na
I1. на; у; па; для;
2. на;
на!; вазьмі!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
na
I1. на; у; па; для;
2. на;
на!; вазьмі!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пад, пада
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хоць,
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сле́довать
1. (идти за кем, чем) ісці́ (сле́дам, усле́д); (ходить) хадзі́ць (сле́дам, усле́д); (ехать) е́хаць (сле́дам, усле́д); (ездить) е́здзіць (сле́дам, усле́д); (двигаться, трогаться) ру́хацца (сле́дам, усле́д); (направляться) накіро́ўвацца (сле́дам, усле́д); (наступать) настава́ць (сле́дам, усле́д), надыхо́дзіць (сле́дам, усле́д);
сле́довать за ке́м-л. по пята́м хадзі́ць (ісці́) за кім-не́будзь (сле́дам, усле́д) па пя́тах;
ле́то сле́дует за весно́й ле́та ідзе́ (настае́, надыхо́дзіць) (сле́дам, усле́д) за вясно́й;
2. (до чего) ісці́; (ехать) е́хаць; (направляться) накіро́ўвацца;
по́езд сле́дует до Ми́нска цягні́к ідзе́ да Мі́нска;
3. (руководствоваться чем-л.) кірава́цца (чым), трыма́цца (чаго), прытры́млівацца (чаго); (поступать подобно кому-л.) рабі́ць так, як (хто-небудзь), рабі́ць сле́дам (усле́д) (за кім-небудзь); (брать пример с кого-л.)
сле́довать пра́вилам трыма́цца (прытры́млівацца) пра́віл;
сле́довать до́лгу кірава́цца абавя́зкам;
сле́довать мо́де прытры́млівацца мо́ды;
сле́довать уче́нию Па́влова насле́даваць вучэ́нню Па́ўлава;
он во всём сле́довал своему́ отцу́ ён усё рабі́ў так, як яго́ ба́цька; ён ва ўсім браў пры́клад са свайго́ ба́цькі;
сле́довать внуше́нию се́рдца слу́хацца ўнушэ́ння сэ́рца;
4.
вам сле́дует обрати́ться в спра́вочное бюро́ вам трэ́ба (патрэ́бна, ва́рта, нале́жыць, неабхо́дна) звярну́цца ў бюро́ даве́дак;
вам не сле́довало так поступа́ть вам не трэ́ба (не ва́рта) было́ так рабі́ць;
как и сле́довало ожида́ть як і трэ́ба было́ чака́ць;
5. (причитаться)
мне с них сле́дует сто ты́сяч рубле́й мне з іх нале́жыць сто ты́сяч рублёў;
ско́лько с меня́ сле́дует? ко́лькі з мяне́ трэ́ба?, ко́лькі я вінава́т?;
6. (быть следствием) выніка́ць;
одно́ сле́дует из друго́го адно́ выніка́е з друго́га;
отсю́да сле́дует вы́вод, что… адсю́ль выніка́е, што…;
◊
как сле́дует як ма́е быць, як нале́жыць, як след.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рука́
◊ сярэ́дняй рукі́ — сре́дней руки́;
пра́вая р. — пра́вая рука́;
до́ўгія ру́кі — (у каго) дли́нные ру́ки (у кого);
пэ́цкаць ру́кі — мара́ть (па́чкать) ру́ки;
ру́кі каро́ткія — ру́ки ко́ротки;
ру́кі свярбя́ць — ру́ки че́шутся;
ру́кі прыкла́сці — ру́ки приложи́ть;
умы́ць ру́кі — умыть ру́ки;
злажы́ць ру́кі — сложи́ть ру́ки;
ру́кі апуска́юцца — (у каго) ру́ки опуска́ются (у кого);
махну́ць руко́й — (на каго, што) махну́ть руко́й (на кого, что);
разво́дзіць рука́мі — разводи́ть рука́ми;
ісці́ руко́ю — идти́ успе́шно; везти́;
на руку́ — на́ руку;
пад руку́ — (говорить и т.п.) по́д руку;
прасі́ць рукі́ — проси́ть руки́;
руко́й пада́ць — руко́й пода́ть;
ру́кі прэч! — ру́ки прочь!;
