апане́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Той, хто выступае на публічным дыспуце, у публічнай спрэчцы з абвяржэннем чыіх‑н. доказаў, палажэнняў і пад. І вось Кухарчыкава дысертацыя гатова. Яна ляжыць у галоўнага апанента, доктара навук, прафесара Мітрафана Іванавіча Сініцкага. Сабаленка. // Наогул той, хто выступае як праціўнік у спрэчцы. Багдановіч быў не так вучань Карскага, як яго паплечнік і апанент. Лойка.

[Ад лац. opponens, opponentis — які пярэчыць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

антагані́ст

(гр. antagonistes)

1) непрымірымы праціўнік;

2) мышца, якая дзейнічае ў процілеглым напрамку адносна другой мышцы (параўн. сінергіст);

3) біял. мікраарганізм, які тармозіць жыццядзейнасць іншых мікраарганізмаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

неприя́тель

1. непрыя́цель, -ля м., не́прыяцель, -ля м.; (враг) во́раг, -га м., зло́снік, -ка м.;

2. (воюющая противная сторона) во́раг, -га м.; (противник) праці́ўнік, -ка м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́нены

1. прич. ра́ненный;

р. ку́ляй — ра́ненный пу́лей;

2. прил. ра́неный;

р. бае́ц — ра́неный бое́ц;

3. в знач. сущ. ра́неный;

праці́ўнік стра́ціў ~нымі ты́сячу чалаве́к — проти́вник потеря́л ра́неными ты́сячу челове́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ініцыяты́ва ж., в разн. знач. инициати́ва;

па ўла́снай ~ве — по со́бственной инициати́ве;

праці́ўнік захапі́ў ~ву ў свае́ ру́кі — проти́вник захвати́л инициати́ву в свои́ ру́ки;

чалаве́к без ~вы — челове́к без инициати́вы;

○ заканада́ўчая і. — законода́тельная инициати́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́неный

1. сущ. ра́нены, -нага м., пара́нены, -нага м.;

проти́вник потеря́л ра́неными ты́сячу челове́к праці́ўнік стра́ціў ра́ненымі (пара́ненымі) ты́сячу чалаве́к;

2. прил. ра́нены, пара́нены;

ра́неный бое́ц бы́стро поправля́лся ра́нены (пара́нены) бае́ц ху́тка папраўля́ўся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БО́АС (Boas) Франц

(9.7.1858, г. Міндэн, Германія — 21.12.1942),

амерыканскі этнограф, антраполаг, лінгвіст. Праф. Калумбійскага ун-та ў Нью-Йорку (1899—1937). Удзельнічаў у экспедыцыях у Арктыку (1883—84). Большая ч. этнагр. прац прысвечана культуры і мовам індзейцаў паўн.-зах. ўзбярэжжа Паўн. Амерыкі і эскімосаў. Распрацаваў методыку фармальнага апісання індзейскіх моў. У шэрагу прац разглядаюцца агульныя пытанні этнаграфіі, антрапалогіі і археалогіі Амерыкі. Заклікаў да стацыянарнага палявога даследавання канкрэтных культур. Праціўнік расісцкіх тэорый, антыфашыст, чл. многіх арг-цый ліберальнай інтэлігенцыі ЗША, прыхільнік дэмакр. Рэформаў.

т. 3, с. 199

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

не́прыяцель, ‑я, М ‑ю, м.

Чалавек, які непрыязна, варожа адносіцца да каго‑, чаго‑н. [Лабановіч:] — І вось цяпер, калі я крыху адышоўся ад свайго Цельшына і зірнуў на яго збоку, то гэта глуш, што цікавіла мяне спярша, пачынае здавацца варожаю і наводзіць на мяне нейкае засмучэнне, як бы я ў ёй або яна ва мне чуем непрыяцеля. Колас. [Булай] лічыў, што ўсе недахопы, якія ёсць у рабоце цэха, — справа рук яго непрыяцеляў. Шыцік.

непрыя́цель, ‑я, М ‑ю, м.

Войскі ворага; праціўнік. Акопы непрыяцеля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АРЫСТЫ́Д

(Aristeidĕs; каля 540 — каля 467 да нашай эры),

палітычны і ваенны дзеяч Афінаў перыяду грэка-персідскіх войнаў 500—449 да нашай эры. Удзельнік Марафонскай бітвы. У 489 выбраны архонтам-эпанімам. Прыхільнік умацавання сухапутных ваенных сіл, праціўнік Фемістокла, ініцыятара стварэння марскога флоту. У 483—482 да нашай эры пасля перамогі Фемістокла Арыстыд выгнаны з Афінаў. Пасля амністыі (480 да нашай эры) удзельнічаў у Саламінскім баі, у 479 да нашай эры камандаваў афінянамі ў бітве пры Платэях. Як кіраўнік алігархічнай групоўкі меў вялікі палітычны ўплыў. Адзін з арганізатараў Дэлоскага саюза.

т. 2, с. 8

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

партнёр м. Pártner m -s, -; Mítspieler m -s, - (у спорце); Spíeler der éigenen Partéi (у сваёй камандзе); Gégenspieler m (праціўнік); Tánzpartner m (у танцах);

камерц. партнёр з неабмежава́най адка́знасцю Téilhaber mit únbeschränkter Háftung;

гандлёвы партнёр Hándelspartner m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)