схаладзе́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і схаладнелы. Можна сабе ўявіць, што павінны былі адчуць гэтыя прамоклыя і схаладзелыя людзі. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сашчамі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчэ́міцца; зак. (разм.).
1. Шчыльна самкнуцца, злучыцца (пра зубы, пальцы і пад.).
2. перан. Пра сэрца, душу: адчуць боль, цяжар пад уплывам якога-н. пачуцця.
Ад жалю сашчамілася сэрца.
|| незак. сашчамля́цца, -я́ецца і сашчэ́млівацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Прыаса́міцца ’прыняць самавіты выгляд; адчуць уласную сілу; выпрастацца; фарсіста прыбрацца’ (Нас.). Да зафіксаванага там жа аса́міцца (гл.), аса́місты — народнаэтымалагічнага пераасэнсавання (пад уплывам сам) слова аса́ністы. Параўн. аналагічнае рус. дыял. приоса́миться ’падбадзёрыцца, прыняць паважны выгляд’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zażenować się
зак. засаромецца; збянтэжыцца; сканфузіцца, адчуць няёмкасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
разла́савацца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; зак.
Разм. Стаць вельмі ласым, адчуць яшчэ большае жаданне ласавацца. — Вось каб яшчэ арэхаў знайсці! — прамовіў Мірон. — Разласаваўся, — усміхнуўся Віктар. — Не на кожным кроку гэта здараецца, браток ты мой. Маўр. // перан. Адчуць яшчэ большае жаданне да чаго‑н.; разахвоціцца. (Якім мацней прыціскае .. [Паўлінку] к сабе і хоча пацалаваць) .. [Паўлінка:] Ого! Разласаваўся!.. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працверазі́цца, ‑цверажуся, ‑цвярэзішся, ‑цвярэзіцца; зак.
Стаць, адчуць сябе цвярозым пасля выпіўкі; выцверазіцца, працверазець. Калі дзед працверазіўся, Анупрэй з яго пачаў жартаваць. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Паслабаджа́ць ’аслабляць нацягнутае або туга завязанае, адпускаць’ (Юрч., Бяльк.), паслабадніць ’параскашнець, зрабіцца прастарней’, ’вызваліцца, мець вольны час’, ’адчуць сябе лепш’ (Юрч., Сл. ПЗБ). УтворанД ад слабода < свабода (гл.) і слабодны і прэфіксе па‑ са значэннем пашырэння дзейнасці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паўзя́цце ’адвага, дзёрзкасць’, паўзяце ’набрацца (смеласці, ахвоты)’, паўзяцца ’хутка набыць навыкі ў рабоце, налажыцца’, ’стаць адважным аж да дзёрзкасці’ (Нас.). Паланізм. Параўн. польск. powziąć ’прыняць, задумаць, намеціць’, ’адчуць (упэўненасць), powzięcie (się) — дзеянне ад powziąć (się). Да ўзяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заняду́жаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Адчуць сябе хворым, нядужым; захварэць. — Нешта зусім кепска адчуваю сябе, проста-такі раскіс, занядужаў, — прызнаўся цяпер Янукевіч Ваўчку. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асаро́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго.
Паставіць у становішча, якое прымушае адчуць сорам, няёмкасць. [Патапавіч:] — Гэты мой сваток Саладуха асароміў усіх нас тым свінарнікам. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)