◎ Лаба́к1 ’закот; трохвугольны схіл страхі над папярочнай сцяной·’ (Нар. сл., светлаг., ДАБМ, к. 230). Рэгіянальнае ўтварэнне ад лоб з (гл.) і суф. ‑ак < ‑akъ (Сцяцко, Афікс. наз., 146). Гл. таксама лабякі.
◎ Лаба́к2 ’пярэдняе вясло’ (Мат. Гом.). Да лобі (гл.). Матывацыя: ’тое, што наперадзе’, параўн. лабавое шкло. Аналагічна ў іншых ’мовах, напр.: вепс. регатела (ад perą ’задні, дальні; карма, задок’ і тела ’вясло’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
posterior
[pɑ:ˈstɪriər]1.
adj.
1) за́дні
2) пазьне́йшы, насту́пны
2.
n., informal (often in pl.)
я́гадзіцы pl., зад -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
backside
[ˈbæksaɪd]
n.
1) зад -у m.; за́дні бок
2) informal за́д -а m., аза́дак -ка m., задо́к -ка́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Fond
[fɔ˜:]
m -s, -s
1) фон
2) за́дняе сядзе́нне [ме́сца] (у аўтамабілі)
3) за́дні план сцэ́ны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Пя́тка1 ’пята; задняя частка касы; тупы канец яйца; запятак; задні капыток у каровы’ (Нас., Касп., Шат.; Бяльк.; докш., смарг., бяроз., лях., лід., Сл. ПЗБ). Вытворнае ад пята (гл.).
Пя́тка2 ’пяцёрка’ (астр., швянч., Сл. ПЗБ; Стан.), ’пяць рублёў’ (Касп.). Форма з першым значэннем, напэўна, пад уплывам польск.piątka ’пяцёрка (у тым ліку адзнака)’, другое значэнне на базе ўтварэння ад пяць (гл.) па тыпу пята́к ’дробная манета’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кава́рны, ‑ая, ‑ае.
Які пад знешняй добразычлівасцю тоіць злыя замыслы; вераломны, хітры. Каварны вораг. Каварныя словы. □ [У Ані] зарадзіўся каварны план: пайсці купіць і яму білет, але на які-небудзь задні рад.Карпюк.// Які выражае вераломства, каварства. Каварная ўсмешка.// Які тоіць у сабе нечаканую небяспеку, непрыемнасць. Ніхто лепш за .. [Рэню] не разбіраўся ў каварных нетрах алгебры і іншых прамудрасцях дакладных навук.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
odbyt, ~u
м.
1.уст. попыт, збыт;
odbyt na towar — попыт на тавар;
2.анат.задні праход
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
hind
I[haɪnd]
hinder, hindmost or hindermost, adj.
за́дні
hind leg — за́дняя нага́
II[haɪnd]
n., pl. hinds or (coll.) hind
лань f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
hinder
I[ˈhɪndər]
v.t.
1) затры́мваць
He was hindered by rain — Яго́ затрыма́ў дождж
2) заміна́ць, перашкаджа́ць, не дазваля́ць
II[ˈhɪndər]
adj.
за́дні
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АР’ЕРГА́РД
(ад франц. arrière задні, тылавы + garde варта),
мотастралковая (танкавая) часць (падраздзяленне), прызначана для прыкрыцця войскаў у час іх адыходу або маршу ад фронту ў тыл. Ідзе следам за гал. сіламі. Задача ар’ергарду затрымаць наступаючыя сілы праціўніка, выйграць час, неабходны для адрыву гал. сіл, і забяспечыць ім планамерны адыход на новыя рубяжы. Склад. задачы і аддаленасць ар’ергарду ад гал. сіл залежыць ад памеру калоны і баявых абставін. Звычайна асн. сілы ар’ергарду ўзмацняюцца ці падтрымліваюцца інш.спец. падраздзяленнямі і авіяцыяй.