Скасу́рыцца ‘паглядзець коса’ (Барад.), скасы́руваць ‘крыўдаваць; пляткарыць’, скасы́рны ‘незычлівы, нядобразычлівы’ (Ян.), сюды ж скусорьщца ‘коса глядзець на каго-небудзь’ (Шымк. Собр.). Да скоса, коса (гл. касы) з суфіксальным нарашчэннем ‑ур‑/‑ыр‑, параўн. касаву́рыць (гл.), дзе перад суфіксам з’яўляецца прыстаўное ‑в‑, прыставачнае ўтварэнне скасаву́рыцца ‘скасіцца, паглядзець скоса’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Бяльк.), ‘скасіць вочы; злавацца’ (Мат. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памутне́ць, ‑ее; зак.
1. Стаць мутным, непразрыстым. Сажалка, дзе плавалі качкі, пачала высыхаць, вада памутнела, патыхала тванню.Хомчанка.Ад часу памутнела шкло акон — Сустрэч і абяцанняў нашых сведка.Макаль.// Стаць мутным, прыняць неасэнсаваны выраз (пра вочы, погляд). Вочы.. [Салавейчыка] яшчэ больш памутнелі, рухі сталі няўпэўненыя.Лупсякоў./убезас.ужыв.У мяне памутнела ў вачах, але я стукнуў яшчэ раз.Карпюк.
2.перан. Страціць яснасць, зацямніцца (пра думкі, розум і пад.). Я баяўся: ці не памутнеў ад гора яе [Марыны] розум?Шамякін.У .. [Дулебы] усё памутнела ў галаве, вочы засланіў нейкі густы змрок, і ён заплюшчыў іх.Шчарбатаў.
3. Страціць выразнасць абрысаў, стаць расплыўчатым. Нічога не разабраць у змроку. Толькі ледзь прыкметна пасвятлела неба і памутнелі зоркі.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уста́віцца, устаўлюся, уставішся, уставіцца; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Умясціцца ўнутр чаго‑н. Шыба ўставілася ў раму.
2.Разм. Пільна глядзець па каго‑, што‑н.; утаропіцца. На двары Яхім спыніўся, уставіўся ў зямлю вачамі, як бы нешта разважаў.Колас.— Ты што, праўду гаворыш, ці жартуеш? — Тарэнта раптам ажывіўся, уставіўся адным сваім вокам спачатку ў Мікодаў твар, пасля ў Сузонаў.Галавач.— Што, тата? Табе холадна? — і Томас сінімі вачыма ўставіўся на бацьку.Броўка.// Накіраваць позірк на каго‑, што‑н. Вочы [у Юркі] акругліліся, павыпучваліся і ўставіліся ў кусты.Пташнікаў.Да шыбы прыпаў напалоханы жаночы твар, потым знік, і на хлопцаў ўставіліся насцярожаныя вочы гаспадара.Новікаў.Чорныя вочы з густымі вейкамі запытальна ўставіліся на Антона.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stare2[steə]v.
1. пі́льна глядзе́ць, утаро́піцца;
make people stare здзіўля́ць каго́-н.;
stare into smb.’s eyes пі́льна глядзе́ць каму́-н. у во́чы;
stare into space глядзе́ць і нічо́га не ба́чыць
2. кі́дацца ў во́чы
3. зе́ўраць, выступа́ць (на фоне чаго-н.);
Rows of empty windows stared from the house. Дом зеўраў радамі пустых вокнаў.
♦
stare smb. into confusion збянтэ́жыць каго́-н. пі́льным по́зіркам;
stare smb. in the face дзёрзка глядзе́ць на каго́-н.;
Ruin stared him in the face. Яму пагражала галеча.
stare down[ˌsteəˈdaʊn]phr. v.BrE прыму́сіць каго́-н. апусці́ць во́чы, збянтэ́жыць каго́-н.;
stare down a stranger вылу́плівацца на незнаёмага
stare out[ˌsteərˈaʊt]phr. v.BrE = stare down
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
blind3[blaɪnd]v.
1. асляпля́ць; сляпі́ць во́чы;
He was blinded in the explosion. Ён аслеп падчас выбуху.
2. (to) асляпля́ць, ура́жваць, мо́цна здзіўля́ць;
blind smb. to the truth зрабі́ць каго́-н. сляпы́м да пра́ўды
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
hype1[haɪp]n.infml (неадабральна) бессаро́мная рэкла́ма, пуска́нне тума́ну ў во́чы; ашука́нства;
She became a victim of the hype – the medicine didn’t do her any good. Яна стала ахвярай рэкламы – лекі не дапамаглі ёй.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
напуска́ць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак.да напусціць.
•••
На вочы не напускацькаго — не цярпець, адносіцца з пагардай, жорстка. І біў [Лёня] мяне не менш, як у той казцы дзед казу. Маці, якая і сама не напускала на вочы мяне за гультаяватасць, і то аднойчы не сцярпела: — Ды годзе табе яго дубасіць...Сачанка.
напуска́ць2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.
Даць магчымасць увайсці, пранікнуць вялікай колькасці каго‑, чаго‑н. Напускаць мух у хату. Напускаць дыму.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адсве́чвацца, ‑аецца; незак.
1. Тое, што і адсвечваць (у 2 знач.). Высокі барадаты дзед жвава махаў вяслом, рассякаючы ясную гладзь ціхай Свіслачы, у якой як у люстры, адсвечваліся водбліскі полымя.Якімовіч.Сонца заходзіла чыста, на мокрых платах адсвечвалася яно і аж калола ў вочы.Чорны.Вочы чалавека .. гарэлі.. дзіўным бляскам.. Ці то застыглая жорсткасць.., ці то захапленне бойкай адсвечвалася ў іх позірку.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлі́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Ціха плакаць; усхліпваць. [Маці] толькі сутаргава хліпала, выціраючы вочы вялікімі патрэсканымі пальцамі.Мележ.Белагаловая дзяўчынка сядзела трохі воддаль і хліпала, выціраючы кулачкамі заплаканыя вочы.Чыгрынаў.
2.перан. Слаба, мігатліва гарэць. Лямпа, якая вісела перад сталом прэзідыума, чамусьці пачала хліпаць усё мацней і мацней.Паслядовіч.Газоўка хліпала вечарам.Барадулін.Недзе ля Ялты раз-поразу загараўся зялёны агеньчык маяка; ён хліпаў бясконца, пасылаючы ў мора супакаенне начным вандроўнікам.Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)