чарвято́чына, ‑ы, ж.
1. Адтуліна, дзірка ў чым‑н., праедзеная чарвямі або лічынкамі. І расці шкадаванню ў душы Тых, хто быў да нячыстага падкі: У кашы не плады, у кашы — З чарвяточынай сохнуць ападкі. Маляўка. Сцены зрыты чарвяточынамі, падобнымі да арабскіх літар. Бядуля. // Месца ў чым‑н., сапсаванае, паточанае чарвямі. // Парахня на паточаным месцы. І праз колькі год пасыплецца на рассохлыя плінтусы, пад якімі заціснуты канцы пакарабачаных масніц, жоўтая чарвяточына. Чыгрынаў.
2. перан. Пра якія‑н. хібы, недахопы, заганы ў кім‑, чым‑н. «Подлая твая душа, — гнеўна абарваў яго другі [герой], — з чарвяточынай. Ты заўсёды толькі аб сабе і думаеш, табе напляваць на ўсіх і на ўсё, у цябе сумлення як кот наплакаў...» Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шке́льца, ‑а, н.
1. Памянш. да шкло (у 2 знач.); невялікі выраб са шкла. Маша ўбачыла праз шкельцы яе акуляраў, што Іра глядзіць на яе зняважліва і насмешліва. Шамякін. Шкельца гадзінніка запацела ад вільгаці. Капыловіч. // Асколак, частка, кавалак шкла. Народ кінуўся за .. [Ганнаю] ў завулак, пакідаючы сляды на гарачай, як прысак, зямлі, уціскаючы драбнюткія шкельцы ад пабітых акон у асфальт. Гурскі. // перан. Пра тое, што па сваіх уласцівасцях (колеру, бляску, цвёрдасці, празрыстасці і пад.) нагадвае шкло. На .. [дарозе] то там, то тут былі раскіданы серабрыстыя шкельцы лужын, у якія глядзеліся белыя, вымытыя першымі дажджамі хмаркі. Гамолка.
2. толькі мн. (шке́льцы, ‑аў). Разм. Акуляры або пенснэ. Не знайшоўшы, відаць, злога, .. [паэт] зноў надзяваў шкельцы і тады пачынаў мармытаць-абдумваць новыя радкі... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсерва́цыя
(лац. observatio)
1) уважлівае нагляданне, сачэнне, агляд, 2) назіранне на працягу пэўнага тэрміну над ізаляванымі ў спецыяльным памяшканні здаровымі людзьмі, якія маглі мець кантакт з хворымі;
3) вызначэнне месцазнаходжання судна па берагавых прадметах або па нябесных свяцілах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
а́мпельны
(ад ням. Ampel = падвесная ваза для кветак);
а-ыя расліны — дэкаратыўныя расліны са звіслымі парасткамі, павойнымі сцёбламі і прыгожым лісцем, якія вырошчваюцца ў падвесных вазах, гаршках і скрынках для ўпрыгожвання памяшканняў, балконаў (напр. бягонія, традысканцыя, плюшч, настурка).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аналагі́чны
(гр. analogikos)
1) заснаваны на аналогіі (напр. а. метад);
2) падобны, адпаведны;
а-ыя органы — органы жывёл і раслін, якія выконваюць аднолькавыя функцыі, хоць і адрозніваюцца па будове (напр. лёгкія і жабры, лісты і калючкі); параўн. гамалагічны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бібліятэ́ка
(лац. bibliotheca, ад гр. bibliotheke)
1) установа, якая збірае, захоўвае і выдае кнігі чытачам;
2) набор кніг, прызначаных для пэўнай групы чытачоў (напр. б. агранома, б. настаўніка);
3) набор кніг, якія знаходзяцца ў чыім-н. прыватным карыстанні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інвента́р
(п.-лац. inventarium = вопіс)
1) сукупнасць рэчаў, прылад, якія складаюць маёмасць прадпрыемства, установы, арганізацыі;
2) дакладны спіс гэтай маёмасці; вопіс, рэестр;
3) апісанне феадальных уладанняў у Польшчы, Вялікім княстве Літоўскім, Венгрыі ў 16 — першай пал. 19 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
полімарфі́зм
(ад полі- + -марфізм)
1) здольнасць аднаго і таго ж рэчыва крышталізавацца ў розных формах (параўн. таксама дымарфізм 1);
2) наяўнасць у межах аднаго віду раслін або жывёл асобін, якія рэзка адрозніваюцца паміж сабой (параўн. таксама дымарфізм 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пракарыёты
(ад лац. pro = перад, замест + гр. karyon = ядро)
мікраскапічныя арганізмы, якія ў адрозненне ад эўкарыётаў не маюць у сваіх клетках марфалагічна аформленага, адасобленага ядра і тыповага храмасомнага апарату; аб’яднаны ў два аддзелы — сіне-зялёныя водарасці і бактэрыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
спо́нсар
(англ. sponsor)
1) асоба (арганізацыя, прадпрыемства), якая фінансуе якое-н. мерапрыемства, арганізацыю;
2) фірма, якая заказвае радыё- або тэлепраграму ў рэкламных мэтах;
3) ініцыятар, арганізатар;
4) дзяржава або палітычны дзеяч, якія прапанавалі праект рэзалюцыі па міжнародным пытанні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)