◎ Нязі́пер ’званочак балонскі, Campanula bononiensis L.’ (Кіс.). Відаць, ад нізіпернік, нізіперніца ’гусялапка’ (гл.) па падабенству лекавых уласцівасцей.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыдве́чны ’стары’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Відаць, дыялектная трансфармацыя спрадве́чны (гл.). Параўн. рус. дан. предве́чный ’надта стары’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прэс ’прас’ (лельч., ЛА, 3). З прас (гл.), замена а > э пад націскам, відаць, мае гіперычны характар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пы́тка ’біч, сплецены з раменьчыкаў’ (смарг., Сл. ПЗБ). Відаць, кантамінацыя (плётка ’тс’ і рус. пытать ’фізічна ўздзейнічаць’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́квіца ’расліна крынічнік лекавы, Veronica officinalis L.’. Расліна, падобная на бабоўнік, відаць, названа як ракаўнік 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Су́кань, су́конь ’суконная пража’ (ТС). Дэрыват ад суканы < сукаць (гл.) з суф. ‑ь; ‑о‑, відаць, гіперкарэктнага паходжання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяду́шкі ’ежа з яец, смажаных на сале’ (Сцяшк.). Відаць, да сядаць (гл.), аднак матывацыя не зусім зразумелая.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́палкі ’тапачкі’, адз. л. то́палка (ПСл). Відаць, да тапкі (гл.), збліжанае з топаць, гл. Параўн. топці, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стаі́цца, стаюся, стоішся, стоіцца; зак.
1. Схавацца і прытаіцца, імкнучыся застацца незаўважаным. Аўгіня асцярожна ўвайшла ў двор, ціхенька расчыніўшы веснічкі, і стаілася за вуглом, каб не папасціся каму на вочы. Колас. Стаіўся на печы і я, не дыхну, чакаючы, што скажа свякруха. Адамчык. Адсюль відаць хмызняк перад дарогай, у якім стаіліся, замерлі штурмавыя групы. Ваданосаў. // Прытаіцца, чакаючы каго‑, што‑н. Змоўкла і Аксана. Стаілася, напружылася, ператварылася ўся ў слых — яна, па ўсім відаць было, хацела першая пачуць Мішэлеву хаду. Сачанка. [Дзяркач] выцягнуў шыю і насцярожыўся, як той кот, што стаіўся над мышынай норкай. Чавускі. // Прыціхнуць, зменшыць актыўнасць. Шаройка, пасля таго, як яго знялі з брыгадзіра, стаіўся, прыціх, нават на вуліцы рэдка паказваўся. Шамякін. / Пра лес, бор, дрэвы і пад. Наставала мяккая, лагодная ноч. Лес стаіўся, натапырыўся, — слухаў. Злягаўся снег. Пташнікаў. Недзе ў сінечы неба спяваў жаўрук. Яго трапяткая песня звінела над полем, як струна на скрыпцы. І ўсё навокал сцішылася, нават вецер стаіўся ў леташняй парудзелай траве. Асіпенка.
2. Не прызнацца ў чым‑н. Але цяпер .. [Ганя] стаілася. Нічога не адказала. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
gorzeć
gorze|ć
незак. гарэць; палаць;
~ją świece — гараць свечкі;
~ć wstydem перан. гарэць ад сораму;
gore! уст., абл. гарыць!; пажар!;
na złodzieju czapka gore — хто парася ўкраў, таму ў вушах вішчыць; відаць па вачах, што ходзіць па начах
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)