Баго́н ’высокае месца’ (мінск. абл.; Талстой, Геогр., 155). Талстой (там жа, 155–156) лічыць, што тут вынік семантычнага працэсу развіцця па прынцыпу «верх» ⟷ «ніз», г. зн. «багна» → «ўзгорак». Гл. яшчэ (Талстой, там жа, 98–103, 161) рад падобных семантычных паралелей на прыкладзе іншых тэрмінаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патарча́ка, патырча́ка ’кол, палка, якія тырчаць у плоце, з зямлі’ (ТСБМ, Янк. 2; КЭС — Сачанка), ’стрэмка’ (глыб., Сл. ПЗБ), ’замінка’, ’непатрэбная рэч’ (Бір. Дзярж.), патарча́чына ’невідочная з зямлі ці з багна абгніўшая дзеравіна’ (КЭС, лаг.). Да тырча́ць (гл.). Роднасныя рус.усх.пото́рча, пск.пото́рчевина ’палка, ражон, шост, уваткнутыя ў зямлю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хлёхаць Вадкая багна (Слаўг.). Тое ж хліхаці́нне, хліхаццё (Слаўг.).
□ ур. Хлёхаць (балота) каля в. Бахань Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
swamp
[swɑ:mp]1.
n.
бало́та n.; ба́гна, дрыгва́f.
2.
v.
1) заліва́ць, затапля́ць
The wave swamped the boat — Хва́ля затапі́ла чо́вен
2) засыпа́ць, зава́льваць
He was swamped with letters — Яго́ засы́палі ліста́мі
•
- moss swamp
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Аплаві́чнік ’сушаніца балотная (багнавая) Gnophalium ulginosum’ (Крывіч, 4, 1923). Утворана ад кораня лексемы плаў ’багна’ (Талстой, Геогр., 171 і наст.) пры дапамозе прэфікса о‑, які ўказваў на тое, што расліна гэта расце каля багны; суфікс сведчыць аб магчымасці прамежкавай формы тыпу *плавіца. Параўн. таксама поплавіца трава, якая расце ў вадзе’ (Талстой, Геогр., 172).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́чышча ’паглыбленне на паверхні зямлі, па якім цячэ рака’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), рэ́чыца ’старое рэчышча’ (ЛА, 2), рачы́шча ’тс’ (чэрв., Сл. ПЗБ), ро́чышча ’месца, дзе цякла рака’ (Яшк.). Укр.річище, польск.rzeczysko, в.-луж.rěčišćo, rěčnišćo, чэш.řečiště, славацк.riečište ’рэчышча’, балг.рѐчище ’тс’. Прасл.*rečišče. Ад рака (гл.), як багнішча < багна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пло́міна ’палонка, незамёрзлая частка ракі або возера’ (Сцяшк. МГ). З польск.plonina ’палонка, пелька’, якое з польск.ріо ’багна’ < рві, параўн. кацеўск.рві, plisty ’багністы (пра зарастаючыя азерцы)’ < прасл.*ръlъ ’балота, якое часова заліваецца вадою’, параўн. ст.-рус.пол ’тс’, рус.полая вода, половодье; роднаснае літ.pūliai ’гной’ < *і .e.pul‑o‑s (Банькоўскі, 2, 624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заме́рзнуцьізамёрзнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. заме́рз, ‑ме́рзла і замёрз, ‑мёрзла; зак.
1. Ператварыцца ў лёд, зацвярдзець ад холаду. Вада ў вёдрах замерзла. □ Усё замерзла пад пялёнкаю Снегу белага, халоднага.Купала.Цяпер, зімою, багна замерзла, і вецер збірае ля кустоў гурбы снегу.Дадзіёмаў.// Пакрыцца лёдам, ледзяной коркай. Рэчка замерзла. Вокны замерзлі. □ Замерзла ноччу шпаркая, крыніца.Багдановіч.// Сапсавацца, выйсці са строю ад холаду. На вадакачцы замерзлі трубы. Матор замёрз.
2. Загінуць, памерці ад холаду. Замерзнуць у полі. □ Галубяняты яшчэ не замерзлі, варушыліся.Брыль.// Моцна азябнуць; прамерзнуць. Шафёр вылез, абышоў машыну, паглядаючы на колы, і загаварыў да Сцяпана: — Замерзлі, дзядзька Лазарук?Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sponge1[spʌndʒ]n.
1. гу́бка;
a rubber sponge гу́мавая гу́бка
2. гу́бчатае, гу́бкавае рэ́чыва; пенапла́ст
3.ба́гна, твань
4.med. тампо́н (з марлі і ваты);
sponge tissuephysiol. гу́бчатая тка́нка
5.BrE біскві́т
6. абціра́нне гу́бкаю;
have a sponge down абціра́цца гу́бкаю
♦
throw up the spongeinfml прызна́ць сябе́ перамо́жаным
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
зялёнка
1. Крынічнае месца, пакрытае цёмна-зялёнай расліннасцю (Слаўг.).
2.Багна (Слаўг.).
□ ур. Зялёнка (лес) каля в. Журавічы Рагач., ф-к Зялёнкавічы (1726) у Крыч. старостве (ЦДГА БССР, ф. 694, воп. 4, інв. 1160, ск. 124), ур. Зялёнка (высахлая багна) каля в. Дабранка Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)