змо́ва, ‑ы. ж.
Тайнае пагадненне некалькіх асоб аб сумесных дзеяннях супроць каго‑, чаго‑н. для дасягнення пэўных палітычных мэт. Насельніцтва пачало ўсё больш і больш пераконвацца, што гэта дума з’яўляецца новай змоваю буржуазіі і самаўладства. Колас. // Тайны ўгавор, дамоўленасць. [Наталля:] Дык гэта ж і ёсць змова дваіх супроць трэцяга. Прычым, гэты трэці — чэсны чалавек. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камандо́р, ‑а, м.
1. Вышэйшае званне ў рыцарскім ордэне. // Асоба, якая мае гэта званне.
2. Уст. Начальнік атрада суднаў без адміральскага чыну. Камандор эскадры.
3. Званне старшыні яхт-клуба. // Асоба, якая мае гэта званне (у некаторых краінах Заходняй Еўропы, у ЗША і ў СССР да 1926 г.). // Кіраўнік конных, лыжных, аўтамабільных і пад. спаборніцтваў.
[Фр. commandeur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штампава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад штампаваць.
2. у знач. прым. Выраблены з дапамогай штампа (у 1 знач.). Штампаваная дэталь. Штампаваны крышталь. Штампаваны карданаж.
3. перан.; у знач. прым. Які ствараецца або дзейнічае па агульнаўжывальнаму, збітаму ўзору, штампу. Штампаваныя выразы. □ [Шэмет:] — Гэта не штампаваны арганізатар, гэта самародак. Такіх арганізатараў трэба цаніць на [вагу] золата! Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бескары́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не прыносіць карысці; дарэмны. Даўно ўжо кінуў Сымон пісаць заявы ў розныя інстанцыі — гэта была бескарысная работа. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грана́тчык, ‑а, м.
Разм. Баец, які кідае гранаты. Пачуўся гук, нібы ляснуў пярун. Гэта гранатчыкі кінулі гранаты ў пярэднюю групу коннікаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вадаво́з, ‑а, м.
Той, хто возіць ваду. Нудна рыпеў калодзежны журавель на двары Канцавых. Гэта вадавозы не спяшаючыся напаўнялі пузатыя бочкі. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адраджа́льны, ‑ая, ‑ае.
Здольны адраджаць, аджыўляць. [Купала:] — А хіба «жывая вада» з нашых казак гэта не народная вера ў адраджальную сілу зямлі? Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́чаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад бачыць.
•••
Дзе гэта бачана (з злучн. «каб» або з інф.) — выражае здзіўленне, незадавальненне чым‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абры́згнуць, ‑гне; пр. абрызг, ‑ла; зак.
Пачаць кіснуць (пра малако). [Пакупніца:] — Што ж гэта вы падвялі нас з малаком? — Абрызгла? — спалохалася Вера. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаро́дніна, ‑ы, ж.
Разм. Агародніна. Была гэта восень багатай, прыгожай: У полі калоссем калгаснага збожжа, Гароднінай спелай і бэрамі ў садзе. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)