канцэ́рт маста́цкай самадзе́йнасці Kultúrprogramm n -s, -e;
ве́сці канцэ́рт durch das Prográmm führen;
2. (музычнытвор) Konzért n -(e)s, -e;
◊ кашэ́чы канцэ́рт Kátzenmusik f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ігра́цьіграць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1.што на чым і без дап. Выконваць (музычны твор, п’есу на сцэне, ролю і інш.).
І. на акардэоне.
І. ролю партызана.
2.на чым, у чым. Блішчаць, пералівацца рознымі колерамі, быць у руху, змяняцца (пра ўсмешку і пад.).
Усмешка іграе на твары.
3. Тое, што і гуляць (у 2 знач.).
І. у хакей.
4.перан. Быць у бадзёрым, узбуджаным стане (пра пачуцці, уяўленні і пад.).
Кроў іграе.
◊
Іграць на нервах (разм., неадабр.) — гнявіць, нерваваць каго-н.
Іграць у адну дудку (разм., неадабр.) — быць заадно з кім-н.
|| зак.сыгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; сы́граны (да 1 і 2 знач.).
|| наз.ігра́, -ы́, мн. ігры, іграў, ж.іігра́нне, -я, н. (да 1 знач.).
І. на цымбалах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нічы́й (род. нічыйго́, дат. нічыйму́, вин. нічы́й, нічыйго́, твор., предл. нічыі́м; ж. нічыя́, ср. нічыё, мн. нічые́) мест.отриц., м., в разн. знач. ниче́й;
н. уча́стак — ниче́й уча́сток;
нічые́ рэ́чы — ничьи́ ве́щи;
нічыя́ пара́да яму́ не патрэ́бна — ниче́й сове́т ему́ не ну́жен
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гратэ́ск
(фр. grotesque, іт. grottesca)
1) мастацкі прыём, заснаваны на кантрастным спалучэнні рэальнага і фантастычнага, перавялічанага і зменшанага, трагічнага і камічнага, а таксама літаратурны ці мастацкі твор, у якім выкарыстаны такі прыём;
2) друкарскі шрыфт з раўнамернай таўшчынёй штрыхоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дра́ма
(гр. drama = дзеянне)
1) адзін з трох асноўных родаў літаратуры (побач з эпасам і лірыкай); 2) літаратурны твор сур’ёзнага зместу ў форме дыялога, прызначаны для пастаноўкі на сцэне;
3) перан. падзея, якая прыносіць душэўныя пакуты (напр. сямейная д.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАТО́
(Watteau) Жан Антуан (10.10.1684, г. Валансьен, Францыя — 18.7.1721),
французскі жывапісец. Працаваў таксама ў галіне графікі і дэкар. жывапісу. Вучыўся ў Парыжы ў К.Жыло і К.Адрана. Зазнаў уплыў П.П.Рубенса. У 1717 атрымаў званне акадэміка за твор «Паломніцтва на востраў Кіферу». Пісаў жанравыя карціны («Бівак», «Саваяр з сурком», 1716, і інш.). Пазней у творах на тэмы «галантных урачыстасцей» і тэатр. сцэн («Цяжкае становішча», «Свецкае кола ў парку», «Свята кахання», «Жыль» і інш.) канчаткова сфарміраваўся яго своеасаблівы стыль, адметны вытанчанай грацыёзнасцю вобразаў і інтымнымі настроямі. Паэтычнасцю вылучаюцца і яго малюнкі (аловак, сангіна).
Літ.:
А.Ватто. Старинные тексты / Сост. Ю.К.Золотов. М., 1971;
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЯЛЯ́ЕЎ Уладзімір Паўлавіч
(21.3.1907, г. Камянец-Падольскі, Украіна — 20.2.1990),
рускі пісьменнік. Пісаў на рус. і ўкр. мовах. Першы твор — аповесць «Падлеткі» (1936). Найб. значны — трылогія «Старая крэпасць» (ч. 1—2, 1937—51; Дзярж. прэмія СССР 1952; фільм «Трывожная маладосць», 1955) пра лёс, прыгоды-выпрабаванні дзяцей у грамадз. вайну, дзейнасць першых камсамольцаў. Аўтар кніг апавяданняў, нарысаў, прысвечаных Вял. Айч. вайне («Граніца ў агні», 1948; «На ваенных дарогах», 1956; «Хто табе здрадзіў?», 1969; «Вішнёвая алея», 1985), дакумент. аповесці «Рэха чорнага лесу» (1963, з І.В.Падаляніным) і інш.Дзярж. прэмія Украіны імя Т.Р.Шаўчэнкі 1975.
Літ.:
Разумневич В. Владимир Беляев: Очерк творчества. М., 1983.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЯНО́К САНЕ́ТАЎ,
вершаваны твор з 15 санетаў, адна з цвёрдых страфічных формаў. Кампазіцыйнай асновай вянка санетаў з’яўляецца апошні санет — магістрал. Звычайна ён пішацца раней за іншыя, бо яго радкі ў строгай паслядоўнасці замыкаюць папярэднія санеты: 1-ы санет пачынаецца 1-м і канчаецца 2-м радком магістрала, 2-і адпаведна 2-м і 3-м радком і г.д.; 14-ы санет пачынаецца апошнім і канчаецца 1-м радком магістрала. Вядомы з эпохі барока. Надзвычай складаная форма, якая вымагае дасканалага паэт. майстэрства. Першы бел. вянок санетаў напісаў А.Салавей («Вянок першы», 1958), да гэтай формы звярталіся Н.Гілевіч («Нарач»), Х.Жычка («Абеліск»), А.Сербантовіч («Васілёк», «Курганы»), Я.Сіпакоў («Жанчына») і інш.
аўстрыйскі драматург, празаік, адзін з пачынальнікаў новай аўстр. л-ры. Чл.Аўстр.АН. Атрымаў юрыд. адукацыю. Першы значны твор — «трагедыя лёсу» «Прамаці» (1817). Трагедыя «Сафо» (1818) прысвечана адвечнаму і непазбежнаму антаганізму паэзіі і жыцця, немагчымасці шчасця для сапраўднага мастака. Гісторыя крушэння Напалеона адлюстравана ў трылогіі «Веліч і падзенне караля Атакара» (1825). Аўтар гіст. трылогіі «Залатое руно» (1822), трагедыі «Хвалі мора і кахання» (1831), драм. казкі «Сон — жыццё» (1834), гіст. камедыі «Гора лгуну» (1837), навел (зб. «Сандамірскі кляштар», 1828), філас. медытатыўнай лірыкі, прац па эстэтыцы, гісторыі л-ры і тэатра.