1. Ахвочы пагаварыць, паспрачацца, панасміхацца; востры на язык. Мужчыны, як вып’юць, становяцца гаваркія больш, чым самыя языкатыя жанчыны.Кавалёў.На пракосы неўзабаве нахлынаюць жанчыны... Гаманкія, задзірыстыя, языкатыя, рупныя.Пташнікаў.
2. Які мае форму языка, падобны на язык. Лапатала рака языкатымі хвалямі, На Сафа надрыўна звінелі званы.Лукша.У замку ціш і языкаты агонь каміна ліжа дровы.Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абе́д, -ду м. обе́д;
запрасі́ць на а. — пригласи́ть к обе́ду;
вегетарыя́нскі а. — вегетариа́нский обе́д;
○ зва́ны а. — зва́ный обе́д;
◊ дарага́я лы́жка к ~ду — посл. дорога́ ло́жка к обе́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вызво́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што і без дап.
1. Выконваць звонам што‑н.; званіць. Званы ў гарадку кожны дзень вызвоньвалі сваё.Чорны.На Спаскай вежы куранты вызвоньваюць поўнач.Брыль.// Адзывацца звонам, звінець. Прыемна было слухаць, як вызвоньваюць малаткі, бачыць, як паддаецца чалавеку жалеза.Даніленка.Пад вузкімі кладкамі вызвоньвала вада.Савіцкі.
2. Спяваць, звінець (пра птушак, насякомых і пад.). Высока ў небе вызвоньвалі свае песні жаваранкі.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзядзі́нец, ‑нца, м.
1. Агароджаны пляц, двор пры якой‑н. вялікай пабудове (гаспадарчай, жылой і пад.). Месцам для сходу быў выбраны дзядзінец былой старыцкай царквы.Хадкевіч.За горкай панская пасада, Як у вяночку, каля саду У глыбі прасторнага дзядзінца Стаяла збоку ад гасцінца.Колас.
2. Тое, што і дзяцінец 1. Галоўнай часткай [старажытнага горада] быў ўмацаваны цэнтр, так званы дзядзінец. Звычайна ён размяшчаўся на ўзвышаным месцы.Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́чарм., в разн. знач. ве́чер;
літарату́рны в. — литерату́рный ве́чер;
зва́ны в. — зва́ный ве́чер;
в. бале́та — ве́чер бале́та;
до́бры в.! — до́брый ве́чер!;
◊ абы́ дзень да ве́чара — че́рез пень коло́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сла́ныI по́сланный, отпра́вленный;
◊ не зва́ны, не с. — непро́шенный, нежда́нный; см. слаць I
сла́ныII стла́ный;
кано́плі не ~ныя, а мо́чаныя — конопля́ не стла́ная, а мочёная; см. слаць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
bell
I[bel]1.
n.
1) звон, звана́m., pl.званы́; звано́к -ка́m.
2) гул -у m., бойзвана́, званка́ ці гадзі́ньніка, які́ выбіва́е гадзі́ны
3) кля́нка f. (звано́к на караблі́)
4) Bot. падвяно́чак -ка m., кве́ткі ў фо́рме звано́чка
2.
v.t.
ве́шаць званы́
3.
v.i.
звані́ць
4.
adj.
зво́нападо́бны
bell sleeves — рукавы́ ўні́зе шырэ́йшыя
•
- bell the cat
- ring a bell
- saved by the bell
II[bel]1.
v.i.
рыка́ць, раўці́
2.
n.
крык, роў але́ня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
абе́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Яда сярод дня; полудзень. Абед пачынаецца ў гадзіну дня. Запрасіць на абед.// Форма прыёму гасцей з нагоды якой‑н. урачыстасці. Даць абед. Званы абед.
2. Ежа для спажывання ў абедзенны час. Абед з трох страў. Смачны абед. Вегетарыянскі абед.
3. Час, у які звычайна абедаюць; абедзенны перапынак. Настаў абед. Прайшоў абед.
•••
Лукулаўскі абед — вельмі багаты абед.
Царскі абед — вельмі багаты, пышны абед.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БІ́ЛАШ Аляксандр Іванавіч
(н. 6.3.1931, г.п. Градзіжск Палтаўскай вобл., Украіна),
украінскі кампазітар. Нар.арт. Украіны (1977). Скончыў Кіеўскую кансерваторыю (1957). Сярод твораў: оперы «Гайдамакі» (1965), «Балада вайны» (1971), «Сцяганосцы» (1985); аперэты «Чыстая крыніца» (1975), «Легенда пра Кіеў» (1982), «Званы Расіі» (1983); вак.-сімф. і сімф. творы; 2 канцэрты для фп. з арк. (1982—83); хары; музыка да драм. спектакляў і кінафільмаў. Аўтар песень («Каліна ў жыце», «Два колеры», «Равеснікі»). Дзярж. прэмія Украіны імя Т.Шаўчэнкі 1975.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ГАРЭ́ЛКА»,
бел.нар. гульня. Удзельнікі (колькасць не абмежаваная, але патрэбны няцотны лік) становяцца парамі ў адну калону. Хто застаўся без пары — вядучы. Ён ідзе ўперадзе калоны і прыгаворвае: «Гары, гары масла, каб не згасла. Званы звіняць, птушкі ляцяць. Апошнія ўздагон!». Пры слове «ўздагон» апошняя пара павінна выбегчы ўперад і ўзяцца за рукі. Вядучы стараецца іх апярэдзіць і схапіць каго-н. за руку. Хто застаецца адзін (без пары), становіцца вядучым, і гульня працягваецца.