уме́раны, -ая, -ае.

1. Сярэдні паміж крайнасцямі — не вялікі і не малы, не гарачы і не халодны і пад.

Умераная скорасць.

Умераная вільготнасць.

Умераныя патрабаванні.

2. Пра клімат: сярэдні паміж гарачым і халодным.

У. клімат.

У. пояс.

3. Які трымаецца сярэдняй палітычнай лініі, схільны да кампрамісу, згодніцтва.

Умеранае крыло рэфарматараў.

Умераная палітыка.

|| наз. уме́ранасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акрамега́лія

(ад акра- + гр. megas, -alou = вялікі)

непрапарцыянальны, празмерны рост канечнасцей і касцей твару ў сувязі з парушэннем функцыі гіпофіза.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

за́мак

(польск. zamek < чэш. zamek)

1) сярэдневяковая крэпасць, умацаванае жыллё феадала (напр. Навагрудскі з., Крэўскі з.);

2) вялікі панскі палац.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пахікарпі́н

(ад гр. pachys = вялікі, спелы + karpos = плод)

алкалоід, які змяшчаецца ў некаторых раслінах, напр. у сафоры; выкарыстоўваецца ў медыцыне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Адкаву́ліць ’адрэзаць вялікі кавалак хлеба’ (Шат.) да адкаваліць (< кавал) пад уплывам экспрэсіўных дзеясловаў на ‑уліць. Гл., напр., абакуліць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вадзі́шча, вадзяні́шча вялікі разліў, вялікая вада, бурнае разводдзе’ (Яшк.). Да вада. Параўн. рус. разан. водища ’вялікая колькасць вады’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Мярня́к, мернік ’вялікі гаршчок’ (ТС), малар. мырняк ’тс’ (Сл. Брэс.), ст.-бел. мѣрникъ. Да мера (гл.) прасл. mera.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

припёк​II (увеличение в весе хлеба после выпечки по сравнению с весом затраченной муки) прыпёк, -ку м.;

дать большо́й припёк даць вялі́кі прыпёк.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

соли́дный

1. (прочный, надёжный) трыва́лы, мо́цны, грунто́ўны;

2. (важный, представительный) пава́жны, самаві́ты;

3. (серьёзный, не легкомысленный) сур’ёзны, ста́лы;

4. (значительный) зна́чны; (большой) вялі́кі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

макраклі́мат

(ад гр. makros = вялікі + klima, -atos = нахіл)

клімат буйных геаграфічных зон, кантынентаў (параўн. мікраклімат 1).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)