асму́глы, -ая, -ае.
1. Тое, што і смуглы; загарэлы.
А. твар.
Асмуглыя рукі.
2. Тое, што і асмужаны (у 1 знач.).
А. лес.
Асмуглае неба.
|| наз. асму́гласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
задыя́к, -а, м. (спец.).
Пояс неба, па якім Сонца праходзіць свой бачны шлях на працягу года.
Знакі задыяка (абазначэнне 12 сузор’яў, праз якія праходзіць задыяк).
|| прым. задыяка́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абвалачы́ся, -лаку́ся, -лачэ́шся, -лачэ́цца; -лачо́мся, -лачаце́ся, -лаку́цца; -ло́кся, -лакла́ся, -лакло́ся; -лачы́ся; зак.
Ахутацца, пакрыцца чым-н.
Неба абвалаклося хмарамі.
|| незак. абвалака́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і абвала́квацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спахмурне́лы, -ая, -ае.
1. Пра з’явы прыроды: які зрабіўся хмурным, змрочным.
Спахмурнелае неба.
2. перан. Які стаў сумным, маркотным (пра чалавека, яго твар).
С. твар.
|| наз. спахмурне́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хму́рны, -ая, -ае.
1. Пахмурны, воблачны (пра неба, надвор’е і пад.).
Х. дзень.
Хмурная пара года.
2. перан. Сумны, пануры.
Гаспадар сядзеў х.
Х. настрой.
|| наз. хму́рнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ВАРУ́НА,
у стараж.-індыйскай міфалогіі бог неба і воднай стыхіі, захавальнік ісціны і справядлівасці, разам з Індрай найвялікшы з багоў ведыйскага пантэона. Варуну падуладныя неба і зямля, яго адзенне — ноч і дзень, яго вока — сонца, сам ён тысячавокі.
т. 4, с. 14
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕ́ТРАЗІ
(лац. Vela),
сузор’е Паўд. паўшар’я неба. Найб. яркія зоркі 1,8; 2,0; 2,2; 2,5; 2,7 візуальнай зорнай велічыні. У Ветразях выяўлены пульсар PSR 0833 (у 1969 і 1971). У паўд. шыротах Паўн. паўшар’я Ветразі відаць зімой. Гл. Зорнае неба.
т. 4, с. 129
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
небакра́й Частка неба пад гарызонтам; небасхіл (ЛіМ, 1966, VII, 2).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
хму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зацягвацца хмарамі, станавіцца хмурым.
Неба х.
Х. на дождж (безас.).
2. перан. Станавіцца хмурным, насуплівацца.
Твар х.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ВО́ЗНІК
(лац. Auriga),
сузор’е Паўн. паўшар’я неба. Найб. яркая зорка Капэла (α Возніка) 0,1 візуальнай зорнай велічыні, 90 зорак ярчэй 6-й зорнай велічыні. У сузор’і ёсць падвойныя зоркі, зорныя скопішчы. На тэр. Беларусі відаць увесь год. Гл. Зорнае неба.
т. 4, с. 255
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)