1. Па-разбойніцку напаўшы, сілай адабраць у каго‑н. што‑н. Нямецка-фашысцкія захопнікі разбурылі і абрабавалі арцельную гаспадарку.Жычка.Сам злодзей, Мартыневіч мог украсці толькі нешта дробнае, але каб так абрабаваць чалавека, то не.Чарнышэвіч.// Непамернымі падаткамі, паборамі або карыстаючыся ашуканствам, абабраць каго‑н.
2.перан. Пазбавіць духоўных сіл; апустошыць. Для беларусаў і ўкраінцаў рыхтаваў [Пілсудскі] легіёны асаднікаў і заключаў змовы з езуітамі. Трэба ж абрабаваць зямлю і душу.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́хапіць, ‑шлю, ‑піш, ‑піць; каго-што.
1. Імгненна выняць, дастаць. Выхапіць шаблю з ножнаў. □ [Жанчына] кінулася наперад і выхапіла дзяўчынку проста з-пад машыны.Скрыпка.// Узяць што‑н. наўгад, выпадкова. Выхапіць цытату.//перан. Вылучыць святлом, позіркам і пад. Агеньчык цыгаркі на момант выхапіў з цемры.. твар [Цімоха], чорную калматую бараду, аблуплены казырок салдацкай шапкі.Сіўцоў.
2. Схапіўшы, забраць, адабраць; вырваць. Выхапіць палку з рук.//перан. Вызваліць. Недзе там застаўся.. камандзір, іх таварыш. Пакуль гітлераўцы апамятаюцца, трэба выхапіць яго адтуль.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нацкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., кагонакаго-што, здадан.сказам і без дап.
1. Падахвоціць сабак да нападу на каго‑н. Нацкаваць зграю сабак на воўка. □ — Ты чаго? — прыўстаў Юрка. — На мяне Сцёпа Палкана нацкаваў... — усхліпваючы, прашаптаў Рыгорка. — Ледзь не парваў мяне...Курто.
2.перан.Разм. Падбухторыць да якіх‑н. варожых дзеянняў супроць каго‑н. Пан староста Наўроцкі, вядома, не ўспомніў, што нядаўна ксяндзы нацкавалі асаднікаў і мясцовую шляхту, каб адабраць царкву пад касцёл у адной вёсцы.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
bread[bred]n.
1. хлеб;
a loaf/slice/piece of bread бо́хан/лу́ста/кава́лак хле́ба;
white/brown bread бе́лы/чо́рны хлеб;
daily bread хлеб надзённы
2.infml, dated гро́шы
♦
take the bread out of smb.’s mouthадабра́ць у каго́-н. пра́цу і тым са́мым пакі́нуць яго́ без сро́дкаў на пражыццё
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
кульга́вы, ‑ая, ‑ае.
1. З карацейшай ці балючай нагой. Вартаўнік, кульгавы дзед Антось, сядзеў на шырокай дубовай калодцы і зябка пазяхаў.Якімовіч./узнач.наз.кульга́вы, ‑ага, м.; кульга́вая, ‑ай, ж.У кульгавага кій адабраць.З нар.
2.Разм. Са зламанай або карацейшай, чым другія, ножкай (пра рэчы). Шаройка сеў каля стала, абгледзеў хату, пахістаў кульгавы стол.Шамякін.
3.Разм. Больш кароткі, чым другі, другія (пра нагу, пра ножку чаго‑н.). — Базыль з’ездзіўся, бач, і стары, і лыжы паламаныя, — матнуў Базыль кульгавай нагой.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забра́ць
1. (адабраць) wégnehmen*vt; (áb)nehmen*vt;
забра́ць з сабо́ю mítnehmen*vt;
2. (захапіць) mítnehmen*vt; entnéhmen*vt (на пробу);
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Накаса́цца ’навязацца, прычапіцца’ (Гарэц., Бяльк., Сцяшк. Сл., Юрч., Шн., Рам.), сюды ж на́кась ’назола’ (Яўс.), на́касць ’няшчасце, бяда’ (Сцяшк. Сл.), накаснік ’злыдзень’ (Полымя, 1980, 8, 253); параўн. таксама накасні́ць ’адабраць сілы’ (Сл. ПЗБ). Гл. касны ’дрэнны’, якое суадносяць з рус.касть ’свавольства, паскудства’, ’дрэнь, брыдота’ і інш., што, паводле Трубачова (Эт. сл., 9, 158), узыходзіць да прасл.дыял.*kastь, параўн. накасціць ’паскудзіць, брудзіць’ (Нас.). Параўн. таксама касі́цца ’спраўляць гулі’: Касяцца чорты у Радзіцком болоці (ТС). Не выключана, што дзеяслоў накасацца суадносіцца з рус.касаться ’дакранацца’, параўн. асабліва адкасацца ’адвязацца, адчапіцца’, гл. адкасывацца; у такім разе, магчыма, што пералічаныя вышэй словы могуць мець рознае паходжанне: словы са значэннем ’навязвацца, надаядаць’ належаць да *kasati (sę), што чаргуецца з часаць (Бернекер, 1, 491; Фасмер, 2, 206), астатнія да *kastь, што звязана з *kostь (Трубачоў, Эт. сл., 9, 157), гл. касці́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
odebrać
odebra|ć
зак.
1.адабраць;
~ć sobie życie — пазбавіць сябе жыцця;
2. атрымаць;
~ć list — атрымаць пісьмо (ліст);
~ć dziecko — прыняць дзіця (пры родах);
~ło mu mowę — у яго мoву адняло; ён анямеў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кійм.
1. па́лка ж.;
2. (для опоры при ходьбе) па́лка ж., трость ж., по́сох;
3. (бильярдный) кий;
◊ не кі́ем, дык па́лкай — что в лоб, что по́ лбу; не мытьём, так ка́таньем;
у ста́рца к. адабра́ць — у ни́щего по́сох отня́ть;
вы́меняць к. на була́ўку — променя́ть куку́шку на я́стреба
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыму́сіць, ‑мушу, ‑мусіш, ‑мусіць; зак., каго.
Сілаю або нейкім іншым уздзеяннем дамагчыся, каб нешта было зроблена, выканана; абавязаць, патрэбаваць зрабіць што‑н. — Мяне ніхто не можа прымусіць, калі я гэтага не захачу сам, — чаканячы кожнае слова, прамовіў Ваханаў.Колас.Дзядзька спаткаў.. [вучняў] у сенях каля парога, прымусіў яшчэ на двары паабціраць венікам ногі.Брыль.Як ні ўпіраўся Сашка, бабка Вікця прымусіла ўнука выпіць шклянку густога, смачнага малака.Даніленка.Сілаю ў чалавека можна толькі адабраць, але прымусіць, каб ён даў табе што-небудзь, нельга.Карпаў.// Выклікаць пэўныя дзеянні, учынкі, стан у каго‑н. Яны абодва ніколі не кралі — голад прымусіў Мішку злавіць гэтую курыцу.Лупсякоў.Гудок на фабрыцы прымусіў.. [Зыдора] паддаць ходу.Чорны.Усякі выпадак, нават нязначны, можа прымусіць цябе хвалявацца, думаць, разважаць...Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)