лёгкая р. — лёгкая рука́;
ця́жкая р. — тяжёлая рука́;
біць па рука́х — бить по рука́м;
вы́пусціць з рук — вы́пустить из рук;
вы́рваць з рук — вы́рвать из рук;
на рука́х насі́ць — на рука́х носи́ть;
трыма́ць руку́ — (чыю) держа́ть ру́ку (чью);
тра́піцца пад руку́ — попа́сться по́д руку;
трыма́ць у рука́х — (каго) держа́ть в рука́х (кого);
адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;
сысці́ з рук — сойти́ с рук;
прыбра́ць да рук — прибра́ть к рука́м;
даць во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;
р. не падыма́ецца — рука́ не поднима́ется;
з пусты́мі рука́мі — с пусты́ми рука́ми;
на ско́рую руку́ — на ско́рую ру́ку;
з рука́мі адарва́ць — с рука́ми оторва́ть;
ісці́ мі́ма рук — плыть ми́мо рук;
як руко́й зняло́ — как руко́й сня́ло;
на рука́х паме́рці — на рука́х умере́ть;
абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца — обе́ими рука́ми подписа́ться;
абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца — обе́ими рука́ми ухвати́ться;
трыма́цца рука́мі і зуба́мі — держа́ться зуба́ми;
мець на рука́х — (каго) име́ть на рука́х (кого);
узя́ць сябе́ ў ру́кі — взять себя́ в ру́ки;
ма́йстар на ўсе ру́кі — ма́стер на все ру́ки;
не з тваі́мі рука́мі — не с твои́ми рука́ми;
па кане́ц рук — лишь бы с рук;
набі́ць руку́ — (на чым) наби́ть ру́ку (на чём);
падня́ць руку́ — (на каго) подня́ть ру́ку (на кого);
нячы́сты на руку́ — нечи́стый на́ руку;
па рука́х хадзі́ць — по рука́м ходи́ть;
як без рук — как без рук;
абы́ з рук — лишь бы с рук;
не з рукі́ — не с руки́;
з рук у ру́кі — из рук в ру́ки;
налажы́ць руку́ — (на што) наложи́ть ру́ку (на что);
налажы́ць на сябе́ ру́кі — наложи́ть на себя́ ру́ки;
сядзе́ць злажы́ўшы (скла́ўшы) ру́кі — сиде́ть сложа́ ру́ки;
сустрака́ць з распасцёртымі рука́мі — встреча́ть с распростёртыми объя́тиями;
р. не задрыжы́ць — рука́ не дро́гнет;
не апуска́ючы (не склада́ючы) рук — не поклада́я рук;
ру́кі не дахо́дзяць — (да чаго) ру́ки не дохо́дят (до чего);
як не сваі́мі рука́мі — как не свои́ми рука́ми;
рук не падло́жыш — (пад каго) не спасёшь от сме́рти;
ліза́ць ру́кі — (каму) лиза́ть ру́ки (кому);
лама́ць ру́кі — лома́ть ру́ки;
запля́міць ру́кі крывёй — обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́);
апусці́ць ру́кі — опусти́ть ру́ки;
прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) — (каму) предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому);
прылажы́ць руку́ — (да чаго) приложи́ть ру́ку (к чему);
звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;
плыць у ру́кі — плыть в ру́ки;
запусці́ць руку́ — (у што) запусти́ть ру́ку (во что);
тра́піць у ру́кі — попа́сть в ру́ки;
шчо́драй руко́й — не скупя́сь;
па рука́х! — по рука́м!;
з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;
узя́ць ле́йцы ў ру́кі — взять во́жжи в ру́ки;
во́ля рук — свобо́да рук;
ско́ры на руку́ — ско́рый на́ руку;
з рук дало́ў — с рук доло́й;
вы́пусціць ле́йцы з рук — вы́пустить во́жжи из рук;
