1) радыка́л -а m., прыхі́льнік скра́йніх по́глядаў
2) Math. знак ко́раня, ко́рань -я m.
3) Chem. радыка́л -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
радыкалі́зм
(фр. radicalisme, ад с.-лац. radicalis = карэнны)
1) палітычная плынь, прыхільнікі якой падвяргаюць крытыцы існуючую сістэму і настойваюць на неабходнасці карэнных пераўтварэнняў і рэформ;
2) перан. рашучы спосаб дзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
прыро́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прыроды (у 1 знач.); створаны прыродай. Прыродныя з’явы. Прыродны газ. Прыродныя ўмовы. □ Андрыян Цітавіч падумаў, што гэты грудок і вярба як бы прыродны помнік Юлі.Марціновіч.
2. Такі, якім чалавек валодае ад самага нараджэння; прыроджаны. Прыродныя здольнасці. Прыродны розум. □ Гэта быў мужчына гадоў за трыццаць, адукаваны, вопытны арганізатар з прыродным дарам красамоўства.Машара.Алік злаваўся на самога сябе — прыродная тактоўнасць, сарамлівасць стрымлівала яго, хоць і хацелася проста ў вочы сказаць Леўкіну тое, што думаў пра яго.Дадзіёмаў.
3. Які па нараджэнню належыць да якой‑н. мясцовасці, краіны і пад.; карэнны. Прыродны мінчанін. Прыродны сібірак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рале́йны ’прызначаны для ворыва’: ралейны хамут (Нас., Юрч.), рале́мый ’тс’ (гарад., Нар. лекс.), рале́йны ’галоўны ў парнай запрэжцы (пра валоў)’ (слуц., глыб., лід., лях., трак., Сл. ПЗБ), рале́нны (конь) ’карэнны, караннік’ (Ян.), ст.-бел.ролейный ’прызначаны для ворыва’: три места ролейная (XIV ст., Карскі, 1, 55), рус.дыял.роле́йный (хомут) ’тс’, стараж.-рус.ролейный ’тс’: а иже у господина ролейный закупъ будет (Руская Праўда). Параўн. балг.ра́лен хомо́т ’хамут для валоў, які дазваляў ім хадзіць па раллі’. Сюды ж раляны́ ’земляны’: раляныя чэрві (шчуч., Сл. ПЗБ), раллявы́ ’галоўны ў запрэжцы валоў’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ). Ад ралля́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аўтахто́ны
(фр. autochtone, ад гр. autochthon = мясцовы, карэнны)
1) жывёлы або расліны, якія жывуць у той жа мясцовасці, у якой узніклі ў працэсе эвалюцыі (параўн.алахтоны);
2) тое, што і абарыгены 1.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
радыка́л1
(с.-лац. radicalis = карэнны, ад лац. radix = корань)
1) мат. знак √, які абазначае дзеянне здабывання кораня;
2) хім. устойлівая група атамаў у малекуле, якая пераходзіць без змен з аднаго хімічнага злучэння ў другое.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
жыха́рм
1. (насельнік) Éinwohner m -s, -, Bewóhner m -s, -; Ánwohner m -s, - (вуліцы);
гарадскі́ жыха́р Städter m -s, -, Stádtbewohner m;
карэ́нны жыха́р Úreinwohner m;
мясцо́вы жыха́рÉinheimische (sub) m -n, -n;
2. (які жыве ў кватэры) Bewóhner m -s, -; Míeter m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Тузе́мец ‘карэнны жыхар якой-небудзь краіны, мясцовасці, абарыген’ (ТСБМ), ст.-бел.туземець: ꙗко…родивыисѧ оу васъ (Скарына, ГСБМ), сюды ж тузе́мскі ‘мясцовы паводле паходжання, прадукцыі’ (Нас.), тузе́мшчына ‘мясцовы выраб’ (там жа). Запазычана з ц.-слав.тъземьць ‘мясцовы жыхар’ (Арол, 4, 114), параўн. укр.тузе́мець, рус.тузе́мец, польск.tuziemiec, чэш.tuzemec ‘тс’. Паводле Праабражэнскага (Труды ИРЯ, 1, 14), Фасмера (4, 115), лексема ўтворана ад ту‑ ‘тут’ і земьць ‘прыродны жыхар’. Не выключана, аднак, утварэнне ад тъ ’гэты’ < прасл.*tъ ‘тс’ і земьць ‘жыхар’ (< *zem‑ьcь ад *zemь ‘зямля’) — ‘жыхар гэтай зямлі’, параўн. аналагічнае рус.-ц.-слав.сеземьць ‘туземец’ (Сразн., 3, 324), стараж.-рус.тоземьць ‘жыхар той зямлі’. Апошняе схіляе да думкі пра першасную форму з *tъ‑, а формы з *tu‑ — вынік народнай этымалогіі (ESJSt, 17, 1004).