3, 800; Трубачоў, Ремесл. терм., 258), чым, відаць, тлумачыцца і форма суле́я (аўтарскі наватвор Ластоўскага?). Параўноўваюць таксама са ст.-польск.sulnica ’бутэлька, пляшка’, польск.дыял.sulak ’гаршчок’, sulnik ’прымітыўная пасудзіна (звычайна з дрэва)’, славен.дыял.sȗlj ’ражка’, ’драўляная пасудзіна (для салёнага мяса, тварагу)’, якія Сной (гл. Бязлай, 3, 341) разам з чэш.дыял.šulek ’скрынка, каробка’ параўноўвае з літ.šùlė ’пасудзіна’, першапачаткова, відаць, зробленая з дрэва, што дае падставы звязаць гэтыя словы з шула (гл.). Няпэўна, параўн. суляк, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
lean
I[li:n]1.
v.,leaned (esp.Brit.) leant[lent]
v.i.
1) пахіля́цца, нахіля́цца, схіля́цца
2) абапіра́цца
Lean against me — Абапры́ся на мяне́
2.
v.t.
1) нахіля́ць
2) прыстаўля́ць, абапіра́ць
3) спадзява́цца, разьлі́чваць, здава́цца
to lean on a friend’s advice — разьлі́чваць на ся́браву пара́ду
4) схіля́цца (у пагля́дах і пачу́цьцях)
3.
n.
нахі́л -у m., пахі́ласьць f.
•
- lean on
- lean over backward
- on the lean
II[li:n]1.
adj.
1) худы́
a lean face — худы́ твар
lean cattle — худа́я жывёла
2) любо́вы, ня тлу́сты (пра мя́са)
3) бе́дны, мізэ́рны
a lean harvest — бе́дны ўраджа́й
lean years — неўраджа́йныя гады́
2.
n.
любо́вае мя́са, любаві́на f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)