Час, які прыйдзе за цяперашнім; падзеі будучага; будучыня. Кропля таго вялікага святла, якое цяпер напаўняе ўсё наша жыццё, свяціла нам з будучыні тады, надавала бадзёрасці і веры ў лепшую светлую прышласць.Купала.Здавалася б, у гэтай хаце, Збуцвелай, згорбленай, старой, Павінен дзед быць на палацях, Мудрэц з сялянскаю душой, Або старая варажбітка, Што прышласць можа расчытаць.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́бельны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шаблі. Шабельныя ножны. □ І дзеля яго [будаўніка] тут сабраліся тыя, Што некалі ў гэткім узросце, як ён, Ляцелі з Будзённым на схілы крутыя, На пікі густыя, пад шабельны звон.Гілевіч.// Узброены шабляй (шаблямі). Нехта знаёмы, знаёмы здалёк ідзе: Ці дожджыку кропля над заваддзю сіняй, Ці звонкае вяселле на высокім покуце... Ці шабельная ў мыльнай пене конніца.Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпрыц, ‑а, м.
1. Медыцынскі інструмент для ўвядзення ў арганізм лекавых рэчываў, а таксама для адсмоктвання з поласцей вадкасці, які мае выгляд цыліндра з поршнем і іголкай. Трымаючы шпрыц, на бліскучай іголцы якога вісела кропля, медсястра ваткай выцірала матчыну руку і супакойвала: — Пацярпіце... крыху... зараз будзе лепш...Карпаў.
2.Спец. Інструмент такога ж характару, які выкарыстоўваецца ў харчовай прамысловасці. Шпрыц для крэму.
[Ням. Spritze.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kubek
м. кубак; конаўка; карэц;
kubek w kubek — кропля ў кроплю; якраз як; зусім дакладна; рыхтык
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gout
[gaʊt]
n.
1) пада́гра f.
2) кро́пляf.; пы́рска f.; згу́стак -ку m.
gouts of blood — згу́сткі крыві́
3) захво́рваньне на сьцёблах пшані́цы й ячме́ню
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
якра́з.
1.прысл. У гэты час, момант.
Тут я. у хату ўвайшоў бацька.
2.прысл. Дакладна, у самы раз.
Я. такая кніга.
Думаю, табе гэтыя туфлі я. па назе.
3.прысл. (у спалучэнні са словам «як»). Кропля ў кроплю, аднолькавы, надта падобны.
Сын — я. як бацька.
Шум я. як ад малатарні.
4.у знач.вык. Як па мерцы, як на каго-н. шыты.
Паліто мне я.
5.у знач.часц.Ужыв. для большай канкрэтызацыі, удакладнення каго-, чаго-н., для ўзмацнення якасці, падкрэслівання і абазначэння таго, што маецца на ўвазе.
Гэтага я. я і хацеў.
Міхась я. падыходзіць на такую работу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уця́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што і здадан.сказам.
Разм. Зразумець сэнс, змест чаго‑н. Пытанне прагучала нечакана, і Вера не адразу ўцяміла, пра што гаворыць вяснушкаваты, кірпаносы хлапец.Асіпенка.Маці ніяк не магла ўцяміць усяго таго, што так нечакана здарылася.Ставер.// Поўнасцю, да канца ўсвядоміць што‑н. Прашу, калегі, цвёрда ўцяміць Святую мудрасць даўніх год: Малая кропля крышыць камень, Цярплівасць — сцены перашкод.Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капаце́ць1 ’часта падаць, ’падаць буйнымі кроплямі’. Укр.капоті́ти ’тс’. Бел.-укр. ізалекса. Утворана ад назоўніка *kapъtъ) ’капля’, ’паданне кропель’ (параўн. ст.-чэш.kapet, суч. чэш.kapet ’кропля’, укр.капти́ти ’капаць’), як тупацець < тупат, шаркацець < шоргат і інш., да ка́паць (гл.).
Капаце́ць2 ’куродыміць’ (Касп.) прымыкае да рус. арэалу пашырэння гэтай лексемы: копотеть, копотить ’дымець’, ’пыліць’ < прасл.kopъtěti/kopъtiti < kopъtъ/kopъtь ’сажа’ < і.-е.*ku̯ep‑/*ku̯op‑/ku̯əp‑ (Трубачоў, Эт. сл., 11, 29–30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ounce[aʊns]n.у́нцыя (28,35 г);
an ounce of tobaccoу́нцыя тытуню́;
If he had an ounce of common sense, he’d apologize to her. Калі б у яго была хоць кропля здаровага розуму, ён папрасіў бы ў яе прабачэння.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Точ у выразе: точ у точ ’вельмі дакладна, падобна’ (мсцісл., Юрч. Фраз.), tocz ŭ tocz ’кропля ў кроплю (падобны)’ (ваўк., Федар. 4); магчыма, сюды ж ст.-бел.то́чию ’толькі’ (Ст.-бел. лексікон, Сл. Скар.). Параўн. укр.дыял.точ (в) точ ’дакладна’, рус.точь в точь (точь‑в‑точь) ’тс’, польск.tecz ’кропка’. Прасл.*tъčь ’тс’ звязана з *tъknǫti/*tykati (Брукнер, 567; Фасмер, 4, 90; ESSJ SG, 2, 665; ЕСУМ, 5, 611), гл. ткнуць, тыкаць, а таксама точка2, точна.