аста́цца без рук — оста́ться без рук;
адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;
адбіра́ць ру́кі (но́гі) — парализова́ть;
адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;
быць за́баўкай у чыі́х рука́х — быть игру́шкой в чьих рука́х;
выкру́чванне рук — выкру́чивание рук;
з фа́ктамі ў рука́х — с фа́ктами в рука́х;
з лёгкай рукі́ — с лёгкой руки́;
глядзе́ць з чыі́х рук — смотре́ть с чьих рук;
даць руку́ на шча́сце — дать ру́ку на сча́стье;
збыць з рук — сбыть с рук;
звяза́ць сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;
ігра́ць на руку́ — игра́ть на́ руку;
(і) ка́рты ў ру́кі — (и) ка́рты в ру́ки;
няма́ за што рук заця́ць — не́ к чему ру́ки приложи́ть;
не ве́даць, куды́ ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;
свая́ р. — своя́ рука́;
руплі́вая р. — забо́тливая рука́;
сваёй (ула́снай) руко́й — свое́й (со́бственной) руко́й;
уда́рыць па рука́х — уда́рить по рука́м;
у адны́ ру́кі — в одни́ ру́ки;
усе́ ко́зыры ў рука́х — все ко́зыри в рука́х;
спры́тнасць рук — ло́вкость рук;
ру́кі не адва́ляцца — ру́ки не отва́лятся;
развяза́ць ру́кі — (каму) развяза́ть ру́ки (кому);
пада́ць руку́ дапамо́гі — протяну́ть (пода́ть) ру́ку по́мощи;
пад гара́чую руку́ — под горя́чую ру́ку;
пад п’я́ную руку́ — под пья́ную ру́ку;
нагрэ́ць (пагрэ́ць) ру́кі — нагре́ть (погре́ть) ру́ки;
не́льга ў ру́кі ўзяць — нельзя́ в ру́ки взять;
папа́сціся пад руку́ — попа́сться (подверну́ться) по́д руку;
мо́цная р. — си́льная рука́;
лаві́ць рука́мі паве́тра — лови́ть рука́ми во́здух;
рабо́та з рук ва́ліцца — рабо́та из рук ва́лится;
рабо́та гары́ць у рука́х — рабо́та гори́т в рука́х;
гэ́та не міне́ яго́, яе́ і г.д. рук — э́то не пройдёт ми́мо его́, её и т.д. рук;
дзіра́выя ру́кі — дыря́вые ру́ки;
ру́кі атрэ́сці — отказа́ться от чего́-л.; устрани́ться;
мець руку́ — име́ть ру́ку;
палажы́ўшы руку́ на сэ́рца — положа́ ру́ку на́ сердце;
з пе́ршых рук — из пе́рвых рук;
р. руку́ мы́е —
свая́ р. ўлады́ка —
чужы́мі рука́мі жар заграба́ць —
кармі́ муко́ю, дык по́йдзе руко́ю —
у чужы́х рука́х піро́г вялі́кі —
лепш сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бе —
языко́м мялі́, а рука́м во́лі не дава́й —
ры́бка ў рацэ́, ды не ў руцэ́ —
плы́сці з рук — плыть из рук; плыть сквозь па́льцы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
kómmen
1) прыхо́дзіць, прыязджа́ць, прыбыва́ць
2) дано́сіцца, далята́ць (пра гук)
3) адбыва́цца, здара́цца
4) набліжа́цца, надыхо́дзіць
5) ісці́ (па чарзе́)
6) (з zu+inf) аказа́цца
7) каштава́ць, абысці́ся
8) (auf
9)
10)
(um
11)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
бра́цца (за каго, што)
1. (руками за что-л.) бра́ться;
2. (начинать какую-л. работу с помощью каких-л. орудий) бра́ться;
3. (начинать какую-л. работу, без указания на орудие труда) бра́ться, приступа́ть (к чему), принима́ться;
4. (давать согласие что-л. сделать) бра́ться; вызыва́ться;
5. (возникать) бра́ться;
6.
