метэо́р

(гр. meteoros = які лунае ў паветры)

1) астр. з’ява кароткай успышкі невялікага нябеснага цела, якое з вялікай хуткасцю ўлятае ў зямную атмасферу з міжпланетнай прасторы, а таксама само такое цела;

2) перан. што-н. нечаканае, яркае, але хуткацечнае, недаўгавечнае.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Бранчэ́ць ’брынкаць’ (Касп.). Рус. бренчать, чэш. brnčeti і г. д. Да слав. bręk‑. Гл. Фасмер, 1, 212. Але параўн. і польск. brzęczeć.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́тмык ’глыбокае месца ў рацэ, дзе раней быў млын’ (Яшк., слаўг.). Няясна. Магчыма, нейкае пераўтварэнне з вотмут, вотмыт, але канкрэтны шлях незразумелы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выра́знасць (БРС). Да выра́зны. Калька рус. вырази́тельность (Крукоўскі, Уплыў, 118). Але не выключана, калі меркаваць па націску, і запазычанне з польск. wyrazność.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Культа́нка ’гудайера паўзучая, Goodyera repens L.’ (Кіс). Семантычная сувязь з куляць? (гл.) відавочная, але словаўтварэнне незразумелае. Ці не кантамінацыя з альтанка (гл.)?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мянтосіць ’мянціць’ (смарг., Сл. ПЗБ). З польск. miętosić ’мяць, камячыць’ (Мацкевіч, там жа, 3, 105), але пры ад’ідэацыі мета, мянця ці мянташка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ной — узмацняльная часціца: Ной гэты год у лесі ягад мнозазна! (стаўб., Сл. ЦРБ). Няясна, магчыма, ну і ’але ж’ > ну й > ной.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нуле́, нулі — сцвярджальная часціца (Жд. 2, Сл. ЦРБ), нуле ’тс’ (карэл., Янк. Мат.), тое ж нале, ноле (гл.). З ну і але.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Смагу́ла ‘працавіты, але скупаваты чалавек’ (мядз., Нар. словатв.). Да смага, смагнуць з суф. ‑ул‑(а), аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 42.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

куса́цца несов.

1. в разн. знач. куса́ться; (кусать друг друга — ещё) гры́зться;

конь куса́ецца — ло́шадь куса́ется;

саба́кі куса́юцца — соба́ки куса́ются (грызу́тся);

до́брая рэч, але цана́ куса́ецца — хоро́шая вещь, но цена́ куса́ется;

2. (раздражать кожу) куса́ться, шерсти́ть;

шарсцяна́я ко́ўдра куса́ецца — шерстяно́е одея́ло куса́ется (шерсти́т)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)