1.Спец. Прыстасаванне, прылада для ўшчыльнення, утрамбоўвання чаго‑н.
2. Прыстасаванне для змяншэння або прадухілення ўцечкі вадкасцей, пары, газаў праз зазоры паміж дэталямі, часткамі якога‑н. механізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эсплана́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Незабудаванае месца паміж крапаснымі сценамі і гарадскімі збудаваннямі.
2. Плошча, участак зямлі перад якім‑н. вялікім будынкам.
3. Шырокая вуліца з алеямі пасярэдзіне.
[Фр. esplanade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яе́чня, ‑і, ж.
Ежа з разбітых і запечаных у тлушчы яец. На снеданне гаспадыня падала яечню: на вялікай скавародцы гарэлі сонцамі паміж апетытных кавалкаў румянага сала штук шэсць жаўткоў.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пе́ля ’балотца паміж полем і стаячай вадой’ (Некр.), ’лужа’ (Сабаленка), ’частка ракі, якая зімою не замярзае’ (рэч., ЛА, 2), ’палонка’ (петрык., нараўл., ЛА, 2). Да пель (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́зрыў ’нязгода (паміж братамі)’, ’перарванне, перапынак (хваробы, смутку)’ (Нас.), балг.ра́зрив ’разрыў (сэрца)’, ’разладжаны, расстройванне планаў’ — інтанацыйны варыянт аддзеяслоўнай лексемы разрыў. Да раз‑/роз‑ і рваць (гл.).
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
раскла́сціI
1. (размясціць па розных месцах) áuslegen vt; áusbreiten vt;
2. (размеркаваць паміж кім-н, чым-н.) áusteilen vt; vertéilen vt;
3. (вогнішча) ein (Láger)feuer (án)machen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АЦЫКЛІ́ЧНЫЯ ЗЛУЧЭ́ННІ,
аліфатычныя злучэнні, арганічныя злучэнні, у якіх атамы вугляроду звязаны паміж сабой у адкрытыя лінейныя ці разгалінаваныя ланцугі. Ацыклічныя злучэнні з простымі сувязямі паміж атамамі вугляроду адносяцца да насычаных злучэнняў, з адной ці некалькімі двайнымі або трайнымі вуглярод-вугляроднымі сувязямі — да ненасычаных злучэнняў. Пад уздзеяннем каталізатараў і высокіх т-р адбываюцца хім. ператварэнні паміж насычанымі і ненасычанымі ацыклічнымі злучэннямі, а таксама паміж ацыклічнымі злучэннямі і аліцыклічнымі злучэннямі. Практычнае значэнне мае ператварэнне ацыклічных злучэнняў у араматычныя (гл.Араматызацыя). Да ацыклічных злучэнняў належаць вуглевадароды і іх вытворныя (спірты, кіслоты, эфіры, аміны і інш.), тлушчы і вугляроды (цукры, крухмал, клятчатка і інш). Асн. крыніца ацыклічных злучэнняў — нафта, прыродны газ, прадукты расліннага паходжання.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пераблы́тацца, ‑аецца; зак.
1. Пераплесціся паміж сабою.
2.перан. Бязладна перамяшацца. Сваяцкія ніці паміж імі даўно пераблыталіся, а то і зніклі зусім, але тым не менш кожны з Гараўцоў лічыў сябе выхадцам з адной сям’і.Хадкевіч.Як усё добра складвалася, меркавалася — і вось на табе, з’явіўся нейкі палонны француз, нейкі Мішэль, і ўсё пераблыталася, ускладнілася...Сачанка.// Страціць выразнасць, паслядоўнасць, стаць бязладным, хаатычным (аб думках, успамінах і пад.). Пераблыталіся думкі. □ Усё перакруцілася, пераблыталася ў галаве.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канкурэ́нцыя, ‑і, ж.
1. Саперніцтва ў чым‑н., барацьба за перавагу, за лепшыя вынікі ў дасягненні адной і той жа мэты. — Дзіўна, што .. [газета] захавалася да гэтага часу, вытрымала мацнейшую канкурэкцыю, — гаворыць клерк з захапленнем.Новікаў.
2. Барацьба паміж прыватнымі вытворцамі за больш выгадныя ўмовы вытворчасці і збыту тавараў пры таварным спосабе вытворчасці; барацьба паміж капіталістамі за забеспячэнне найбольшага прыбытку.
•••
Па-за канкурэнцыяй — пра чалавека ці прадмет, з якім ніхто або нішто не можа параўнацца.
[Ад лац. concurrere — бегчы разам.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)