7.
8.
9. (идти на приманку — о рыбе) клева́ть;
10. (да каго, чаго; без доп.) разг. (прилипать) ли́пнуть (к кому, чему и без доп.), пристава́ть, ма́заться, (о чём-л. цепком — ещё) цепля́ться;
11.
12.
13.
14.
15. заступа́ться;
16.
17.
◊ б. за ро́зум — бра́ться за ум;
б. ў бо́кі — подбоче́ниваться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
come
1. прыхо́дзіць, прыязджа́ць
2. ісці́, е́хаць;
come! пайшлі́!;
3. набліжа́цца, падыхо́дзіць;
come nearer! падыдзі́ бліжэ́й!
4. дахо́дзіць, дасяга́ць;
come of age дасягну́ць ста́лага ўзро́сту;
come to power прыйсці́ да ўла́ды
5. надыхо́дзіць, настава́ць, набліжа́цца;
come to an end ско́нчыцца;
come to know спазна́ць;
come to nothing зве́сціся на нішто́;
things to come бу́дучае, бу́дучыня;
in years to come у бу́дучым;
6. станаві́цца;
come undone расшпі́львацца, развя́звацца
7. здара́цца, адбыва́цца;
come true збыва́цца, спра́ўджвацца;
come what may а ўжо́ ж што бу́дзе; няха́й бу́дзе, што бу́дзе; што бу́дзе, то́е бу́дзе;
no harm will come to you нічо́га дрэ́ннага з табо́ю не зда́рыцца; табе́ нічо́га не пагража́е
8. з’яўля́цца, узніка́ць;
9. пахо́дзіць,
♦
come and go прыхо́дзіць і адыхо́дзіць, хадзі́ць сюды́ і туды́
come about
come across
1. стаць зразуме́лым, прані́кнуць у свядо́масць
2. напатка́ць, натра́піць
come along
1. з’яўля́цца
2. ісці́ ра́зам з кім
3. паляпша́цца
come apart
come аround
come back
1. успаміна́цца
2. вярта́цца
♦
come back as wise as one went пайсці́ ні з чым
come by
1. атрыма́ць, набы́ць, нажы́ць што
2. захо́дзіць куды́
come down
1. па́даць, валі́цца; спада́ць
2. разбура́цца
3. змянша́цца, зніжа́цца
4. перахо́дзіць па трады́цыі
come forward
1. вы́йсці ўпе́рад
2. прапанава́ць свае́ паслу́гі, адгукну́цца
3. паступа́ць у про́даж
come in
1. прыхо́дзіць, прыбыва́ць
2. увахо́дзіць
come off
1. адшпі́львацца; зніма́цца, здыма́цца
2. адрыва́цца (пра гузік, дзвярную ручку
3. сыхо́дзіць, схо́дзіць, зніка́ць (пра пляму); выпада́ць (пра валасы, зубы)
come on
come out
1. з’яўля́цца, паяўля́цца; прыхо́дзіць
2. выхо́дзіць (з друку)
3. выяўля́цца, станаві́цца вядо́мым (пра навіны, праўду
4. страйкава́ць, бастава́ць
come over
1. (to) прые́хаць здалёк; зайсці́ ненадо́ўга
2. авало́дваць, ахо́пліваць; уздзе́йнічаць, уплыва́ць, рабі́ць уплы́ў;
come round
1. захо́дзіць
2. апрыто́мнець, ачуня́ць
come through
1. праніка́ць, прахо́дзіць наскро́зь, прасо́чвацца
2. паспяхо́ва спраўля́цца
come to
come together
come up
1. узыхо́дзіць, прараста́ць (пра расліны)
2. устава́ць, узыхо́дзіць (пра сонца)
3. здара́цца; з’яўля́цца, паяўля́цца
4. узніка́ць
5. (with) наганя́ць, зраўно́ўвацца
6. (to) падыхо́дзіць; дахо́дзіць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
глядзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць;
1. Накіроўваць позірк куды‑н., звычайна, каб убачыць, разгледзець каго‑, што‑н.
