прыслуго́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і прыслужваць. — [Гэлька] крыху прыслугоўвала ў пана Панятоўскага. Чарот. Казімір Ліпніцкі аднаго разу.. прыслугоўваў у касцёле. Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куга́ 1, выкл.
Ужываецца гукапераймальна для абазначэння крыку груднога дзіцяці.
куга́ 2, ‑і́, ДМ кузе́, ж.
Абл. Водная расліна сямейства асаковых; азёрны чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трасні́к (трысні́к, трісні́к, трясні́к, тросні́к) ‘трыснёг, Phragmites communis Trin.’ (Касп.; Байк. і Некр., Шатал.; гродз., віц., мін., маг., ЛА, 1, Кіс., Сл. ПЗБ; мёрск., Жыв. сл., Сцяшк. Сл.), ‘чарот, Scirpius L.’ (Ласт.; леп., лёзн., шчуч., Яшк., ЛА, 1), трасні́к ‘рагоз, Typha latifolia L.’ (шуміл., віц., астрав., лаг., стаўб., ЛА, 1). Укр. дыял. тро́сни́к, тростни́к ‘чарот, трыснёг’, рус. тростник ‘тс’. Суфіксальны дэрыват ад тросць 1 (гл.), суф. ‑ьн‑ікъ утварае фітонімы тыпу сітнік, маліннік і пад. (Новое в рус. этим., 238), або ад траста́ (гл.), параўн. з пераносам націску трасце́ннік ‘зараснік трыснягу’ (Др.-Падб.). Гл. таксама троснік, трыснёг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напало́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Адчуць страх, моцна спалохацца. Напалохацца ваўка. □ Больш за ўсіх напалохаўся пастух Лявон, які чакаў немалой расплаты за такое здарэнне. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празва́нне, ‑я, н.
Мянушка. Грышка да таго звыкся з гэтым нялюбым празваннем, што часта забываў сваё ўласнае імя, а адклікаўся, калі яго абзывала «свінапасам». Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заве́яны, ‑ая, ‑ае.
Засыпаны, занесены снегам. А ў вёсках завеяны вуліцы, у мяккіх гурбах купаюцца сані. Чарот. Гляджу, а саннай дарогі няма, снегам завеяна. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гру́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. грукаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Траскатня кулямётаў, груканне гармат і свісты куль абуджалі ўсіх ад сну. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапало́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Вельмі моцна спалохацца, напалохацца. Усе [людзі] да таго перапалохаліся, што.. немаведама куды пахаваліся... Чарот. Хлапчук перапалохаўся і не ведаў, што гаварыць. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вадэві́ль, ‑я, м.
Жартоўная п’еса, у якой дыялогі чаргуюцца з песнямі. Чарот напісаў для тэатра вясёлыя народныя вадэвілі: «Мікітаў лапаць», «Сварыліся ды пажаніліся», «Слуцкая варона». Рамановіч.
[Фр. vaudeville.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іржэ́ўнік і ржэ́ўнік, ‑а, м.
Тое, што і (і)ржышча. У ржэўнік парванымі, патузанымі ніткамі паўпляталася павуцінне. Скрыган. Каровы спакойна наеліся каля бору на ржэўніку. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)