Раптоўна прачнуцца, абудзіцца. Аднойчы раніцай, калі яшчэ ўсе спалі, нехта моцна бразнуў дзвярыма. Жанчына прахапілася.Федасеенка.У тую раніцу мы трохі заспалі — заседзеліся позна. Прахапіліся нешта каля шасці — божа мілы, ужо каровы пагналі ў поле, а наша стаіць у хляве.Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыме́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. У выразе: каб прымеў — калі б мог. Цяпер жа гэты лес быў такі мілы і жаданы, што каб прымеў, то абняў бы яго і цалаваў.Колас.Малецкая ўсёй сваёй істотай ненавідзела такіх бацькоў, каб прымела, дык немаведама што ім зрабіла.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Га́рны ’ласкавы, добры, мілы’ (Нас.), ’цудоўны, добры’ (Касп.), га́рна ’добра’ (Бяльк., Жд. 2). Паводле Шанскага (1, Г, 33), бел.га́рны запазычана з укр. мовы. У самой укр. мове паходжанне гэтага слова не вельмі яснае. Гл. меркаванні ў Шанскага, там жа; Фасмера, 1, 394, Рудніцкага, 1, 575.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лётны ’здольны’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Узнікла ў выніку семантычнага пераносу ’дарослы, у гадах’ (параўн. рус.том., тул., арханг.летний ’паўналетні, дарослы’) > ’які ўсё ўмее’ > ’здольны’. Чэш.letný ’даверлівы, таварыскі, мілы, прыгожы’ мае іншую семантыку і шлях развіцця (гл. Махэк₂, 328), але таксама ўзыходзіць да прасл.lěto.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЙМА́НАЎ Шакен Кенжатаевіч
(15.2.1914 — 23.12.1970),
казахскі акцёр і рэжысёр; адзін з пачынальнікаў нац. кіно. Нар.арт.СССР (1959). З 1933 у Казахскім т-ры драмы імя Аўэзава (Алматы). З 1940 у кіно. Выканаў ролю Джамбула ў аднайм. фільме; паставіў карціны «Паэма пра каханне», «Наш мілы доктар», «Зямля бацькоў», «Канец атамана» і інш.Дзярж. прэмія СССР 1952 і Дзярж. прэмія Казахстана 1968. Імя. Айманава прысвоена кінастудыі «Казахфільм».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
obcowanie
obcowani|e
н. адносіны, зносіны, стасункі;
miły w ~u — мілы ў адносінах (з кім)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
állerliebst
1.
a са́мы мі́лы, са́мы ўлюбёны
2.
adv ахво́тней за ўсё, лепш за ўсё
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ара́ць, ару, арэш, арэ; аром, араце; незак.што і без дап.
Апрацоўваць зямлю плугам. Араць на зіму. □ Хто тры разы арэ, той тры снапы бярэ.Прыказка.Каб свінні рогі, арала б дарогі.Прыказка.Як ні ары, абы чорным дагары.Прымаўка.Ой, пайду я лугам, лугам, Дзе мой мілы арэ плугам.З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натвары́ць, ‑твару, ‑творыш, ‑творыць; зак., што і чаго.
Нарабіць чаго‑н. непажаданага, дрэннага, заганнага. — Што ты.. натварыў! — не адказваючы на прывітанне, накінулася Насця на хлопца.Мележ.Здаецца, што ўсе людзі глядзяць на мяне, нават паказваюць пальцамі, быццам ведаюць, чаго я ўчора натварыў.Сабаленка.Даніла, мілы мой Даніла! Ох, натварыў сабе ты бед!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяшчо́тнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць пяшчотнага. Пяшчотнасць свайго бацькоўскага пачуцця дзед выказваў, як заўсёды, па-свойму.Брыль.
2. Ласкавасць, пяшчота. Матулі роднай вобраз мілы, Пяшчотнасць, любасць да мяне, Яе аб дзецях клопат шчыры Усплываюць часта ў светлым сне.Журба.Дзедам старога называла ўся брыгада, і ў гэтай назве была нейкая пяшчотнасць.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)