Му́харанка ’мухамор’ (івац., Нар. сл., Жыв. сл.), лун. му́хорана (Шатал.). Да му́ха і ра́ніць (гл.): калісьці была распаўсюджана думка, што мухаморам можна вынішчваць мух; яго рэзалі ў малако і «атручвалі» мух. Сюды ж брэсц. муха́рка, мухаронка ’тс’ (Сл. Брэс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вальфа́ртавы
(н.-лац. wohlfahrtia, ад Volfart = прозвішча ням. урача);
в-а муха — насякомае сям. саркафагідаў, жывароднае, адкладвае лічынкі на раны чалавека і жывёл, выклікаючы вальфартыёз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
увя́знуть сов.
1. (в чём-л. вязком, липком) увя́знуць, улі́пнуць; (в грязи) угра́знуць, угру́знуць, загра́знуць, засе́сці;
воз увя́з в боло́те воз увя́з (угра́з, угру́з, загра́з, засе́ў) у бало́це;
му́ха увя́зла в варе́нье му́ха ўвя́зла (улі́пла) у варэ́нне;
2. перен. увя́знуць;
увя́знуть в неразреши́мых вопро́сах увя́знуць у невыраша́льных пыта́ннях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
bee [bi:]n. пчала́
♦
as busy as a bee працаві́ты як пчо́лка/як мура́шка; руплі́вы;
the bee’s knees infml у́нікум; шы́шка (пра чалавека);
have a bee in one’s bonnet infml ≅ не ўсе до́ма; му́ха ўкусі́ла
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Мухамор, мухомо́р, мухамо́ра, мохомо́ра, мухомо́ра ’ядавіты грыб, Amanita muscaria’ (ТСБМ, Маш., Касп., Бес., Янк. 1, Бяльк., Шат., ТС). Укр., рус. мухомор, польск. muchomór, muchomorka, чэш. muchomůrka, славац. muchomôrka, muchomúrka, muchomorka, серб.-харв. мухо̀мора. Прасл. muchomorъ. Да му́ха і мары́ць (гл.). Аналагічна славац. muchotravka (< tráviť ’атручваць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выціна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Старанна выводзіць якую‑н. мелодыю, гук; найграваць, напяваць. [Саколіч] далікатна выцінаў на скрыпцы. Вітка. [Яська:] — Грай, дударыку, грай, А ты, муха, выцінай! Колас. Пасля Лізавета і Наталля выціналі голасам польку і колькі разоў прайшлі танцам па хаце. Чорны.
2. Вырэзваць з паперы ці якога іншага матэрыялу што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праляце́ць сов.
1. в разн. знач. пролете́ть; (о птице — ещё) пропорхну́ть;
п. у паве́тры — пролете́ть в во́здухе;
зіма́ ~це́ла — зима́ пролете́ла;
мала́нкай ~це́ла ду́мка — мо́лнией пролете́ла мысль;
2. пролете́ть, промча́ться; пронести́сь;
~це́ў кур’е́рскі по́езд — пролете́л курье́рский по́езд;
гады́ ~це́лі — года́ пролете́ли (промча́лись, пронесли́сь);
◊ чува́ць, як му́ха ~ці́ць — слы́шно, как му́ха пролети́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гіз, ‑а і ‑у, м.
Разм.
1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гізаваць. Уставіць цялё вока сваё слівянае, сіняватае, прыгледзіцца да сонца, бок падагрэе і пайшло скакаць ды падскакваць. А за ім навыперадкі ўсе. Без гізу гіз. Лынькоў.
2. ‑а. Вялікая муха, самка якой жывіцца кроўю жывёлы, а самец — сокам раслін. Гіз напаў на кароў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разахво́ціць, ‑ахвочу, ‑ахвоціш, ‑ахвоціць; зак., каго-што.
Разм.
1. Разбудзіць у кім‑н. мацнейшую ахвоту рабіць што‑н. Прысеў цвыркун на прыпечку, Зайграў цвыркун у скрыпачку. Смыкам водзіць ён з-за вуха, Разахвоціў нават муху. Не сцярпела муха тая І ўжо ножкай выбівае. Хведаровіч.
2. Прымусіць страціць ахвоту, жаданне рабіць што‑н. Разахвоціць ісці ў кіно.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Audi, cerne, tace, si vis vivere cum pace
Слухай, прыкмячай, маўчы, калі хочаш жыць у згодзе.
Слушай, замечай, молчи, если хочешь жить в мире.
бел. Маўчанка не квяліць, але славу велічыць. Хто гаворыць ‒ сее, хто маўчыць ‒ жне. Маўчок ‒ пятачок, а два ‒ грывеннік.
рус. В рот, закрытый глухо, не залетит муха. Не дразни собаки, и лаять не станет.
фр. Bouche serrée mouche n’y entre (В закрытый рот не влетит муха).
англ. A closed mouth catches no flies (Закрытый рот мух не ловит).
нем. Schweigen zur rechten Zeit übertrifft Beredsamkeit (Своевременное молчание превосходит болтливость). Bemerke, höre, schweige (Замечай, слушай, молчи).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)