2.
3.
4.
5. Віднецца, паказвацца адкуль‑н.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сло́ва
○ загало́вачнае с. — загла́вное сло́во;
крыла́тыя ~вы — крыла́тые слова́;
пабо́чнае с. —
◊ жыво́е с. — живо́е сло́во;
стрыма́ць (сваё) с. — сдержа́ть (своё) сло́во;
уста́віць с. — вста́вить сло́во;
ні с. — ни сло́ва;
даць с. — дать сло́во;
глыта́ць ~вы — глота́ть слова́;
адны́м ~вам — одни́м сло́вом;
то́лькі ~вы — то́лько слова́;
на ~вах — на слова́х;
сваі́мі ~вамі — свои́ми слова́ми;
у адно́ с. — в одно́ сло́во;
с. ў с. — сло́во в сло́во;
с. за с. — сло́во за́ слово;
у двух ~вах — в двух слова́х;
ве́рыць на с. — ве́рить на́ слово;
лаві́ць на ~ве — лови́ть на сло́ве;
з чужы́х слоў — с чужи́х слов;
слоў не хапа́е — слов не хвата́ет;
не знахо́дзіць слоў — не находи́ть слов;
без лі́шніх слоў — без ли́шних (да́льних) слов;
до́брага сло́ва не варт — до́брого сло́ва не сто́ит;
кі́даць (пуска́ць) ~вы на ве́цер — броса́ть слова́ на ве́тер;
па апо́шнім ~ве тэ́хнікі — по после́днему сло́ву те́хники;
успаміна́ць (паміна́ць) до́брым ~вам — помина́ть до́брым сло́вом;
сказа́ць сваё с. — сказа́ть своё сло́во;
на па́ру слоў — на па́ру слов;
набо́р слоў — набо́р слов;
двух слоў не звя́жа — двух слов не свя́жет;
слоў няма́ —
дар ~ва — дар сло́ва;
гаспада́р свайго́ ~ва — хозя́ин своего́ сло́ва;
з пе́ршага ~ва — с пе́рвого сло́ва;
кі́дацца ~вамі — броса́ться слова́ми;
трыма́цца на чэ́сным ~ве — держа́ться на че́стном сло́ве;
закі́нуць с. — замо́лвить сло́во;
цвёрдае с. — твёрдое сло́во;
апо́шняе с. — после́днее сло́во;
чэ́снае с. — че́стное сло́во;
за ~вам (па с.) у кішэ́нь (кішэ́ню) не ла́зіць — за сло́вом в карма́н не лезть;
ад слоў да спра́вы — от слов к де́лу;
ад с. да с. — от сло́ва к сло́ву;
не дабі́цца с. — не доби́ться сло́ва;
гульня́ слоў — игра́ слов;
у по́ўным сэ́нсе с. — в по́лном смы́сле сло́ва;
у прамы́м сэ́нсе с. — в прямо́м смы́сле сло́ва;
залаты́я ~вы — золоты́е слова́;
забаўля́цца ~вамі — игра́ть слова́ми;
з пе́сні с. не вы́кінеш —
с. не верабе́й, вы́леціць — не зло́віш —
не ка́жучы благо́га с. — не говоря́ дурно́го сло́ва;
успо́мні (успо́мніш, успо́мніце) маё с. — попо́мни (попо́мнишь, попо́мните) моё сло́во
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)