каўне́р, ‑няра, м.

Верхняя, часцей прышыўная частка адзення, якая прылягае да шыі. Вышыты каўнер. Каракулевы каўнер. Паставіць каўнер. □ Шэрае летняе паліто .. [Зараніка] стала плямістым, капялюш намок, і з абвіслых палёў сцякала за каўнер вада. Хадкевіч. Каўнер ціснуў горла, замінаў гаварыць. Мележ.

•••

Браць (узяць) за каўнер гл. браць.

За каўнер не капае гл. капаць.

Закласці за каўнер гл. закласці.

[Ням. Kolner.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гара́, -ы́, мн. го́ры і (з ліч. 2, 3, 4) гары́, гор, ж.

1. Значнае ўзвышша, што ўзнімаецца над мясцовасцю або выдзяляецца сярод іншых узвышшаў.

Каўказскія горы.

Спускацца з гары.

Снежная г.

2. толькі мн. Горная краіна, гарыстая мясцовасць.

Жыхары гор.

Паход у горы.

3. перан., чаго, з чаго. Вялікая колькасць чаго-н. складзенага ў кучу.

Г. дроў.

Горы кніг.

4. Памяшканне, прастора паміж столлю і дахам у будынку; гарышча.

Злажыць сена на гару.

Зёлкі сушаць звычайна на гары.

5. (з прыназ. «у», «з», «на»). Вышыня, верх.

Шум чуўся з гары.

◊

Абяцаць залатыя горы — абяцаць надта многа.

Гарою стаяць за каго-што — усімі сіламі абараняць.

Горы варочаць — вельмі многа рабіць.

Горы вярнуць на каго (разм., неадабр.) — няславіць каго-н., гаварыць пра каго-н. многа непрыемнага.

Горы перавярнуць — зрабіць вельмі значную работу.

Не за гарамі —

1) пра нешта блізкае, што хутка наступіць;

2) блізка, недалёка (быць, знаходзіцца).

|| памянш. го́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. го́рны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Г. хрыбет.

Горная краіна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

бака́л м Wéinglas n -es, -gläser; Séktglas n; Römer m -s, - (з каляровага шкла);

падня́ць бака́л за каго-н das Glas auf j-s Wohl erhében*; auf j-s Wohl trínken*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

наўздаго́н прысл разм (перакладаецца пры дапамозе прыстаўкі nach- у спалучэнні з адпаведным дзеясловам):

пусці́цца за кім-н наўздаго́н j-m náchjagen, j-m náchsetzen;

кры́кнуць каму-н наўздаго́н j-m náchrufen* [hinterhér rúfen*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

спыта́цца разм

1. гл спытаць

1.;

2. (прасіць дазволу) j-s Erláubnis [Zústimmung] éinholen, j-n um Erláubnis [Zústimmung] bítten*;

3. безас:

за гэ́та з цябе́ спыта́ецца dafür wirst du Réchenschaft áblegen müssen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

аўтбо́рт

(англ. outboard, ад out = па-за + board = борт)

падвесны матор, часам і сама лодка з падвесным маторам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

барыёны

(ад бары- + іон)

элементарныя часціцы (нуклоны, гіпероны) з паўцэлым спінам і масай, не меншай за масу пратона.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бортрады́ст

(ад борт + радыст)

член экіпажа самалёта, які падтрымлівае сувязь з зямлёй і адказвае за стан работы радыёапаратуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гру́зчык, ‑а, м.

Рабочы, які займаецца пагрузкай або разгрузкай чаго‑н. Адзін за другім ідуць з баржы на прыстань грузчыкі, несучы мяшкі з мукою. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

малаха́й, ‑я, м.

1. Шапка з шырокімі навушнікамі, падбітая футрам. Стары падняўся, надзеў малахай, развітаўся з усімі за руку. Навуменка.

2. Шырокі кафтан без пояса.

[Ад калм. махла.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)