дыярэ́за

(гр. diairesis = падзеленасць)

замена ў стапе доўгага склада двума кароткімі (у метрычным вершаскладанні); парушэнне граматычнай формы слова для захавання вершаванага памеру (у сілаба-танічным вершаскладанні).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

парафазі́я

(ад. пара- + афазія)

перастаноўка або замена ў вуснай мове гукаў або складоў у слове, слоў у сказе, што развіваецца пры паражэнні маўленчых зон галаўнога мозгу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

zastępstwo

zastępstw|o

н. намесніцтва; замена; замяшчэнне;

w czyim ~ie — замяняючы каго;

prawo ~a юр. права прадстаўлення

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

возмеще́ние ср.

1. (действие) пакрыццё, -цця ср.; апла́та, -ты ж.; зваро́т, -ту м.; кампенсава́нне, -ння ср.; заме́на, -ны ж.; см. возмеща́ть;

2. (вознаграждение) кампенса́цыя, -цыі ж.; узнагаро́да, -ды ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

замяшчэ́нне н.

1. (замена) Ersátz m -(e)s, Ersétzung f -;

2. (замяшчальніцтва) Vertrétung f -, -en, Ámtsvertretung f;

3. (прызначэнне на пасаду) Besétzung f -, -en;

4. хім., матэм. Substitu tión f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Кардо́н 1 ’дзяржаўная граніца’ (ТСБМ), ’месца, дзе знаходзіцца лясніцкі пункт’ (Яшк.), ’граніца’. Запазычанне з польск. kordon ’граніца’, з франц. cordon ’вяровачка, шнур’ (ад corde ’вяроўка’) (Булыка, Запаз., 141; Фасмер, 2, 324).

Кардо́н 2 ’цвёрдая і тоўстая папера’ (ТСБМ) < франц. carton, якое ў сваю чаргу з італ. cartone — Nomen augmentativum ад карта. Замена зыходнага т на д цяжка вытлумачыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перазме́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Прадугледжаная графікам работы прадпрыемства замена рабочых адной змены рабочымі наступнай змены. Гарэў зялёны агеньчык спераду машыны, але таксі не спынялася, і я злаваў, пакуль не здагадаўся, што недзе тут блізка таксапарк і што машыны, мусіць, ідуць на перазменку. М. Стральцоў. Пры такім спосабе значна менш траціцца часу на перазменкі, на здачу-прыёмку інструментаў. «ЛіМ».

2. Разм. Тое, што і змена (у 5 знач.). [Антон:] — Трэба купляць новыя боты — на перазменку. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

apology

[əˈpɑ:lədʒI]

n., pl. -gies

1) выбачэ́ньне n.

to make an apology — прасі́ць выбачэ́ньня

2) апалёгія f.; абаро́на f.

3) Figur. убо́гае падабе́нства, мізэ́рная заме́на

a mere apology for a politician — го́ра-палі́тык

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

wymiana

ж.

1. замена, абмен;

wymiana zdań — абмен думкамі;

wymiana towarowa — тавараабмен;

2. лінгв. чаргаванне;

wymiana samogłosek — чаргаванне галосных;

wymiana ognia — перастрэлка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Анчу́тка ’д’ябал’ (Мядзв.). Рус. дыял. анчута (СРНГ), анчут. Табуістычная замена назвы д’ябла анчыхрыст у кантамінацыі з уласным імем Анісіфар (Успенскі, Труды знак., 5, 487). Версію аб балтыйскім паходжанні слова гл. Тапароў, Baltistica, IX (1), 29 і наст., Талстой, Материалы Всесоюзного симпозиума по вторичным моделирующим системам I (5), Тарту, 1974, 31. Краўчук (вусн. паведамл.) лічыць, што зыходным з’яўляецца форма анчут < анчи‑юд (параўн. пск. анчию́д; Пск. сл., 1, 66): анчи‑ (анти‑) + юд (Иуда). Параўн. анцію́д(а).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)