2. Які вырашае халоднасць, адчужэнне, абыякавасць да каго‑н. [Дзяўчынка] павольна падыходзіла да нас і глядзела на цесляра ўсё тым жа адчужаным позіркам.Ракітны.
3.Спец. Адабраны ў каго‑н. на падставе закону ў карысць дзяржавы або грамадскіх арганізацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лая́льны
(фр. loyal = літар. верны)
1) які трымаецца ў межах закону, часам толькі знешне;
2) які карэктна адносіцца да каго-н., чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
crime
[ˈkraɪm]
n.
1) злачы́нства n., крыміна́л -у m.; парушэ́ньне зако́ну
2) грэх, граху́m., дрэ́нны ўчы́нак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
chicanery
[ʃɪˈkeɪnəri]
n., pl. -eries
махля́рства, круце́льства, ашука́нства n.; хі́трыкі, вы́круты pl.
a legal chicanery — вы́круты зако́ну
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
violation
[,vaɪəˈleɪʃən]
n.
1) гва́лт -у m.
2) парушэ́ньне (зако́ну)
3) зьневажа́ньне, апага́ньваньне n.
4) гвалтава́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Сі́ліць ‘прымушаць’ (Нас., Кас.), ‘адольваць, натужвацца’ (Сцяшк. Сл.), сі́ліцца ‘тужыцца, напружвацца’ (Сл. ПЗБ), сюды ж сі́лець ‘дужаць’ (Ян.), ст.-бел.силити ‘прымушаць’: питье жь закону не силѧть (Альтбаўэр). Вытворнае ад сі́ла (гл.), параўн. сілава́ць ‘сілком прымушаць рабіць’ (Ласт., Ян., ТС).
Сілі́ць1 ‘падмацоўваць сілы ежай’, сілі́цца ‘падмацоўвацца ежай’ (Нас., Шымк. Собр.). Да сі́ла (гл.).
Сілі́ць2 ‘душыць’, сі́ліцца ‘душыцца’, ‘вешацца’ (ТС). Да сіло́ ‘пятля’ (гл.), параўн. укр.сили́ти ‘завязваць вузлом’; развіццё семантыкі таксама пад уплывам сіла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абалі́цыя
(лац. abolitio = знішчэнне, скасаванне)
1) скасаванне закону, рашэння;
2) юр. прыпыненне крымінальнай справы на стадыі, калі вінаватасць падследнага яшчэ не даказана.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
2. Планавае размеркаванне каго‑, чаго‑н. На сходзе за бацюшку галасавалі, каб ён увайшоў у камісію па падліку і раскладцы падаткаў.Чарот.— У нас дагэтуль па закону, па раскладцы... А ці так жа можна, каб такое свавольства?Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ЗЕ́МСКІ ЎЧАСТКО́ВЫ НАЧА́ЛЬНІК,
адм.-судовая службовая асоба ў рас. вёсцы ў 1889—1917. Паводле закону ад 12.7.1889, які пашыраўся на рус. і часткова на ўкр. губерні, З.ў.н. вылучаўся з патомных дваран, што мелі нерухомую ўласнасць. Паводле закону ад 12.6.1900 пасада ўведзена таксама ў Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай, з 1904 — у Гродзенскай, Віленскай і Ковенскай губернях. У руках З.ў.н. была сканцэнтравана адм. ўлада над органамі сял. грамадскага кіравання, пазней да яго перайшлі і функцыі міравых суддзяў; саслоўныя ж правы сялян былі яшчэ больш абмежаваны, адм.-паліцэйскае самавольства і прыгнёт над імі ўзмацніліся.