Тарні́тка ’жалезная бляшанка для збору смалы, прыбітая да хвоі’ (Сцяшк. Сл.), тарні́ткі ’гліняныя конусападобныя чарачкі для збірання смалы пры падсочцы’ (лаг., Полымя, 1970, 12, 129). Няясна; відаць, звязана з папярэднім словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выгіна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да выгнуцца.

2. Згінацца то ў адзін, то ў другі бок, прымаць звілісты напрамак. К[у]рчылася, выгіналася шэра-цёмная гадзюка. Грамовіч. То цераз алешнік, то праз дубнякі, То борам, нібыта жалезная змейка, Паўзе, выгінаецца вузкакалейка. Зарыцкі.

3. Зал. да выгінаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патэ́льня ж Pfánne f -, -n, Brátpfanne f; Tíegel m -s, - (з ручкай);

жале́зная [ме́дная, вялі́кая, глыбо́кая, плы́ткая] патэ́льня éine éiserne [kúpferne, gróße, tíefe, fláche] Pfánne;

пячы́ [сма́жыць] на патэ́льні in der Pfánne bácken* [bráten*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

падрэ́з ​1, ‑а, м.

Спец. Жалезная паласа саннага полаза. Каб вазок не кідала на ўхабах, на палоззе пасаджаны падрэзы. Сабаленка.

падрэ́з ​2, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. падрэзаць (у 1, 2 знач.).

2. Падрэзанае месца; надрэз (у 2 знач.). Непадалёку Чубар убачыў шырокі, з вялікім падрэзам пень. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Лёка ’шпянёк для замацоўвання кола на восі’ (бераст., Сцяшк. Сл.). Няясна. Відавочна, з лейка ’жалезная загваздка ў восі’ (гродз., Нар. сл.), у якім ‑я‑ выпала з прычыны гіперправільнасці па-беларуску (пры наяўнасці польскага ‑ą‑).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гётыт

[ням. Goethit, ад J. Goethe = прозвішча ням. паэта і даследчыка прыроды (1749—1832)]

мінерал класа вокіслаў і гідравокіслаў чорна-бурага, чырвона-бурага, жоўтага колеру; жалезная руда.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Падко́ва ’жалезная дугападобная пласціна, якая прыбіваецца пад конскія капыты’. Агульнаславянскае: рус. подко́ва, укр. підко́ва, ст.-рус. подкова (1576 г.), польск. podkowa, славен. podkòva і г. д. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад падкаваць < каваць (гл.) (Брукнер, 279; Махэк, 285).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́лка 1 ‘жалезная трубка ў коле, у якую ўстаўляецца вось’ (лудз., Сл. ПЗБ). Да тул 2, гл. утулка. Параўн. таксама тулейкі (гл.).

Ту́лка 2 ‘паляўнічая стрэльба’ (Мат. Гом.; Цярохін, Охота). Ад назвы горада Тула (месца вырабу).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кава́дла, ‑а, н.

Жалезная падстаўка асобай формы для ручной коўкі металу. Каля горна кавадла. На зямлі ля кавадла невялічкія кавалкі іржавага жалеза. Зверху на кавадле іржавыя жоўтыя плямкі. Галавач. Старшыня ўзяў з рук каваля клешчы, выхапіў распаленае жалеза з горна, паклаў на кавадла. Курто.

•••

Паміж молатам і кавадлам гл. молат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Ка́псля ’капсуль у бутэльцы’ (Яруш.), малар. капсыль, капсуль ’жалезная пракладка паміж колам і загваздкай’ (Нар. словатв.). З польск. kapsla ’тс’, якое з ням. Kapsel ’футарал, зложніца, кажух, капсула’. Форма на -уль, магчыма, аформілася пад уплывам рус. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)