Oculi avidiores sunt, quam venter
Вочы больш прагныя, чым жывот.
Глаза более жадные, чем живот.
бел. Трыбух кажа годзі, а вочы ‒ яшчэ. Горка праглынуць, жаль пакінуць. Вачам завідна, ды страўніку не пажыўна.
рус. Брюхо сыто, да глаза голодны. Сам-то наелся, да глаза не сыты. Душа не принимает, а глаза всё больше просят. Сытых глаз на свете нет.
фр. Avoir les yeux plus grands (plus gros) que le ventre (Иметь глаза побольше, чем живот).
англ. The eye is bigger than the belly (Глаз больше живота).
нем. Man füllt leichter den Bauch als die Augen (Скорее наполнишь живот, чем глаза). Die Augen kann niemand füllen (Глаза нельзя никогда наполнить).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ра́наII прысл
1. früh;
ра́на ці по́зна über kurz oder lang;
◊ хто ра́на ўстае́, таму́ Бог дае́ ≅ früh níeder und früh auf, verlängert den Lébenslauf;
2. безас у знач вык:
яшчэ́ ра́на es ist noch früh
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
далёка,
1. Прысл. да далёкі (у 1, 2 знач.).
2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго‑, чаго‑н. Да горада яшчэ далёка.
3. у знач. вык. Пра няскоры надыход якога‑н. часу, пары. Да змены было яшчэ далёка. □ Жураўлі ляцяць высока — зіма яшчэ далёка. З нар.
4. безас. у знач. вык., каму-чаму, да каго-чаго. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім‑, чым‑н. Да вялікіх мне далёка, я за імі не цягнуся. Панчанка.
•••
Далёка за... — а) праз доўгі час пасля чаго‑н. Мікола заснуў далёка за поўнач. Краўчанка; б) многа больш, чым... Яму ўжо далёка за пяцьдзесят.
Далёка зайсці гл. зайсці.
Далёка не... — зусім не... [Шпунцік] далёка не стары яшчэ, — толькі што пайшоў сорак трэці год. Корбан.
Далёка не заедзеш гл. заехаць.
Далёка пайсці гл. пайсці.
Далёка хадзіць не трэба гл. трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
терпе́ть несов.
1. (безропотно переносить) цярпе́ць, трыва́ць;
терпе́ть боль цярпе́ць боль;
бы́ло о́чень бо́льно, но пришло́сь терпе́ть было́ ве́льмі балю́ча, але́ давяло́ся цярпе́ць (трыва́ць);
2. (мириться с кем, с чем) цярпе́ць; (сносить) зно́сіць; (выносить) выно́сіць; (переносить) перано́сіць;
он не те́рпит возраже́ний ён не выно́сіць (не перано́сіць) пярэ́чанняў;
3. (подвергаться чему-л.) не́сці, цярпе́ць, перажыва́ць;
терпе́ть убы́тки не́сці стра́ты;
терпе́ть пораже́ние цярпе́ць пара́зу;
терпе́ть неуда́чу цярпе́ць няўда́чу;
терпе́ть неприя́тности цярпе́ць (перажыва́ць) непрые́мнасці;
◊
вре́мя те́рпит час яшчэ́ ёсць, час (яшчэ́) дазваля́е, ча́су (яшчэ́) хапа́е;
вре́мя не те́рпит ча́су ма́ла (няма́), час не чака́е;
де́ло не те́рпит (отлага́тельства) адкла́дваць (спра́вы) не́льга, спра́ва не чака́е;
бума́га всё те́рпит папе́ра ўсё вы́трымае;
терпе́ть не могу́ цярпе́ць не магу́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
frágen
vt, vi (nach D, über A, um A, wegen G) пыта́ць, пыта́цца (пра каго-н., пра што-н.)
es fragt sich noch… — яшчэ́ трэ́ба спыта́ць…, гэ́та яшчэ́ выкліка́е сумне́нні
um Rat ~ — прасі́ць пара́ды
da ~ Sie noch! — вы яшчэ́ пыта́ецеся!
wenn ich ~ darf — дазво́льце спыта́ць
2)
díese Wáre ist sehr gefrágt — гэ́ты тава́р карыста́ецца вялі́кім по́пытам
3)
j-n als Zéugen ~ — юрыд. дапы́тваць каго́-н. у я́касці све́дкі
◊ er hat mir ein Loch in den Leib gefrágt — ён заму́чыў мяне́ сваі́мі пыта́ннямі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
вы́церабіць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., што.
1. Высечы, ссячы. У той жа дзень .. [Ігнат і Крылоў] выбралі вось гэту дзялянку, дзе яшчэ перад вайной былі высечаны старыя дубы, выцерабілі кусты і з дапамогай жонкі Ігната і яшчэ аднаго лесніка пасадзілі жалуды. Шамякін.
2. Вырваць (пра лён, каноплі і пад.). Умеюць .. [лён] вырасціць, выцерабіць, разаслаць, давесці да ладу шчырыя рукі ільнаводаў. Бялевіч.
3. Разм. Выесці, з’есці. Выцерабіць міску капусты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павесяле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца вясёлым, весялейшым. Дзеці разварушыліся, павесялелі і выйшлі з таго стану замкнёнасці, у якім яны яшчэ так нядаўна былі. Колас. А калі Міхаська пачаў бегаць у школу ды пакрысе чытаць буквар, бацька павесялеў яшчэ больш. Якімовіч. // Стаць, зрабіцца лепшым, прыгажэйшым і пад. Горад, здавалася, пасвятлеў і павесялеў. Грахоўскі. Добра расце ўсё, зямля неяк павесялела, быццам бы маладою стала. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стро́і, ‑яў; адз. няма.
Разм. Уборы, убранне. [Надзейка:] — Проську хоць яшчэ раз замуж аддавай — столькі строяў. Васілевіч. І яны, яшчэ зусім маладыя дзяўчаты, убраныя ў самыя квяцістыя свае строі, ходзяць па рынку і купляюць то прыгожую хусцінку, то пернікі, то абаранкі. Сіпакоў. / у паэт. ужыв. Чырвоным полымем шугае малады асіннік на ўзлеску, у жоўтыя строі ўбраліся трапяткія бярозкі, янтарныя каралі рабін зіхацяць у лагодных промнях сонца. Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчамі́ць, шчэміць; незак., што.
1. Раздражняць (скуру і пад.). Перав[я]сла рукі шчэміць, Сноп ісці скакаць гатоў. Цётка.
2. Выклікаць адчуванне тупога болю. Туга шчаміла сэрца.
3. Выклікаць сум, тугу, адчуванне прыгнечанасці і пад. Шмат зазнаў я горычы з нудою, Што шчаміла, мучыла, пякла... Багдановіч. Смутак жа па .. [сябрах] яшчэ такі свежы ў сэрцы Максіма, яшчэ такім пякучым болем шчэміць душу, што нібы гэта здарылася ўчора. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жы́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Абл. Чырвоная істужка. [Стафан] паспеў яшчэ да вячэры прыбрацца.. і нават новую чырвоную жычку прыладзіў да каўняра сарочкі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)