Зі́хаць ’абглядаць’ (жлоб., Жыв. сл.). Рус.цвяр.зёхать, зе́хать ’глядзець’. Суадносіцца, відаць, з ззяць, ’быць адкрытым’ (тут пра вочы), але магчыма і сувязь з ззяць2 ’блішчаць, свяціць’. Пра элемент х гл. зяхаць. Параўн. яшчэ зяваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сям-та́м, прысл.
Месцамі, у некаторых месцах. Між верб сям-там блішчаць ракіты.Колас.Замест дубровы толькі гнілыя пні сям-там асталіся.Чарнышэвіч.Сям-там з-пад ігліцы вытыркаюцца купкі зялёнак.Навуменка.[Сёмка:] — Каб не зарабіў сям-там у рыскамі — то ў хаце і капейкі не было б.Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
radiate
[ˈreɪdieɪt]1.
v.t.
выпраме́ньваць
The sun radiates light and heat — Со́нца выпраме́ньвае сьвятло́ й цеплыню́
2.
v.i.
прамяне́ць, прамяні́цца; блішча́ць, зьзяць
Her face radiates joy — Ейны твар зьзя́е ра́дасьцю
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Зо́рыць ’глядзець’, за́рыцца ’квапіцца, заглядацца на чужое’ (маг.віц., Шат.; Мат. Маг.; З нар. сл.; Шатал.; Нар. сл.). Рус.за́риться ’заглядацца’, пск., маск., сіб.зар́ить ’глядзець, шукаць вачыма’, дыял.зо́рить ’глядзець, сачыць, наглядаць’, укр.зори́ти ’глядзець, сачыць вачыма’, зари́ти ся ’заглядацца’ (Жэлях.). Славен.zóriti ’глядзець, сачыць вачыма’. Таго ж кораня, што зрок, зрэнкі, але з іншай ступенню чаргавання галоснага (zьr‑/zor‑; параўн. узор, надзор). Прасл. корань zьr/zor‑ узыходзіць да і.-е.*gʼher‑ ’прамянець, блішчаць’: літ.žerė́ti ’блішчаць’; параўн. зара. Фасмер, 2, 104; Траўтман, 366; Покарны, 1, 441–442; Варбат, Этимология, 1980, 32. Семантычны пераход ’глядзець’ — ’квапіцца, заглядацца на чужое’ прадстаўлен у зайздросціць, рус.видеть — завидовать і інш. Супрун, Полесье и этногенез славян, 1983, 61.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блиста́тьнесов.
1.(издавать блеск)блішча́ць; (время от времени) блі́скаць; (сиять) ззяць; (сверкать) зіхаце́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
glänzen
1.
vi
1) блі́шчаць, ззяць
2) вызнача́цца, сла́віцца
2.
vt наво́дзіць бляск [гля́нец] (на што-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
schímmern
vi
1) сла́ба свяці́ць
2) мільга́ць, міг(а)це́ць
3) блішча́ць, зіх(а)- це́ць, ззяць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
мігаце́ць, ‑гаціць; незак.
1. Паказвацца на кароткі час і знікаць з поля зроку. Жаўтлявыя жмені [жыта] увесь час мігацелі ў паветры, напамінаючы Язэпу старыя добрыя часы, калі, бывала, да вайны на жніво выходзіў увесь калгас.Асіпенка.
2. Свяціць, блішчаць няроўным бляскам. Над ваколіцай звісала неба і мігацела безліччу зорак.Дудо.Сям-там мігацелі стрэлачныя ліхтары.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Свяціцца праменямі. Ясна зоры твае [Масква] прамянеюць, Поўна дум пра цябе галава.Броўка.//перан.Блішчаць, ззяць (пра вочы). Па .. [Люсіным] твары палалі падобныя на вяснянкі крапінкі, вочы прамянелі ціхім сарамлівым шчасцем.Карпюк.//перан. Выяўляць сваім знешнім выглядам задавальненне, радасць, шчасце (пра чалавека). [Пецька] увесь прамянеў ад радасці, што сядзіць.. разам з усімі.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
люстрава́цца, ‑руецца; незак.
1.Блішчаць, адсвечваць, як люстра 1. Люстравалася рэчка Сярод лугавін.Бядуля.
2. Адлюстроўвацца. У ціхай рэчцы мякка люстраваліся чырвань неба, бледны сярпок месяца і далёкія ярка-малінавыя аблокі, якія былі падобны на казачных жар-птушак.Хомчанка.Мужчыны адзін за адным, несучы на плячах косы, у якіх люстравалася сонца, сыходзіліся да брыгадзіравай дзялянкі на сняданак.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)