Расакі́ля ’гусялапка востравугольная, Alchemilla acutangula’ (ігн., Сл. ПЗБ). Літуанізм; паводле аўтараў слоўніка з літ. rasakilà ’тс’, што з rasá ’раса’ і kìlti ’узнімацца, уздымацца, расці, павялічвацца’. Параўн. расі́чка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выбіра́нкі ’каноплі, якія раней паспелі (іх выбіраюць, каб даць магчымасць астатнім расці)’ (Сцяц.), выбіра́нцы ’тс’ (Жд., 1), выбірніцы ’тс’ (ДАБМ, камент., 869, З нар. сл.), вы́біранкі (Шат.). Ад выбіра́ць; параўн. вы́беркі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кі́нуцца ’упасці’, ’памкнуцца з пагрозай’, ’пачаць’ («грыбы кінуліся расці») (Сл. паўн.-зах.), ’скочыць, пусціцца набегчы’ (КЭС, лаг., Бяльк., Сержп.), кінуцца ў галаву ’раптоўна з’явіцца ў памяці’ (Юрч. Фраз. 2). Гл. кідацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ніце́ць ’рабіцца тонкім і кволым (пра расліны)’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’вырастаць тонкай і доўгай (пра націну агародных культур’ (полац., Нар. лекс.), ’расці у парасткі’ (Сцяшк. Сл.). Ад ніць (гл. нітка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расто́ў ’востраў сярод балота, на якім расце высокі лес’ (віц., Яшк.). Слова няяснага паходжання запісана Раманавым у Веліжскім павеце, параўн. рус. дыял. ростово́й ’жывы, на корані (пра лес)’. Да расці́ (?), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wúchern
vi
1) ху́тка расці́, разраста́цца, ху́тка размнажа́цца
2) (mit D) дава́ць гро́шы пад працэ́нты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Выганя́сты, выго́ністы ’гонкі, выносны’ (Янк. III). Ад выганя́ць ’хутка расці’ (да гнаць), суфіксацыя ‑я́сты, ‑і́сты, характэрная для ўтварэння якасных прыметнікаў, часцей ад назоўнікаў; параўн. чэш. паралель výhon ’расток, адростак’, vyhnati ’выпусціць расток’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Maneat nostros ea cura nepotes (Vergilius)
Няхай тэты клопат застанецца нашым унукам.
Пусть эта забота останется нашим внукам.
бел. Хоць тарам тары. Хоць трава не расці.
рус. После нас хоть потоп. По мне хоть трава не расти.
фр. Après nous le déluge (После нас ‒ рттоп).
англ. After us the deluge (После нас ‒ потоп).
нем. Nach uns die Sintflut (После нас ‒ потоп).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Crescere tanquam favus
Расці як соты.
Расти как соты.
бел. Растуць як грыбы пасля дажджу.
рус. Как грибы после дождя растут. Расти как грибы.
фр. Pousser comme des champignons (Расти как грибы).
англ. Grow up like mushrooms (Расти как грибы).
нем. Wie Pilze aus dem Boden schießen (Быстро расти, как грибы из почвы). Wie die Pilze (auf) schießen (wachsen) (Как быстро растут грибы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
расти́ несов., в разн. знач. расці́;
де́ти расту́т дзе́ці расту́ць;
трава́ растёт трава́ расце́;
он рос в дере́вне ён рос у вёсцы;
его тала́нт растёт яго́ та́лент расце́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)